Lewica rewolucyjna a sprawa niepodległościowa

[Samuel Łaszcz]

Na przełomie XIX i XX polski ruch robotniczy stanął na rozstaju. Ścierały się koncepcje niepodległościowe i rewolucyjne. Zwolennikiem tych pierwszych była Polska Partia Socjalistyczna-Frakcja Rewolucyjna powstała w 1906 roku. Zwolennikiem tych drugich Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy oraz Polska Partia Socjalistyczna-Lewica. Jest to jednak uproszczenie, bowiem we Frakcji znajdowały się czasem osoby zbliżone poglądami na tę sprawę do SDKPiL i PPS-Lewicy, zaś i w tych dwóch ostatnich partiach byli zwolennicy wprowadzenia do programu haseł niepodległościowych (np. Maria Koszutska).

Byłoby jednak kłamstwem mówienie, że lewica rewolucyjna sprzeciwiała się niepodległości. Ona walczyła o wyzwolenie narodowe i społeczne.

Tak na przykład osoba kryjąca się pod nazwą I.K. (wiele wskazuje na to, że był Julian Marchlewski) pisała, we francuskim dzienniku socjalistycznym La Petite Republique z 5 maja 1900 roku w artykule Le Socialisme en Pologne et en Lithuanie, co następuje:

SDKPiL nie rezygnuje z walki przeciw uciskowi narodowemu i o niepodległość obu krajów[tj.Polski i Litwy](...)partia nie przestanie nigdy protestować przeciw rozbiorom Polski i domagać się jej niepodległości i wreszcie, że tym co różni ją od PPS, jest nie kwestia samej zasady walki o niepodległość Polski, lecz dróg, które do niej prowadzą. Socjalizm jest tą drogą, która doprowadzi do osiągnięcia niepodległości Polski, a nie, jak tego chcą socjaliści o tendencjach nacjonalistycznych, niepodległość Polski pozwoli dojść do socjalizmu.

(F.Tych, H.Schumacher, Julian Marchlewski, Warszawa 1966, str. 72-73)

Ta postawa różniła, więc dość znacznie Marchlewskiego od chociażby Róży Luksemburg. Jeszcze bardziej krytycznie do oficjalnego programu w sprawie narodowej SDKPiL odnosiła się Cezaryna Wojnarowska.

Toteż uważam, że nazywanie członków SDKPiL i PPS-Lewicy zdrajcami, zaprzańcami, czy niepatriotami uważam za kłamliwe i bezzasadne.

[secesjonista]

To się wszyscy mylili.

Ani socjalizm nie doprowadził do niepodległej Polski, ani niepodległość nie doprowadziła do socjalizmu.

A tak na marginesie, pytanie do naszego młodego znawcy spraw lewicy, jestem niezwykle ciekaw jak się rozkładały proporcje liczbowe pomiędzy obiema grupami?

[Samuel Łaszcz]

A tak na marginesie, pytanie do naszego młodego znawcy spraw lewicy, jestem niezwykle ciekaw jak się rozkładały proporcje liczbowe pomiędzy obiema grupami?

Dla przykładu można podać, że na początku 1907 r. (a więc zaraz po rozłamie w PPS) PPS-Lewicę (rewolucjonistów) popierały organizacje partyjne liczące 46 000 członków, a Frakcję Rewolucyjną (niepodległościowców) 19 000. Należy zaznaczyć, że tak duża liczba członków wynikała z tego, że był to końcowy okres Rewolucji 1905 Roku. Tak więc początkowo dominowała orientacja rewolucyjna, ale później zaczęło się to nieco przechylać na korzyść Frakcji.

(J.Holzer, PPS.Szkic dziejów, Warszawa 1977)

[secesjonista]

Rozumiem, że w tym temacie rozmawiamy wyłącznie o postawach członków Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy oraz Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewicy.

[Samuel Łaszcz]

Rozumiem, że w tym temacie rozmawiamy wyłącznie o postawach członków Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy oraz Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewicy.

Tak, aczkolwiek chciałem mniej więcej zaznaczyć różnice w liczebności rewolucyjnego i reformistycznego (niepodległościowego) nurtu polskiego ruchu robotniczego.

O stanowisku Róży Luksemburg nieco tu:

Ryszard Rauba, Róża Luksemburg-postać zagubiona w wielokulturowości [w:] Rocznik Lubuski, t. XXX, cz.1, 2004

http://www.uz.zgora.pl/ltn/PDF/rocz04/12.pdf (s.144-145)

[Samuel Łaszcz]

Byli działacze SDKPiL szybko zdali sobie sprawę z błędu, jakim było negowanie potrzeby walki o niepodległość. Feliks Dzierżyński mówił:

Omyłką naszą (byłej SDKPiL i moją) było negowanie niepodległości Polski. Sądziliśmy, że od kapitalizmu do socjalizmu nie będzie okresu przejściowego, a więc, że niepotrzebne są państwa niepodległe, bo przy socjalizmie nie będzie państwa. Nie rozumieliśmy, że nawet między kapitalizmem a socjalizmem będzie okres przejściowy dostatecznie długi, w ciągu którego przy dyktaturze proletariatu będą jednak jeszcze klasy i państwo robotnicze będzie istniało na podstawie sojuszu z włościaństwem.

(cyt. za: Bożena Krzywobłocka, Opowieść o Feliksie, Warszawa 1979, str. 296)