Święto Grunwaldu

[Jarpen Zigrin]

Zbieram informacje na temat Święta Narodowego, które utworzono na pamiątkę bitwy pod Grunwaldem. Interesuje mnie wszystko, od kiedy, kto zainicjował, jakie były obchody, do kiedy były, dlaczego po rozbiorach do niego nie powrócono etc.

[secesjonista]

To było takie święto w okresie rozbiorów i wcześniej?!?

Jarpen napisał bowiem; "dlaczego po rozbiorach do niego nie powrócono", co mnie zdziwiło?

Edytowane 15 Lipiec 2012 przez secesjonista

[Jarpen Zigrin]

Oczywiście, to było duże święto państwowe już bodajże od 1411 r.

[secesjonista]

Czy jednak można mówić o święcie "państwowym" w dobie RON?

Czy wychodziły względem tegoż świętowania jakieś pisma sejmowe czy chociaż królewskie?

[Jarpen Zigrin]

Na pewno co roku 15 lipca w Kościele Katolickim było wspomnienie Grunwaldu, to było zdaje się pierwsze "oficjalne" święto państwowe. Jednak szukam więcej danych.

[Jarpen Zigrin]

"Zwycięstwo przypadło w dzień wielkiego święta kościelnego – rozesłania Apostołów, czyli 15 lipca. Od 1410 r. zaczęto obchodzić pamiątkę tego wydarzenia. Kościół Krakowski wprowadził do kalendarza liturgicznego wspomnienie o tym wielkim zwycięstwie i Władysławie Jagielle i to trwało, aż do zaborów. W wyniku zaborów Święto zostało z czasem zapominane. Było to pierwsze państwowe święto, jakie zostało w Rzeczpospolitej utworzone. Dziś dochodzimy inne święta, do których jesteśmy przywiązani, jednak warto żeby świadomość o tym pierwszym wielkim święcie odzyskać dla społeczeństwa. Abyśmy sami sobie je przypomnieli."

http://www.historia....10q-wywiad.html

[secesjonista]

Bardzo ciekawe informacje, ciekaw jestem czy świętowano to w jakiś sposób na dworze królewskim, mam nadzieję że zostanie to ujęte w artykule, bo jak mniemam takowy "się kroi".

[Jarpen Zigrin]

Generalnie najpewniej dzisiaj ukaże się tekst publicystyczny o tym byśmy to zapomniane święto przywrócili. Artykuł oczywiście chciałbym napisać, przede wszystkim o tym jak świętowano, ale do tego potrzebna jest mi literatura. Zapytam też na Wawelu, może wskażą gdzie szukać.

[secesjonista]

Zdjęcia z obchodów krakowskich (1910 r.) można znaleźć w zdigitalizowanych zbiorach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej.

[Jarpen Zigrin]

O tych obchodach 500-lecia jest naprawdę sporo, to najmniejszy problem. W Krakowie były bardzo huczne. Gorzej z średniowieczem i późniejszym okresem.

[secesjonista]

W pontyfikałach znajdował się tekst modlitwy za Władysława, a w diecezji warmińskiej wspomnienie bitwy grunwaldzkiej wyjednał sobie w Episkopacie S. Biskupski - wikariusz kapitularny w 1954 r.

W artykule na naszym portalu można przeczytać:

"O znaczeniu wiktorii grunwaldzkiej najlepiej świadczy fakt, że sam król Władysław Jagiełło wydał polecenie doprawiania uroczystych nabożeństw, by wydarzenie to na trwałe zachowało się w pamięci Polaków. Dzień 15 lipca przez cały XV w. czczony był w kościele polskim zgodnie z postanowieniem Jagiełły i "wszystkich stanów duchownych i świeckich", o czym możemy się dowiedzieć z zapisków Jana Długosza. Było to pierwsze święto narodowe i pierwsze w kościele polskim święto obchodzone jako rocznica polityczna. Polskie księgi liturgiczne z XV w. zachowały modlitwy i ceremoniał uroczystej procesji na pamiątkę "zwycięstwa danego przez Boga Polakom przeciwko Prusakom" w 1410 r. Dekoracja kart z herbem Królestwa Polskiego wskazuje z jednej strony na wagę święta Rozesłania Apostołów w kalendarzu liturgicznym, z drugiej zaś obrazuje pamięć i pewnego rodzaju mitologizację wiktorii grunwaldzkiej w świadomości społecznej początku XVI w.".

/za:

https://historia.org.pl/index.php/kultura-i-sztuka/kultura-i-sztuka/wystawy/1040-przed-rocznic-grunwaldu-na-wawelu-pokazano-ewangelistarz-tomickiego-.html

/

Trudno powiedzieć by z polecenia króla czczono ten dzień i wspomnienie bitwy znalazło się w kalendarzach liturgicznych, aż takiej mocy to nasz władca nie miał.

O podwyższenie święta król zwrócił się do papieża, a ten przychylił się doń.

Waga święta Rozesłania Apostołów w kalendarzu liturgicznym nie była zbyt duża - sobór trydencki zniósł zresztą te święto, acz zachować je miano dla niektórych diecezji polskich.

"Jerzy T. Petrus*: Pierwszy powód jest bardzo prosty, jest to wielka rocznica jednego z największych wydarzeń w historii Polski, czyli bitwy grunwaldzkiej. Wydarzenie to ukształtowało Polskę, jej granicę i politykę na wiele setek lat. Były trzy takie znaczące bitwy: pod Grunwaldem, pod Wiedniem i warszawska. Każda z nich miała brzemienne skutki terytorialne i polityczne."

Tytułem uwagi - w kalendarzach liturgicznych znalazło się miejsce również dla wspomnienia bitwy pod Chocimiem.

Edytowane 16 Lipiec 2012 przez secesjonista

[secesjonista]

Garść szczegółów, jako pierwsi na echa bitwy zareagowali uczeni Uniwersytetu w Krakowie zorganizowawszy dziękczynne nabożeństwo z kazaniem Jana z Kluczborka, w którym sławił polskiego władcę i Witolda.

13 listopada sławiące Jagiełłę kazanie, a i broniące go przed zarzutami o odstępstwo od wiary, wygłosił bakałarz teologii - Łukasz z Wielkiego Koźmina.

W roku 1420 arcybiskup Mikołaj Trąba w swych statutach synodalnych wręcz nakazywał czcić ów dzień jako święto kościelne.

W dwóchsetletnią rocznicę wojewoda poznański Jan Ostroróg powziął zamiar wydania dzieła ikonograficznego z dołączoną "Pieśnią staroświecką o bitwie pruskiej" (:"Pieśń o pruskiej porażce") - mające przypomnieć tę wiktorię...

Kaplica pod Stębarkiem stała się miejscem pielgrzymek, uważano że miała uzdrawiające własności, co ciekawe pielgrzymowali i katolicy i luteranie.

Obchody rocznicy w roku 1902 w Gnieźnie - władze zakazały sad ograniczono się jedynie do nabożeństwa i procesji wokół katedry.

[Jarpen Zigrin]

Ja spotkałem się z informacją, że zachował się bogaty opis świętowania tego wydarzenia za Jana III Sobieskiego, ale nie podano w jakim źródle.

[secesjonista]

W kwestii źródeł bibliograficznych warto zajrzeć do literatury podanej w książce, z której ja zaczerpnąłem te drobiazgi:

M. Biskup "Grunwaldzka bitwa : geneza, przebieg, znaczenie, tradycje"

Dostępna w wersji zdigitalizowanej:

http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=50228&from=FBC

[Jarpen Zigrin]

Przy okazji:

https://historia.org.pl/index.php/publicystyka/publicystyka/-publicystyka/3198-prezydent-poprze-pomys-przywrocenia-wita-grunwaldzkiego.html