Związek beocki - struktura i organizacja

[secesjonista]

Pośród różnorakich związków miast starożytnej Grecji mamy też i Związek Beocki, któremu warto poświęcić uwagę.

Trudno orzec jakie pierwotnie miasta związały ów związek, wiki podaje:

"Do poleis założycielskich związku, którym udało się odeprzeć Tesalię, należały: Teby (dysponujące ok. 2/5 powierzchni Beocji), Tanagra, Haliartos, Koroneja, Tespie, Akraifnia".

Z czym można polemizować bazując na materiale numizmatycznym, Związek bił własną monetę bez oznaczania nazw własnych poszczególnych miast, jeśli nie liczyć Orchomenos. Mamy jednak z lat 550-480 świadectwa monet z literami takich miast: Koroneja, Akraifion, Haliartos, Mykalessos, Plateje, Tanagra i oczywiście Teby. W tych zatem miastach można upatrywać początków związku.

/szerzej: B.V. Head "History of the Coinage of Beotia"/

Jak wyglądały stosunki pomiędzy różnymi kręgami władzy?

Jaki udział miały poszczególne miasta w procesie wyłaniania rad i jaki klucz stosowano przy wyłanianiu beotarchów?

[secesjonista]

Wedle zapisków z papirusu Oxyrh. wybór beotarchów na przełomie 396 i 395 r. przebiegał według następujących reguł:

- wszyscy Tebańczycy wybierali ich czterech według klucza:

a) dwóch w imieniu swego miasta

b) dwóch w imieniu Platejów, Skolosu, Erytrów, Skafów i innym miasteczek podległych wcześniej Platejom

- jeden z miasta Hyzyaj

- jednego Tanagryjczycy

- jeden z miasta Orchomenos

- dwóch Tespijczycy wraz z Eutrezą i Tisbami

- jednego wespół: Lebadyjczycy, Koronejczycy i Haliartyjczycy (wedle tur każde z miast kolejno)

- wedle tego systemu, jednego miasta: Kopaj, Cheroneja i Akrajfnion.

Zatem mamy ich jedenastu.

/"The Oxyrhynchus Papyri" Vol. V 1908, s. 110-242/

Wiemy też, że praw wyboru rad pozbawieni byli rzemieślnicy i kupcy, ale czy przez cały czas trwania związku?

Ile wynosił cenzus majątkowy uprawniający do dokonania wyboru rad?

[Furiusz]

Kilka uwag natury ogólnej:

Z czym można polemizować bazując na materiale numizmatycznym, Związek bił własną monetę bez oznaczania nazw własnych poszczególnych miast, jeśli nie liczyć Orchomenos. Mamy jednak z lat 550-480 świadectwa monet z literami takich miast: Koroneja, Akraifion, Haliartos, Mykalessos, Plateje, Tanagra i oczywiście Teby. W tych zatem miastach można upatrywać początków związku.

Buck stwierdza i ma w tym racje, że materiał numizmatyczny w tym przypadku nie jest w tym przypadku zbyt dobrym datownikiem¹. Jest on zwolennikiem datowania tego na czas niewiele przed 521 aC.

Herodot² pisze, że Platejczycy za radą Spartan oddali się w opiekę Atenom, ci zaś pomogli im obronić się przed Tebami. W wyniku tych wydarzeń Tebanie mieli tych Beotów, którzy nie chcieli zaliczać się do Beotów, pozostawić w spokoju.Tukidydes zaś informuje nas³: Taki był koniec Platej w dziewięćdziesiątym trzecim roku od zawarcia przez nich przymierza z Ateńczykami. Wydaje się, że Teby dopiero tworzą związek beocki.

Co więcej w rozumowaniu Bucka znaczącą rolę odgrywa Lattamyas⁴, wódz który miał opanować spory szmat Beocji (to o nim najpewniej jest we fragmencie z wiki). Buck, w swoim artykule, ale i książce na temat Beocji, datuje go na ok 520 aC⁵. Wedle niego, o pomoc zbrojną poprosiło Orchomenos zagrożone przez Teby - lub formowany przez Teby związek.

Ciekawa jest też wzmianka u Herodota⁶, że Tanagrejczycy, Koronejczycy i Tespijczycy (...) zawsze wspólnie z nami walczą (...). Oczywiście lista ta pokrywa się z lista pierwotnych członków związku, ustalona na podstawie danych numizmatycznych. Można by się zastanowić czy Tebanie tworząc sojusz militarny skierowany przeciw Orchomenos (i Tesalii), poza swoimi "stałymi" sojusznikami (wymienionymi przez Herodota), nie postarali się i o innych? Pytanie też czemu przypisać powstanie związku - obronie przed spodziewaną agresją tesalską czy wprost przeciwnie, atak ten wymusił wzrost znaczenia Teb montujących sojusz militarny? Jaka jest w tym rola Aten?

Oczywiście to jedynie jedna z prób rekonstrukcji powstania Związku Beockiego.

¹ Buck R.J., The Formation of the Boeotian League [w:] Classical Philology, vol.67/1972

² Hdt, ks.VI 108

³ ks.III 68

⁴ chodzi konkretnie o mały passus u Plutarcha, De Hdt. mal. 33

⁵ Buck R.J., op.cit. i A History of Boeotia, Edmonton 1979, pag 107-115

⁶ Hdt. ks.V 78-79