Prasa konspiracyjna - techniki wytwarzania i miejsca, jak i metody kolportażu

[secesjonista]

Temat założyłem, jako że przy poszukiwaniach o Kripo utkwiło mi kilka ciekawych, a mnie nie znanych wątków o prasie konspiracyjnej.

Widiowy7 powinien być zadowolony.

Czym był: cyklostyl płaski?

Jak redakcje różnych pism kontaktowały się z czytelnikami?

W wielu pisano: proszę pisać, podawać przykłady... a jak to się odbywało w warunkach konspiry?

Edytowane 2 Kwiecień 2012 przez secesjonista

[Albinos]

Stosując metodę a'la secesjonista ( )... sporo informacji - w tym przypadku nt. Warszawy - można znaleźć w:

Lewandowska S., Prasa okupowanej Warszawy 1939-1945, Warszawa 1992, ss. 614.

Wojewódzki M., W tajnych drukarniach Warszawy 1939-1944. Wspomnienia, Warszawa 1978, ss. 440.

A tak bardziej serio, postaram się za jakiś czas skrobnąć coś na powyższy temat...

[secesjonista]

Mhmm... nie wiedziałem, że istnieje metoda à la secesjonista, raptem jeden post ze wskazaniem literatury, a już takie punktujące określenie.

W rzeczonym temacie podałem przecież (choć przyznam, że z czasem, musiałem sięgnąć do Biuletynów Komisji - których nie mam pod ręką), prócz bazy źródłowej, cały katalog nazwisk - Albinos winien być usatysfakcjonowany zatem.

Oczywiście literatura co do prasy konspiracyjnej jest - przebogata.

Swoją drogą, jest pewnym fenomenem, że w czasie okupacji tak bujnie rozwijała się ta dziedzina.

Ilość tytułów - jest imponująca, zważywszy na uwarunkowania.

Skąd zdobywano maszyny powielaczowe?

Gdzie najczęściej lokowano miejsca produkcji?

Jak różnymi metodami wytwarzano prasę?

Skąd brano farbę?

Edytowane 3 Kwiecień 2012 przez Albinos
Przecież obiecywałem, że się "zrewanżuję" ;)

[widiowy7]

Skąd zdobywano maszyny powielaczowe?

Gdzie najczęściej lokowano miejsca produkcji?

Jak różnymi metodami wytwarzano prasę?

Skąd brano farbę?

Co prawda nigdy nie czytałem o podziemnej poligrafii.

Ale kiedyś w "Pekinie" widziałem wystawę o podziemnym drukarstwie. Całkiem duże maszyny typograficzne.

Co do technikalii. W podziemiu można było używać tylko typografii. Rotograwiura nadawała się tylko dla wielkonakładowych maszyn zwojowych.

Co do farby.

Była albo wynoszona z wszelkiego rodzaju drukarń, lub wytwarzano ją w jakiś podziemnych mieszalniach.

Istniały oczywiście też jakieś maleńkie lokalne drukarnie, raczej w terenie, używające różnego rodzaju powielaczy. Spotkałem się z określeniem "matryca woskowa".

Co za pies, nie wiem.

Zresztą wiele lat temu, kilka godzin pracowałem na powielaczu spirytusowym, gdzie rysunek był w kolorze denaturatu.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Powielacz

Mam zresztą pytania .

Jakie były największe, nielegalne polskie drukarnie?

Czy w okupowanej Polsce, były prywatne polskie drukarnie?

Gdzie najczęściej lokowano miejsca produkcji?

Albo całkiem nielegalnie, albo jako "fucha" w legalnie istniejących zakładach.

Zresztą te moje powyższe pytania się tego tyczą.

[secesjonista]

Matryca woskowa to patent Dawida Gestetnera.

Oczywiście, że istniały prywatne drukarnie w rękach polskich.

Ot kilka słów o drukarni "Polonia" w Lublinie (ul. Żmigrod 1):

"W pierwszych latach najazdu hitlerowskiego nie podlegał specjalnym represjom okupantów (...) W latach 1943/4 rzekomo z powodu wielkiej ilości niewykonanych prac, wystarał się zarząd drukarni i otrzymał pozwolenie na wykonywanie robót na dwie zmiany, a więc na pracę nocną. Tak "uprzywilejowani" pracownicy żmigrodzkiej drukarni, ufni w to, że w nocy zmniejszy się kontrola, rozpoczęli druk odezw, pisemek i innych zleceń dla tajnych demokratycznych i ludowych organizacji Polski Podziemnej (...)

Przetrzymało ucisk okupacyjny kilka zaledwie drukarń i wegetowało w ciągu tych lat, wykonując skromne zamówienia na druki buchalteryjne, afisze i klepsydry, pieczątki oraz stemple.".

/P. Gdula "Drukarstwo lubelskie", "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska" Lublin-Polonia, Sectio F, Vol. VIII, 2, 1953, s.92/

"Po śmierci Wacława w 1938 roku, drukarnię przejął jego syn Władysław, doktor polonistyki, muzyk i poligraf. W 1939 roku wybuchła jednak II wojna światowa, Władysław został powołany do wojska, dostał się do niewoli sowieckiej i zginął w Katyniu. Nikt jednak nie wiedział o tym i Kontrakt o naukę Józefa Thomy z 1921 r.Władysław Anczyc widnieje w księdze wieczystej drukarni jako jej właściciel jeszcze kilka lat po wojnie. W czasie okupacji drukarnię prowadził szwagier Władysława Anczyca, inż. Hugon Trzebicki ożeniony z jego siostrą, Zofią. Obok oficjalnej produkcji, na jaką pozwalali Niemcy, zakład drukował również podziemne ulotki, fałszywe dokumenty i kartki żywnościowe. Wiedziała o tym cała załoga, ale nikt nie zdradził. Wielu pracowników drukarni zginęło na froncie lub w czasie walk ruchu oporu".

/za:

http://www.drukarnia-anczyca.com.pl

/

"O Bączkowskim - właścicielu drukarni mówi, że to nieprzyjemny człowiek, o poglądach skrajnie narodowych, wydawca miesięcznika "Polska Narodowa". Służył drukiem Fiedlerowi, późniejszemu volksdeuschowi, wydawcy przetłumaczonego na język polski "Mein Kampf" Hitlera. Drukarnia Bączkowskiego funkcjonowała także w czasie okupacji. Drukowała między innymi dwujęzyczny dziennik urzędowy powiatu łowickiego "Amtsblatt". Na przełomie roku 1940/41 nastąpiły aresztowania personelu drukarni za druk ulotek dla ruchu oporu, a potem jej zamknięcie i likwidacja. Dwóch drukarzy zostało straconych w obozie w Palmirach. Byli to Tadeusz Dobrogowski i Józef Piorun, a także właściciel Tadeusz Bączkowski.

Po likwidacji drukarni Bączkowskiego Niemcy uruchomili

własną drukarnię. Wybrali budynek przy ulicy Podrzecznej".

/za:

http://www.sztuka-lowicka.com/strona/drukarnia/historia.html

/ Edytowane 3 Kwiecień 2012 przez secesjonista

[secesjonista]

(...)

Co do farby.

Była albo wynoszona z wszelkiego rodzaju drukarń, lub wytwarzano ją w jakiś podziemnych mieszalniach.

(...)

Pytanie; jak i z czego?

"Kraj..." mógł sobie pozwolić na używanie dwóch kolorów dla rozróżnienia działów tematycznych (niebieski).

Pytanie: na druk 1000 egzemplarzy ile potrzeba farby, w technice powielaczowej, i ile mógł wynieść drukarz z legalnej drukarni?

[widiowy7]

Pytanie; jak i z czego?

TU jest trochę o farbach.

Co prawda takie nowoczesne, ale daje mniej więcej pojecie.

Pytanie: na druk 1000 egzemplarzy ile potrzeba farby, w technice powielaczowej, i ile mógł wynieść drukarz z legalnej drukarni

Myślę, że na 1000 arkuszy A4 tekstu, wystarczy farby o objętości 50 ml.

A co do wynoszonej farby. Ma ona konsystencję smalcu ( obrazowo). W czymkolwiek. Słoik, pudełko i.t.d.

[secesjonista]

Ciekawostką jest jeden z numerów "Dziennika" z 24 grudnia 1943 r. (numer 18), jest bodajże jedynym; z okresu okupacji przykładem trójbarwnej dobitki powielaczowej.