Hiszpania

[Semper]

Patrycja Domejko-Kozera jest doktorem nauk humanistycznych w zakresie historii. Jej zainteresowania naukowo-badawcze koncentrują się na problematyce polityki zagranicznej Hiszpanii po 1975 roku. Kilka lat temu opublikowała głośną książkę Polityka bezpieczeństwa Hiszpanii w latach 1992-2004 (2006). Teraz ukazała się jej kolejne dzieło, monografia:

Polityka zagraniczna Hiszpanii w okresie rządów Felipe Gonzáleza (1982-1996)

Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2012

ISBN 978-83-7507-098-9

format B5, s. 311, tabele, wykresy, bibliografia, indeks osobowy

Kilkunastoletni okres rządów Felipe Gonzáleza miał fundamentalne znaczenie dla polityki zagranicznej współczesnej Hiszpanii. W czasie rządów socjalistów zostały stworzone podstawy tej polityki – nastąpiło znaczne umocnienie pozycji Hiszpanii na arenie międzynarodowej. Po latach izolacji i odgrywania podrzędnej roli w stosunkach międzynarodowych Hiszpania stała się równoprawnym partnerem w Europie.

Doświadczenia hiszpańskie są także interesujące z powodu pewnych podobieństw do sytuacji Polski. Hiszpania od połowy lat 80., a także później, w okresie rządów Felipe Gonzáleza, podobnie jak Polska w latach 90., rozpoczęła budowę swojej pozycji międzynarodowej jako pełnoprawny członek gospodarczej i politycznej wspólnoty demokratycznych państw europejskich.

SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział I. Hiszpania w okresie transición democrática (1975‑1982)

I. Dziedzictwo epoki frankizmu

1. Sytuacja polityczna

2. Sytuacja gospodarcza i społeczna

3. Pozycja na arenie międzynarodowej

3.1. Stosunki z USA w dziedzinie obrony i relacje z NATO

3.2. Stosunki z WE

3.3. Stosunki bilateralne z Francją, RFN i Wielką Brytanią

3.4. Relacje z Ameryką Łacińską

3.5. Dekolonizacja Sahary Zachodniej

3.6. Stosunki Hiszpanii z krajami bloku wschodniego

3.7. Relacje z Watykanem

II. W kierunku demokracji

III. Przebudowa i główne problemy polityki zagranicznej Hiszpanii po 1975 r.

1. Ośrodki tworzenia polityki zagranicznej

2. Integracja Hiszpanii z Europą Zachodnią

3. Zmiany w polityce bezpieczeństwa

3.1. Sojusz wojskowy z USA

3.2. Akcesja do NATO

4. Kształtowanie relacji bilateralnych z Francją, RFN, Wielką Brytanią, Włochami i Portugalią

5. Uregulowanie stosunków z krajami bloku wschodniego

6. Nowa strategia w stosunkach z państwami Ameryki Łacińskiej

7. Problemy polityki śródziemnomorskiej

IV. PSOE wobec problemów hiszpańskiej polityki zagranicznej. Od opozycji do objęcia rządów

1. Ewolucja ideologiczna PSOE. Wizja polityki zagranicznej

2. Stosunek do polityki zagranicznej rządów prawicowych

3. Przejęcie steru polityki zagranicznej przez rząd Felipe Gonzáleza

Wnioski

Rozdział II. Stosunki Hiszpanii z WE/UE w okresie rządów Felipe Gonzáleza (1982‑1996)

I. Negocjacje akcesyjne po dojściu do władzy socjalistów

1. Ekipa negocjacyjna rządu socjalistów

2. Stosunki z najważniejszymi partnerami

3. Przebieg rokowań

4. Wynik negocjacji

5. Bezpośrednie skutki negocjacji akcesyjnych i przystąpienia do WE

II. Hiszpania w WE w latach 1986‑1989

III. Hiszpania w WE/UE w latach 1990‑1996

1. Stanowisko hiszpańskie na konferencjach międzyrządowych – grudzień 1990‑grudzień 1991

2. Hiszpania wobec perspektywy rozszerzenia UE o Austrię, Finlandię, Szwecję i Norwegię

3. Prezydencja w 1995 roku

4. Stanowisko hiszpańskie wobec Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

5. Hiszpania a inicjatywy w ramach III filaru Unii Europejskiej

Wnioski

Rozdział III. Stosunki Hiszpanii z partnerami zachodnioeuropejskimi (1982‑1996)

I. Stosunki z Francją

1. Stanowisko Francji wobec terroryzmu baskijskiego

2. Intensyfikacja relacji politycznych i gospodarczych

3. Hiszpania i Francja jako partnerzy na forum WE/UE

II. Stosunki z RFN

III. Stosunki z Wielką Brytanią

IV. Relacje Madryt – Lizbona

V. Stosunki z Włochami

Wnioski

Rozdział IV. Zmiany w polityce bezpieczeństwa. Od doktrynerstwa do realizmu

I. Hiszpania a NATO

1. Określenie miejsca Hiszpanii w NATO (1982‑1992)

2. Hiszpania w NATO 1992‑1996

3. Dialog Śródziemnomorski NATO

II. Stosunki Hiszpanii z USA w dziedzinie bezpieczeństwa. Kwestia baz amerykańskich na terytorium Hiszpanii

III. Hiszpania a UZE i wielonarodowe siły europejskie

1. Integracja Hiszpanii z Unią Zachodnioeuropejską

2. Dialog Śródziemnomorski UZE

3. Hiszpania wobec ewolucji UZE i jej związków z UE

4. Hiszpania a wielonarodowe siły europejskie

IV. Stanowisko wobec konfliktu w Zatoce Perskiej

V. Aktywność w ONZ i KBWE

1. Aktywność na forum ONZ

2. Aktywność na forum Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Wnioski

Rozdział V. Polityka Hiszpanii wobec krajów Ameryki Łacińskiej

I. Polityka Hiszpanii wobec Ameryki Łacińskiej – wymiar bilateralny

1. Stosunki z krajami „południowego stożka” (Argentyna, Chile, Paragwaj, Urugwaj)

2. Stosunki z pozostałymi krajami

II. Ewolucja stanowiska hiszpańskiego wobec konfliktów w Ameryce Środkowej

III. Stanowisko Hiszpanii jako państwa członkowskiego WE wobec Ameryki Łacińskiej

1. Stosunki WE z Ameryką Łacińską przed akcesją Hiszpanii

2. Rola Madrytu w kształtowaniu polityki WE/UE wobec Ameryki Łacińskiej

IV. Współpraca „wspólnoty iberoamerykańskiej”

V. Stosunki gospodarcze

1. Handel

2. Inwestycje

3. Pomoc dla rozwoju

Wnioski

Rozdział VI. Polityka śródziemnomorska Hiszpanii w latach 1982‑1996

I. Koncepcja „polityki całościowej” PSOE wobec Maghrebu

II. Dwustronne stosunki polityczne

1. Maroko

1.1. Hiszpania a spór o Saharę Zachodnią

1.2. Sprawa Ceuty i Melilli

1.3. Współpraca polityczna

1.4. Współpraca wojskowa

1.5. Stosunki gospodarcze

2. Algieria

2.1. Stosunki gospodarcze: konflikt w sprawie dostaw gazu

2.2. Hiszpania a konflikt wewnętrzny w Algierii

3. Libia

4. Tunezja

5. Mauretania

III. Regionalne inicjatywy multilateralne

1. Grupa 5 + 5

2. Hiszpańsko‑włoska propozycja Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Regionie Śródziemnomorskim

3. Inne inicjatywy regionalne

IV. Rola Hiszpanii w śródziemnomorskiej polityce WE/UE

V. Przesłanki i znaczenie nawiązania stosunków dyplomatycznych z Izraelem

Wnioski

Rozdział VII. Polityka Hiszpanii wobec ZSRR/Rosji i państw Europy Środkowo‑Wschodniej

I. Stosunki Hiszpanii z ZSRR i krajami EŚW przed rozpadem bloku wschodniego

II. Stanowisko Madrytu wobec przemian na wschodzie kontynentu po 1989 r.

1. Przemiany Jesieni Narodów 1989 r.

2. Stanowisko wobec rozpadu ZSRR

3. Reakcja na przemiany w EŚW

III. Hiszpania wobec aspiracji państw EŚW do członkostwa w NATO i UE

Wnioski

Zakończenie

Wykaz źródeł i literatury

Indeks osób

Abdallah, Georges Ibrahim 109

Abdelazziz, Mohamed 62

Abril Martorell, Fernando 42

Acedo Manteola, Manuel 154

Agnelli, Susana 125, 140, 253, 256

Alfons XIII 21

Alfonsin, Raul 172, 173

Allende, Salvador 32

Almunia Amann, Joaquín 286

Amato, Giuliano 125

Andreotti, Giulio 85, 125, 153

Arafat, Jaser 258, 259

Arias, Oscar 173, 181

Arias Navarro, Carlos 21, 22, 36, 44, 45, 73

Arzú, Álvaro 179

Aznar López, José María 16, 97, 136, 287

Azocar, Aylwin Patricio 173

Barrionuevo Peña, José 97, 224, 287

Bartholomew, Reginald 144

Basri, Driss 225

Bassols, Raimundo 16, 34, 82, 83

Ben Ali, Zin Al‑Abidin 157, 245

Bendjedid, Chadli 62, 157, 237, 239, 240

Benhadj, Ali 239

Berlusconi, Silvio 125

Betancur, Belisario 173

Bossano, Joe 117, 120

Boumédienne, Houari 62

Boyer, Miguel 131, 238

Brandt, Willy 25, 30

Bucetta, Mohamed 157, 225

Busquets, Julio 69

Caetano, Marcelo 57

Cajal, Máximo 16, 144, 145

Calvo Sotelo Bustelo, Leopoldo 42, 43, 45, 50, 52, 54‑56, 58, 62, 66, 73, 77, 78, 115, 258

Carington, Peter (Lord Carrington) 54, 146

Carnero, Carlos 278

Carrero Blanco, Luis, 22, 36

Carrillo, Santiago 24, 38, 64

Castro, Fidel 60, 176‑178, 196

Cavaço Silva, Aníbal 122, 123

Cheysson, Claude 82

Chirac, Jacques 109, 152

Ciampi, Carlo Azeglio 125

Claes, Willy 278

Clinton, Bill 17, 101, 140

Craxi, Bettino 125

Cristiani, Alfred 184

Cubillo, Antonio 62, 68

de Areilza, José María 44, 45, 258

de Borbón y Battenberg, Don Juan 21, 22

de Borbón y Borbón, Juan Carlos 13, 15, 18, 21‑23, 35, 36, 39, 43, 45, 54, 60, 75, 77, 171, 174, 176, 200, 227, 273, 286

de Castiella Maíz, Fernando María 29, 31

de Esteban, Jorge 87

de la Madrid Hurtado, Miguel 195

de Madariaga, Salvador 74

de Michelis, Gianni 125, 249, 250

de Mita, Ciriaco Luigi 125

de Oliveira Guterres, António Manuel 122

de Oliveira Salazar, Antonio 57

de Piniés y Rubio, Jaime 16, 56

del Bosch, Milans 43

Delors, Jacques 90, 91, 93, 95, 97, 287

Dini, Lamberto 125

Duarte, Napoleon 184

Dudú, Aomar Mohamedi 223‑225

Ellemann‑Jensen, Uffe 140

Elorriaga Fernández, Gabriel 87

Elżbieta II 120

Enders, Thomas 144

Fabius, Laurent 108

Fanfani, Amintore 125

Farjani, Y. 244

Fayad, Álvaro 175

Febres, León 199

Feo, Julio 175

Fernández‑Miranda, Torcuato 36, 37

Fernández Ordoñez, Francisco 42, 51, 72‑75, 90, 112, 118, 125, 133, 137,

144, 146, 147, 149, 150, 156‑160, 165, 170, 174, 177, 182, 183, 187, 188, 192, 200, 222, 233, 240, 241, 247, 249, 250, 252, 258, 267, 269, 270, 272, 273‑274, 286

Ferrán, Gabriel 81

Filali, Abdellatif 225

Fraga Iribarne, Manuel 25

Franco, Francisco 13‑15, 18, 20‑25, 27‑32, 34‑39, 41, 46, 48, 49, 61, 63, 69, 73, 75‑76, 104, 139, 170, 211, 218, 257, 258, 263, 281

Fujimori, Alberto 174

Gil Lázaro, Ignacio 124

Giscard d’Estaing, Valery 52, 54, 82, 123

González Marquez, Felipe 13‑18, 24, 25, 29, 38, 64‑67, 69‑74, 80‑82, 84, 86, 87, 89‑95, 97, 100‑102, 104, 107‑109, 112, 114, 121‑123, 125, 126, 128‑137, 140, 141, 144, 146, 150, 156, 160, 161, 164‑178, 180‑184, 187, 188, 190, 192‑194, 198, 199, 203, 206, 209, 211, 212, 214, 216, 218, 219, 221, 224, 226, 227, 228, 234, 235, 237, 238, 241‑243, 254, 258‑262, 265, 267, 268, 273‑278, 281‑287

Gorbaczow, Michaił 267, 268, 279

Goria, Giovanni 125

Gromyko, Andriej 58

Guerra, Alfonso 67, 71, 131, 236, 237

Guerra, Juan 71

Gurria, José Ángel 195

Gutiérrez Mellado Manuel 38

Gutiérrez Menoyo Eloy 177

Haig, Alexander 49, 69, 179

Hassan II 32, 33, 157, 222‑227, 243, 286

Hassan, Joshua 120

Haughey, Charles 94

Havel, Vaclav 268

Howe, Geoffrey 116‑118

Hughes, John 131

Humbert Romero, Carlos 179

Hurd, Douglas 115

Hussein bin Talal 157

Ibrahimi, Taleb 220

Iglesias, Enrique V. 173

Iglesias, Pablo 24

Iglesias Argüelles, Gerardo 147

Insulza Salinas, José Miguel 198

Jaruzelski, Wojciech 272

Joulwan, George 139

Jørgensen, Anker 31

Juppé, Alain 196

Kadafi, Muammar 152, 242‑244, 262

Klibi, Chedli 259

Köhl, Helmut 82, 83, 112, 114, 152, 192, 254

Kreisky, Bruno 31

Lagos, Ricardo 173

Llopis Ferrándiz, Rodolfo 24

López‑Bravo de Castro, Gregorio 34, 35

López Raimundo, Gregorio 220, 232

Lubbers, Ruud 97, 140

Luns, Joseph 49, 50

Macías Nguema, Francisco 248

Mansito, Fernando 81

Marín, Manuel 81, 189, 195‑197, 213, 251, 254

Matutes, Abel 189, 198, 213, 251

Mauroy, Pierre 82, 108

Mazowiecki, Tadeusz 268, 273

Medina Ortega, Manuel 190

Meer de Ribera, Carlos 244

Menem, Carlos 209

Milosevič, Slobodan 287

Miranda, Carlos 137, 138

Mitterrand, François 52, 108, 180

Mohammed V 33

Montaner, Carlos Alberto 176

Morán López, Fernando 16, 17, 53, 55, 60, 63, 66, 70, 72, 73, 75, 81‑83, 85, 104, 107, 108, 110, 114‑118, 129‑131, 142‑144, 150, 164‑165, 170‑172, 180‑182, 187, 220, 226, 232, 236, 238, 243, 258, 260, 263, 285

Moratinos Cuyaubé, Miguel Angel 218, 260

Moreno, Rafael 204

Moto, Severo 248

Mubarak, Hosni 251

Natali, Lorenzo 46

Nenni, Pietro 25

Noriega, Manuel 182

Obiang Nguema Mbasogo, Teodoro 248

Oleksy, Józef 273, 275

Oliart, Alberto 50

Oreja, Marcelino 45, 54, 58, 258

Ortega, Daniel 181, 182

Ortí Bordás, José Miguel 119

Ospina, Iván Mariano 175

Palme, Olof 25, 31

Panas Segurado, Miguel Angel 243

Papandreu, Andreas 85, 144

Peña Gómez, José Francisco 67

Pérez, Carlos Andrés 176, 198

Pérez‑Llorca, José Pedro 45, 58

Pertini, Alessandro 56

Pinochet Ugarte, Augusto 60, 173, 186

Pinto Balsemão, Francisco 122

Pita da Veiga, Gabriel 39

Pons, Felix 178

Puig Antich, Salvador 22

Quesada Gómez, Agustín 184

Reagan, Ronald 68, 142, 143, 160, 179

Redman, Charles 147

Rodriguez de Miñon, Herrero 147, 177

Ruiz‑Giménez Cortés, Joaquín 25

Rupérez Rubio, Francisco Javier 51, 62, 146, 176, 251

Salem Oulk Salek, Mohamed 232

Salinas de Gortari, Carlos 193, 200

Sánchez García, Isidoro 253

Santer, Jacques 101

Serra, Narcis 130, 131, 158, 159, 240

Shultz, George 142, 144, 147

Skubiszewski, Krzysztof 273

Soares, Mário 57, 84, 122, 123

Solana de Madariaga, Javier 72, 74, 125, 137, 140, 150, 161, 165, 170, 222, 240, 242, 244, 251, 253, 255‑257, 273, 275, 276, 277, 278, 284, 286

Solana, Luis 69

Solano Aza, Miguel 173

Solbes, Pedro 81

Solchaga Catalán, Carlos 93, 97, 178

Somoza, Anastasio 67, 179

Stroessner, Alfredo 174

Suárez, Fernando 190

Suárez González, Adolfo 15, 36‑39, 41‑45, 54, 57‑63, 67, 73, 77, 78, 209, 258

Suárez Pertierra, Gustavo 137

Szewardnadze, Eduard 267

Tarradellas, Josep 38

Tejero Molina, Antonio 43

Thatcher, Margaret 17, 55, 56, 81, 91, 92, 115, 117, 120

Tierno Galván, Enrique 25, 38, 72

Vera, Rafael 287

Videla, Jorge Rafael 67

Villaescusa, Emilio 38

Villalonga Campos, Fernando 210

Villar y Ortiz de Urbina, Francisco 160, 227

Walter, Vernon 243

Wałęsa, Lech 273

Weinberger, Caspar 146, 149

Westendorp y Cabeza, Carlos 72, 74, 81, 98, 102, 191, 235, 256, 286

Willmann, Helmut 155

Wörner, Manfred 138

Zapatero, José Luis 286

Zerual, Liamin 241

link do opisu on-line