Ostatnia barykada

[widiowy7]

Ulica Książęca. Warszawa. Powstanie Warszawskie.

I już wszystko wiemy?

Niekoniecznie.

Ulica będąca kiedyś doliną rzeczki. Stromo idąca w dół. Ok. 800 m.

A o co mi chodzi. To wyjaśniam. Było to jedyne połączenie pomiędzy Śródmieściem a Czerniakowem.

I chodzi mi o wyjaśnienie genezy obrony i utraty tego połączenia.

[Albinos]

Co nieco jest tutaj: https://forum.historia.org.pl/index.php?s=&...st&p=109613

Do pełniejszego opisu polecam:

Grigo T., Powiśle Czerniakowskie 1944, Warszawa 1989

Zawsze też można zajrzeć do którejś z monografii oddziałów "Radosława", bądź też nieśmiertelnej pracy Borkiewicza:) Chyba, że jesteś widiowy zainteresowany dokładniejszym opisem, wtedy pomyślimy jak tu zrobić, a się nie narobić...

[widiowy7]

Do pełniejszego opisu polecam:

Grigo T., Powiśle Czerniakowskie 1944, Warszawa 1989

Zawsze też można zajrzeć do którejś z monografii oddziałów "Radosława", bądź też nieśmiertelnej pracy Borkiewicza:) Chyba, że jesteś widiowy zainteresowany dokładniejszym opisem, wtedy pomyślimy jak tu zrobić, a się nie narobić...

Doprecyzuję więc.

Gdzie była ta barykada? W połowie Książęcej ( patrząc od Nowego Światu ) po prawej stronie jest jar.

Oddziela on gamach YMCA od willi Pniewskiego. Czy były tam jakieś budynki? Bo jest to nieparzysta strona ulicy, ale aktualnie nie ma tam numeru 7.

[Albinos]

Na razie na podstawie map, jak znajdę trochę wolnego czasu, zajrzę do Śreniawy-Szypiowskiego. Jeśli dobrze odczytuję mapy, to nr 7 wypada(ł) przy Książęcej róg Rozbrat. Co do budynków, to jak najbardziej były, choć mała przerwa między nimi także była. Budynek przy Książęcej róg Rozbrat, kończył się kawałek przed wylotem Smolnej (od strony Nowego Światu z lewej, dzisiaj w miejscu gdzie biegła znajduje się alejka parkowa, ta najbliższa Kruczkowskiego). Z kolei kolejne zabudowania, znajdowały się kawałek przed miejscem, gdzie dzisiaj jest przejście nad Książęcą. Ale pewności co do numeru, nie mam.

[widiowy7]

Na razie na podstawie map, jak znajdę trochę wolnego czasu, zajrzę do Śreniawy-Szypiowskiego. Jeśli dobrze odczytuję mapy, to nr 7 wypada(ł) przy Książęcej róg Rozbrat. Co do budynków, to jak najbardziej były, choć mała przerwa między nimi także była. Budynek przy Książęcej róg Rozbrat, kończył się kawałek przed wylotem Smolnej (od strony Nowego Światu z lewej, dzisiaj w miejscu gdzie biegła znajduje się alejka parkowa, ta najbliższa Kruczkowskiego). Z kolei kolejne zabudowania, znajdowały się kawałek przed miejscem, gdzie dzisiaj jest przejście nad Książęcą. Ale pewności co do numeru, nie mam.

Smolna jest po drugiej stronie Alei Jerozolimskich, nie wchodzi więc w rachubę.

Z opisów pamiętnikarskich, wynika, że jednak ta barykada była po prawej stronie ulicy. Ale zastanawia mnie, czy było to utrata barykady, czy akurat nie zbiegło się to z zdobyciem przez Niemców np willi Pniewskiego. A co z tym wynika, wstrzelanie sie w powstańcze pozycje na dole?

[Albinos]

Smolna jest po drugiej stronie Alei Jerozolimskich, nie wchodzi więc w rachubę.

Widiowy, ale nie patrz na plany aktualne. Widziałem już nie jedną mapę z okresu przed- i wojennego, i na każdej Smolna jest dosłownie kawałek od Rozbrat i tam, gdzie mamy ją dzisiaj;) Dzisiaj pozostał jedynie odcinek po stronie północnej. Nie moja wina, że obcięli ją.

Z opisów pamiętnikarskich, wynika, że jednak ta barykada była po prawej stronie ulicy.

Po prawej patrząc od... ?

Ale zastanawia mnie, czy było to utrata barykady, czy akurat nie zbiegło się to z zdobyciem przez Niemców np willi Pniewskiego. A co z tym wynika, wstrzelanie sie w powstańcze pozycje na dole?

Ale co się zbiegło? Z tego co mi wiadomo, Czerniaków odcięty został po utracie szpitala św. Łazarza. O utracie barykady nie wspomina się w tym kontekście.

EDIT:

To teraz mam zgryz. Sprawdziłem na (kolejnej) mapce, i tam nr 7 jest na linii szpitala św. Łazarza i YMCA (pod warunkiem, że dobrze rozumiem te numerki)... Tak czy inaczej, muszę to dokładnie sprawdzić.

[widiowy7]

Opisuję Książęcą, patrząc w dół od Placu Trzech Krzyży.

To teraz mam zgryz. Sprawdziłem na (kolejnej) mapce, i tam nr 7 jest na linii szpitala św. Łazarza i YMCA (pod warunkiem, że dobrze rozumiem te numerki)... Tak czy inaczej, muszę to dokładnie sprawdzić.

Czyli musiało to być u wylotu tego jaru wiodącego w prawo. ( Jest on na tyłach YMCA). I mógł tam być ten budynek, z adresem 7

[Albinos]

Czyli musiało to być u wylotu tego jaru wiodącego w prawo.

Mniej więcej, z delikatną nutką wątpliwości;)

[widiowy7]

http://www.mapa.um.warszawa.pl/mapa/Mapa.a...vice=Historical

Widać ten budynek a w zasadzie jego ruiny. Jest umiejscowiony trochę w stronę Placu Trzech Krzyży, na skraju jaru. Dzisiaj nie ma żadnego śladu.

http://www.mapa.um.warszawa.pl/mapa/Mapa.a...;S=2000&O=0

Edytowane 14 Grudzień 2009 przez widiowy7

[Albinos]

W ramach uzupełnienia. Zajrzałem dzisiaj do opracowania Śreniawy-Szypiowskiego. Według tego, co podaje za wykazem BOSu z '45, na Książęcej były 4 barykady/bunkry:

1. Książęca 6; bunkier z płyt chodnikowych

2. Książęca 21; bunkier z płyt chodnikowych przy murze domu nr 21

3. Książęca 4 do 21; barykada z bloków betonowych, płyt chodnikowych, cegieł, kamieni i żelaziwa

4. Książęca 7 do kamiennego ogrodzenia szpitala św. Łazarza; barykada z płyt chodnikowych, kamieni, cegieł, piasku i żelaziwa.

Interesuje nas ta ostatnia. Postawili ją mieszkańcy domu spod 7 i żołnierze z Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych. Pracami kierowali ppor. Edmund Malinowski "Mundek" oraz sam prof. Bogdan Pniewski. Do barykady przylegał bunkier na 2-3 osoby, skierowany otworami strzelniczymi w stronę Rozbrat i Smolnej. Od 6.09 bronili ją żołnierze pod d-dztwem mjra Stanisława Stefaniaka "Stefana", wchodzący w skład Zgrupowania "Radosław".

[Daros]

Witam!

Jak już zostało napisane Książęca 7 znajdowała się przy jarze w kierunku Placu Trzech Krzyży

oto szkic sytuacyjny z okresu PW

http://images47.fotosik.pl/245/83f2d7e0e0ce9cee.jpg

dokładnie Książęcą można zobaczyć na tych 2 lotniczych zdjęciach z 1944r

http://www.bildindex.de/bilder/fm931377a.jpg

http://www.bildindex.de/bilder/fm931416a.jpg

Edytowane 7 Styczeń 2010 przez Daros

[Albinos]

Dziękuję pięknie za zdjęcia, zwłaszcza te lotnicze. Sam o nich nie pomyślałem kompletnie, a bardzo dobrze przedstawiają sytuację. No i witam na forum:)

[widiowy7]

Też sie przyłączam.

Kolejne pytanie. Utrata tej placówki. Fizycznie jak to się odbyło? Tzn czy Niemcy opanowali fizycznie ten budynek? Według mnie, to utrata willi Pniewskiego, dało Niemcom pełne panowanie ogniowe nad całą Książęcą.

[Albinos]

Ale który budynek? Dom pod nr. 7 czy szpital św. Łazarza?

[Daros]

Dzięki za miłe przyjęcie!

Jeśli chodzi o przebieg wydarzeń to do końca nie jest jasne jak się to odbyło (książki zawierają trochę sprzeczne informacje). Z tego co dało mi się ustalić sytuacja wyglądała następująco:

1. 12/13 września Niemcy zdobyli Ambasadę Francji i Poselstwo Chińskie. Ta pozycja zagroziła bezpośrednio stanowiskom powstańczym w willi prof. Pniewskiego oraz dała dobrą pozycję wyjściową do ataku na skrzyżowanie Książęca/Smolna i Książęca/Ludna/Rozbrat.

2. następuje silny atak na skrzyżowanie Książęca/Ludna/Rozbrat (od strony skarpy, ul. Rozbrat oraz z terenu Gazowni. Zdobyty zostaje budynek narożny Książęca 1 (i to jest wg. mnie moment odcięcia Śródmieścia od Czerniakowa). Powstańcy, zasypują przekop, wycofują się do gmachu ZUS który jest mocno ostrzeliwany.

3. W tym samym czasie Niemcy zdobywają Szpital Św. Łazarza. W tej sytuacji Powstańcy w willi Pniewskiego są w stanie okrążenia.

4. W związku z tym następuje ewakuacja obrońców willi w kierunku YMCA.

Co z Książęcą 7, kiedy została ewakuowana, zdobyta nic nie znalazłem. Jeżeli we wspomnieniach Powstańcy piszą, zę willa była okrążona to może po zdobyciu szpitala Niemcy odbili Książęcą 7?

A tak brzmiał raport komendanta okręgu na temat tych zdarzeń:

„W części południowej Śródmieścia npl natarł z Muzeum na szpital św. Łazarza, który zajął. Natarcie npla z kierunku Sejmu doprowadziło do zajęcia Ambasady Francuskiej i Poselstwa Chińskiego. Własne stanowiska wzdłuż ul. Konopnickiej, w gmachu YMCA i w domu Pniewskiego. Gmach Ubezpieczeń Wzajemnych został silnie zbombardowany, po czym oddziały niemieckie natarły w kierunku wiaduktu na ul. Rozbrat. Drugie natarcie wyszło wzdłuż ul. Rozbrat. Na ul. Książęcej obydwa natarcia złączyły się odcinając Sławbora od Radosława. Natarcie npla z rejonu pływalni na Łazienkowskiej doprowadziło do zajęcia całej ul. Łazienkowskiej. Oceniam, że npl dąży do ...rozerwania łączności między Sławborem a Radosławem, a tego ostatniego chce odrzucić od Wisły dla skrócenia drogi wycofania się wzdłuż Wisły na północ" .

Na koniec ciekawa fotka przedstawiająca willę prof Pniewskiego oraz Poselstwo Chińskie od strony wąwozu.

http://img.audiovis.nac.gov.pl/PIC/PIC_1-U-6661.jpg

Edytowane 8 Styczeń 2010 przez Daros