suomeksi
-
Zawartość
79 -
Rejestracja
-
Ostatnia wizyta
Posty dodane przez suomeksi
-
-
Ja mam pytanie. Część tych parametrów, szczególnie dotyczących twarzy to ona mi się zmienia. Zmienia w zależności.. no zmienia się.
Tak, więc kiedy badać te parametry? Czy koniecznie trzeba po trzeźwemu?
Parametry zmieniają się np. z wiekiem, dlatego należy je badać, w celu porównania, u osoby dojrzałej, ale młodej, tak w wieku 30 lat. Oczywiście cechy zmienione przez np. wypadek czy chorobę nie liczą się.
-
Rasa z punktu widzenia nauki- antropologii rasowej to wygląd człowieka odpowiadający określonym kryteriom. Język, wyznanie, pochodzenie czy narodowość nie ma tu żadnego znaczenia, liczą się tylko cechy wyglądu, a w szczególności cechy twarzy i czaszki, chodź niektórzy antropologowie zaliczają do cech rasowych także grupę krwi (np. grupa A jest wg. nich cechą nordycką). Antropologia rasowa jest obecnie tematem tabu ze względu na II wojnę światową, chodź nie ma w niej nic złego i nie jest ona wytworem Nazistów, temat ten był bardzo popularny przed wojną. Szczególnie popularny był w Szwecji.
Jest około 60 cech twarzy, czaszki i budowy ciała odpowiedzialnych za rasę, za przynależność do danego typu rasowego. Właściwie przynależność rasową można stwierdzić po samej czaszce. Praktycznie wszyscy ludzie są mniejszymi czy większymi mieszankami cech rasowych, liczy się przewaga danych cech nad innymi. Po prostu badamy człowieka, spisujemy jego cechy rasowe i porównujemy do określonego wzoru, do jakiego typu rasowego bardziej pasuje. Jest wiele typów rasowych rasy białej.
Oto cechy wyglądu opowiedzialne za rasę (przypadkowa kolejność):
-wzrost
-budowa ciała
-długośc nóg
-długość rąk
-grubość kości
-długość kości
-indeks cefaliczny czaszki (proporcje czaszki obliczone wg pewnego wzoru)
-wysokość czaszki
-wielkość czaszki
-kształt czaszki
-budowa obszaru skroni
-wygląd czaszki przy widoku z góry
-potylica
-wysokość czoła
-nachylenie czoła
-szerokość czoła
-zaznaczenie granicy między czołem, a bocznymi kośćmi czaszki
-profil czoła
-szerokość twarzy
-długość twarzy
-wydatność kości policzkowych
-kształ twarzy
-szerokość dolnej szczęki
-wydatność dolnej szczęki
-dystans między ustami i końcem podbródka
-wygląd szczęki patrząc z dołu
-szerokość ust
-grubość ust
-szerokość podbródka
-wydatność podbródka
-dystans między oczodołami
-głębokość oczodołów
-wielkość łuków nadoczodołowych
-grubość brwi
-linia brwi
-ułożenie szpary ocznej
-wysokość szpary ocznej
-opadanie fałdy powiekowej
-wydatność nosa
-szerokość nosa
-długość nosa
-wgłębienie między grzbietem nosa, a czołem
-wysokość nasady nosa
-szerkość nasady nosa
-grzbiet nosa
-wygląd szkrzydełek nosa
-profil nosa
-koniuszek nosa
-kolor włosów
-kształt włosów
-kolor oczu
-kolor skóry
-właściwości skóry
Np. ja badałem swoje cechy rasowe. Jestem: Czystym Typem Nordyckim (charakterystycznym dla np. Szwecji) z domieszką Typu Wschodnio-Bałtyckiego (charakterystyczny dla np. Finlandii czy Białorusi) oraz z domieszką Typu Borreby (charakterystyczny dla np. Danii), wszystkie te typy zaliczają się do szerzej rozumianej Rasy Nordyckiej. Brata mojej mamy, a także innego członka mojej rodziny (przodka) brano za Szwedów. Zdarzało się, że podchodzili do nich na ulicy w Polsce i pytali czy są Szwedami.
Istnieją różne klasyfikacje typów rasowych rasy białej.
Oto mapy przedstawiające rozmieszczenie typów rasowych w Europie. Te mapy to generalizujący schemat, pierwsza stworzona przez słynnego antropologa Madisona Granta w 1918r. jest bardzo, bardzo generalizująca zarówno w treści jak i w opisie typów rasowych. Grant wprowadził tu bardzo prosty podział tylko na 3 typy rasowe: Nordycki (czerwony), Alpejski (zielony), Śródziemnomorski (żółty). Druga mapa jest dokładniejsza, opisuje dokładniej typy rasowe, pochodzi z nazistowskich Niemiec. Właściwie to te mapy powinna oglądać osoba mają wiedzę na temat antropologii rasowej, bo może je źle zrozumieć.
UWAGA! Jeśli ktoś chce porównać do nich Polskę to należy to zrobić z Polską w granicach sprzed II wojny światowej, bo te mapy są z tych czasów!
Jak widać po tych mapach i jak mogę to wywnioskować z mojej wiedzy na temat antropologii rasowej. Można stworzyć taki "ranking" krajów najbardziej nordyckich rasowo. Moim zdaniem wyglądało by to tak:
1. Szwecja
2. Islandia
3. Norwegia
4. Dania
5. Estonia
6. Łotwa
7. Irlandia
8. Wielka Brytania
9. Holandia
10. Litwa
11. Niemcy
12. Belgia
13. Finlandia
14. Polska
15. Białoruś
-
Jak odpowiedzieć na pytania, które nie mają sensu? To, że Anglik był jednym z gubernatorów to nie żadnego znaczenia. Mówię o generalnych, głównych wpływach... Po drugie już mówiłem. Nie był on żadnym Bałtem. Jak Anglik może być Bałtem? Anglicy są Germanami. Bałtem może być ten, kto ma łotewskie lub litewskie pochodzenie. Estończycy tez nie są oczywiście Bałtami, są ludami fińskimi. Bałtyccy Niemcy tez nie są Bałtami, ale Niemcami.
-
Oprócz Niemców, w Estonii było też wielu Szwedów. Wpiszcie w google "Estońscy Szwedzi". Oto mapa dialektów j. szwedzkiego, widzimy to też zaznaczone dialekty z Finlandii i Estonii:
Dziś jest ich w Estonii mało, bo w czasie ZSRR budowano bazy wojskowe na terenach i wyspach zasiedlanych przez Szwedów w Estonii.
-
Łotysze i Estończycy czują wciąż przynależność do germańskiego kręgu kulturowego, nadają imiona dzieciom- Helmut czy Herman.
-
Proszę też zobaczyć, kogo przedstawia banknot estoński, 2 korony, używany do 1 stycznia 2011r. (obecnie Estonia ma euro):
-
Witam;
secesjonista: suomeksi ma dużo racji w tym co mówi, mimo, że tak naprawdę nam się to średnio podoba. Historia sprawiła, że te ziemie najpierw podlegały w ten czy inny sposób niemieckiemu osadnictwu, potem także pozostawały pod silnym wpływem kultury niemieckiej, szerzej - germańskiej. Nawet w czasie panowania Rosji, wyraźnie wydzielano oddziały które składały się z osób zamieszkujących Pribałtykę.
Ukazała się w Polsce książka, pokazująca jak silny udział, jak dużą rolę odgrywała mniejszość niemiecka i na Łotwie i w Estonii. Była ona naprawdę bardzo duża, na tyle, że w momencie kiedy w l. 30 tych negocjowano z tymi krajami przesiedlenie Niemców do Rzeszy tamtejsze rządy bały się co będzie kiedy obywatele czujący się Niemcami wywiozą wszystko co mają i co posiadają.to w kraju nie zostanie zbyt dużo.
Teorie rasowe wysuwane przez Hitlera i spółkę, wyraźnie podkreślały związek tych krajów z kulturą niemiecką, które miały bardzo mocne umocowanie zarówno w historii jak i kulturze tych krajów. Podobne żądania były wysuwane względem Śląska, Pomorza, ale nie już n.p. okolic Mazowsza.
pozdr
Zgadza się. Nawet łotewskie i estońskie pieniądze z początku niepodległości tych państw mają niemieckie napisy, a estońskie banknoty czasem też i szwedzkie. Nie przypadkiem też do 1928r. w niepodległej Estonii walutą była marka, potem zastąpiła ją Korona Estońska- Eesti Kroon.
Po estońsku:
Po niemiecku, szwedzku i rosyjsku. Jak widzimy napisy niemieckie i szwedzkie są największe:
Niedawno na Eurowizji występował duet z Łotwy, dwóch chłopaków- Valters Fridenbergs i Karlis Bumeisters. Te nazwiska i imię świadczą o czymś. I oczywiście chciałem zaznaczyć, że wszystko dotyczy tylko rdzennych mieszkańców- Łotyszy i Estończyków. Pamiętajmy, że w wyniku działania ZSRR, na te tereny przesiedlono mnóstwo Rosjan. Dziś powiedzenie, że ktoś jest z Estonii czy Łotwy wcale nie musi znaczyć, że to Łotysz czy Estończyk. Na Łotwie 40% ludnosci stanowią Rosjanie przywiezieni za ZSRR, a w Estonii 25%. Od razu można ich rozpoznać po nazwiskach i imionach. Na Łotwie czasem sobie złotewszczają przez dodanie "s". Małżeństwa mieszane z Rosjanami, przynajmniej w Estonii, są na poziomie poniżej 1%, jak mówił w wywiadzie dla polskiego radia- Mart Laar.
Ciekawostka- Petersons (czyli Peterson plus S- tak się zmienia na Łotwie nazwiska) to czwarte najpopularniejsze nazwisko na Łotwie, a Jansons dziesiąte.
-
Bałtowie to GRUPA ETNICZNA, a nie żaden Ziemianin czy ktokolwiek inny. A jak ktoś tam sobie w głowie układa to jego sprawa, ale w każdej encyklopedii określenie "bałtowie" znaczy grupę etninczą do której zaliczają się Litwini i Łotysze, obecnie tylko i wyłącznie oni.
-
Co to za nonsensy?
Gubernatorowie guberni estońskiej, w czasie panowania rosyjskiego:
1710 – 1711 – Rudolph Felix Bauer (gubernator-generał)
1711 – 1719 – Aleksander Mienszykow (gubernator-generał)
1719 – 1728 – Fiodor Apraksin (gubernator-generał)
1728 – 1736 – Friedrich Baron von Löwen
1736 – 1738 – Sebastian Ernst von Manstein
1738 – 1740 – Gustaf Otto Douglas
1740 – 1743 – Woldemar von Löwendahl
1743 – 1753 – Peter August Friedrich von Holstein-Beck
1753 – 1758 – Władimir Piotrowicz Dolgorukiy
1758 – 1775 – Peter August Friedrich von Holstein-Beck – gubernator-generał
1775 – 1792 – George Browne – gubernator-generał
1783 – 1786 – Georg Friedrich von Grotenhielm
1786 – 1797 – Heinrich Johann Baron von Wrangell
1797 – 1808 – Andreas von Langell
1808 – 1809 – Peter Friedrich Georg von Oldenburg (1784-1812)
1809 – 1811 – wakat
1811 – 1816 – Paul Friedrich August von Oldenburg (1783-1853)
1816 – 1819 – Berend Baron Üxküll
1819 – 1832 – Gotthard Wilhelm Baron Budberg von Bönninghausen
1832 – 1833 – Otto Wilhelm von Essen
1833 – 1841 – Paul Friedrich von Benckendorff
1842 – 1859 – Johann Christoph Engelbrecht von Grünewaldt
1859 – 1868 – Wilhelm Otto Cornelius Alexander Ulrich
1868 – 1870 – Michaił Nikołajewicz Galkin-Vraskoy
1870 – 1875 – Michaił Walentynowicz Shakhovskoiy-Glebov-Strezhnev
1875 – 1885 – Wiktor Piotrowicz Poliwanow
1885 – 1894 – Siergiej Władimirowicz
1894 – 1902 – Yefstafiy Nikolaiyevich Skalon
1902 – 1905 – Aleksiej Walerianowicz Bellegarde
1905 – 1906 – Mikołaj Gieorgiejewicz von Bünting
1906 – 1907 – Piotr Piotrowicz Bashilov
1907 – 1915 – Izmaił Władimirowicz Korostovetch
1915 – 1917 – Piotr Władimirowicz Veryovkin
A Ty przecież podałeś przetłumaczone imiona na rosyjskie !!!!
To tak jak się mówi- Jerzy Waszyngton, a nie George Washington.
Panowali za czasów rosyjskich to tłumaczono ich imiona na rosyjskie.
Po drugie co to ma do rzeczy? Żaden z podanych przez Ciebie ludzi nie jest Bałtem, są to Niemcy oraz ludzie innych narodowości. JA MÓWIE O BAŁTACH W SENSIE ETNICZNYM!
W sensie etnicznym. Bałtami są obecnie tylko Łotysze i Litwini. Estończycy są Ugro-Finami. I to jest jasne i oczywiste i znane każdemu, kto ma chodź cień wiedzy o czymkolwiek.
Oczywiście do XX wieku niemal wszyscy Łotysze i Estończycy mieli niemieckie lub szwedzkie imiona i nazwiska. Dziś również wielu je ma, ale potem pozniemiali na etniczne.
Np. Harald Reibach na Hando Riipalu itd. Identycznie było w Finlandii.
Oto znani Estończycy, wielu z nich ma niemieckie imiona i nazwiska:
Przedstawię tu najbardziej znanych Estończyków w historii,
większość z nich pochodzi z początku XX wieku:
Carl Robert Jakobson- pisarz, jeden z twórców odrodzenia
narodowego w Estonii:
Friedrich Reinhold Kreutzwald- estoński Mickiewicz, twórca
estońskiej epopei narodowej- "Kalevipoeg":
Jakob Hurt- estoński pastor luterański, wsławiony w
budowie niepodległej Estonii. Mimo, że był etnicznym
Estończykiem to uważał, że Estończycy powinni zostać
całkowicie zgermanizowani i właczeni do narodu niemieckiego gdyż
kulturowo należą do świata niemieckiego:
Johann Voldemar Jannsen- twórca hymnu Estonii, wsławiony w
estońskie odrodzenie narodowe:
Johann Köller- pierwszy etniczny Estończyk wsród
profesjonalnych malarzy:
Karl Einbund- aresztowany przez komunistów, jeden z
najważniejszych ludzi w polityce międzywojennej Estonii:
Ado Grenzstein- wydawca estońskiego pisma "Olevik".
Eugen Hebermann- architekt.
August Hansen- komunista estoński, rostrzelany w latach
50-tych.
Georg Hellat- estoński architekt, próbował stworzyć
estoński styl w architekturze.
Karl August Hermann- wydawca estońskiej gazety Postimees w
latach miedzywojennych:
Jaan Hünerson- przywódca Estońskiego Związku
Chłopskiego:
August Jakobson- komuista, pisarz w czasach Estońskiej SRR:
Anton Jürgenstein- znany pedagog, nauczyciel:
Richard Kleis- historyk, twórca "Eesti Entsüklopedia"-
"Encyklopedia Estońska".
Raimond Kolk- poeta, wydawca estońskiego czasopisma "Eesti
Looming",
Jaan Kross- poeta:
Hans Kruus- historyk, profesor uniwersytetu w Tartu, autor
wielu dzieł historycznych, komisarz ludowy w ZSRR, więziony w
latach 50-tych.
Peeter Karl Kunileid-Saebelmann- kompozytor.
Johan Laidoner- chyba najbardziej znany Estończyk ze
wszystkich. Jako pierwszy w Europie pokonał Sowietów, podczas
wojny estońsko-bolszweickiej. Bohater narodowy Estonii, zmarł w
sowieckim więzieniu, żonaty z Polką:
Georg Lurich- światowej sławy zapaśnik estoński:
Mart Laar- premier Estonii (po 1990r.)- znany z
przeprowadzenia odważnych reform:
Konstantin Päts- pierwszy prezydent Estonii. Piłsudski
poprosił go o otwarcie estońskiego rynku pracy dla Polaków, w
latach międzywojennych Estonia była jednym z miejsc gdzie Polacy
jeździli w celu pracy w tamtejszych portach itd:
Jaan Tõnisson-dwukrotny premier Estonii:
Arnold Rüütel- były prezydent Estonii.
Gerd Kanter - dyskobol, medalista olimpiady w Pekinie:
Kristjan Palusalu- znany estoński zapaśnik, z czasów
międzywojennych:
Alfons Wilhelm Rebane- estoński żołnierz, walączy potem w
jednostkach niemieckich:
Paul "Kugelblitz" Maitla (urodzony jako Paul Mathiesen)-
Estończyk walczący w szeregach niemieckich w czasie II wojny
światowej:
Harald Riipalu (urodzony jako Harald Reibach)- inny
Estończyk walczący w szeregach niemieckich:
Toomas Hendrik Ilves- obecny prezydent Estonii, tu z żoną
Evelin:
Vanilla Ninja- zespół:
Carmen Kass -estońska modelka:
-
Bez sensu piszesz Secesjonista. Wg Nazistów Estończycy i Łotysze byli prawie Germanami. Było wiele planów dotyczących tych ziem. Np. Był plan przesiedlenia Estończyków do Finlandii i przemieszania ich z Finami. Widocznie dla Nazistów Estończycy byli tym samym co Finowie, chodź faktycznie rasowo są znacznie bardziej nordyccy niż Finowie. Inny plan zakładał całkowitą germanizację Łotyszy i Estończyków, włączenie ich do narodu niemieckiego. Hitler wielokrotnie bardzo dobrze wypowiadał się o Estończykach. Chociaż nie lubił Łotyszy z pewnych powodów, to nie mógł odmówić im nordyckości rasowej i germańskości w kulturze. Tak, ziemie Łotwy i Estonii miały być zasiedlone przez Niemców, no i co z tego???? Ludność rdzenna miała być zgermanizowana lub, jak w przypadku Estończyków, przesiedlona do Finlandii (jako najbliższego kulturowo kraju).
Po drugie wiele razy zaznaczałem w tej wypowiedzi, że Terra Mariana to tylko CZEŚĆ niemieckiego panowania na tych ziemiach. Potem było jeszcze ponad raz tyle pod różnymi postaciami, np. Kowederacja Liwońska itd. Później było jeszcze raz tyle co Terra Mariana panowania szwedzkiego. A jak pisałem, do prawie XX wielu panował tam Landtag, zobacz kto był gubernatorami za czasów panownia rosyjskiego tam???? Niemcy. W czasie połowy panowania rosyjskiego tam rządził tam Landtag niemiecki, panowanie rosyjskie było tylko formalne, mogę przytoczyć nawet książke w google books o tym. DO XX WIEKU WSZYSCY ŁOTYSZE I ESTOŃCZYCY MIELI NIEMIECKIE I SZWEDZKIE IMIONA I NAZWISKA, potem, podobnie jak w Finlandii, zaczęła się zmiana na etniczne, np. Reibach stał się Riipalu, Mathiasen stał się Maitla itd. Estoński pastor Jakub Hurt, powiedział na początku XX wieku, jest to jeden z najważniejszych Estończyków, że Estończycy powinni zgermanizować się całkowicie bo właściwie już są Niemcami.
-
Obecna Łotwa i Estonia najdłużej w swojej historii była pod panowaniem niemieckim. Ludność bałtycka tych ziem (czyli przodkowie obecnych Łotyszy) oraz ludność fińska ( czyli przodkowie obecnych Estończyków i częściowo Łotyszy z północy Łotwy) została niemal całkowicie zgermanizowana. Do dziś wpływ germańskiej kultury na obecnych Łotyszy i Estończyków, na ich kulturę czy mentalność jest ogromny. Na początku XX wieku, wielu Estończyków i Łotyszy nie wiedziało kim właściwie jest, czy bardziej Niemcami czy bardziej ludami bałtyckimi i fińskimi.
Znaczą część z wielosetletniego okresu niemieckiego panowania, osadnictwa i dominacji na terenie Łotwy i Estonii stanowiła Terra Mariana- Ziemia Maryi. Były to biskupstwa zależne od Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Inne nazwy Terra Mariana to Stara Liwonia lub Średniowieczna Liwonia. (Niemiecki: Alt-Livland, Estoński: Vana-Liivimaa, Łotewski: Livonija).
Oczywiście panowanie niemieckie na terenie Łotwy i Estonii było znacznie dłuższe niż tylko Terra Mariana, to państwo stanowiło niecałą połowę czasu oficjalnego niemieckiego panowania tam i 1/3 realnego. Następnie nastały różne państwa niemiecko języczne tam, np. Księstwo Kurlandii. Później Niemcy stracili oficjalne panowanie na tym terenie na rzecz Szwecji, Danii, Polski i Rosji, jednakże faktyczna władza niemieckie, tzw. Rady Regionalnej- Landtagu, trwała niemal do XX wieku, bez względu na oficjalną zależność tych ziem.
Mapa Terra Mariana, niemal w 100% pokrywa się z obecną Łotwą i Estonią. Czerwone podkreślenie- siedziby książąt, zielone podkreślenie- siedziby Landtagu.
.PNG)
Fakty:
TERRA MARIANA
stolica- Ryga
czas istnienia państwa- 1207-1561
religia- katolicyzm (jednak w wyniku późniejszego panowania szwedzkiego, dziś, wierzący Łotysze i Estończycy są protestantami)
języki- niemiecki, łacina, języki bałtyckie: łotewski, języki fińskie: estoński, liwski.
Herb kraju:
Niemiecki Zakon Kawalerów Mieczowych na Łotwie:
Dziś, w Estonii istnieje medal Terra Mariana- na pamiątkę niezwykle ważnego okresu z historii kraju, najwyższy medal jaki można wręczyć obcokrajowcom. Tu minister spraw zagranicznych Estonii Urmas Paet (po prawej, w biało-niebieskim krawacie) wręcza medal zagranicznemu gościowi:
-
Sir Johan Laidoner, urodzony w Viirasti, w południowej Estonii w
1884r. -jeden z twórców niepodległej Estonii, wódz naczelny
Armii Estońskiej. Słynny na cały świat, ceniony w całej
Europie.
Pochodził z rolniczej rodziny, wstąpił do Armii Imperium
Rosyjskiego (do którego wtedy należała Estonia, Finlandia,
Łotwa, pół Polski itd.). Ożenił się z Polką, poznaną w
Kownie (Kaunas) na Litwie. OPANOWAŁ JĘZYK POLSKI W STOPNIU
KOMUNIKATYWNYM!
Po odzyskaniu niepodległości rzez Estonię, w 1918r., powrócił
do ojczyzny, został dowódcą 1. Dywizji Estońskiej i Szefem
Sztabu Generalnego Wojska Estońskiego, a 23 grudnia 1918 został
mianowany wodzem naczelnym estońskich sił zbrojnych w stopniu
generała-majora. W 1919 był inicjatorem powołania Estońskiej
Akademii Wojskowej. W czasie wojny estońsko-bolszewickiej
przeprowadził udaną kontrofensywę, która wyparła oddziały
bolszewików z terytorium Estonii. JAKO PIERWSZY CZŁOWIEK POKONAŁ
SOWIETÓW. Zrobił to z Armią Estońską wspomaganą przez tysiące
ochotników z Finlandii (Finowie to najbliżsi krewni
Estończyków), a także przez Szwedów i Duńczyków oraz przez
okręty brytyjskiej Royal Navy, Brytyjczycy stanęli w obronie
Estonii i wysłali okręty wojenne.
W 1920 został mianowany generałem-lejtnantem armii estońskiej. Po
złożeniu dowództwa, był oficjalnym reprezentantem Estonii w
Lidze Narodów.
W 1934 na prośbę premiera Estonii K. Pätsa wprowadził rządy
wojskowe, by powstrzymać przejęcie władzy przez
quasi-faszystowski ruch wabsów ( Eesti Vabadussõjalaste Liit).
W 1928 generał Laidoner złożył oficjalną wizytę w Warszawie
jako naczelny wódz Estonii. W 1930 stanął na czele tallińskiego
Towarzystwa Estonia-Polska (Eesti-Poola Ühing) jako jego honorowy
prezes.
17 czerwca 1940 po przymusowej, aneksji Estonii przez ZSRR, został
aresztowany i wywieziony do radzieckiego więzienia w Kirowie,
skazany w 1952 w procesie na 25 lat więzienia i przepadek całego
mienia na rzecz ZSRR. Zmarł w 1953 w więzieniu nr 2 we
Włodzimierzu nad Klaźmą.
ODZNACZENIA:
Brytyjski tytuł rycerski z prawem do używania "sir" przed
nazwiskiem
Order Krzyża z Orłem I klasy (Estonia, 1929)
Krzyż Wolności I i III klasy (Estonia)
Order Białej Róży (Finlandia)
Kryż Oficerski Legii Honorowej (Francja)
Krzyż Kawalerski Legii Honorowej (Francja)
Wielki Krzyż Orderu Witolda Wielkiego (Litwa)
Order Zabójcy Niedźwiedzia (Łotwa)
Order Orła Białego (Polska)
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (Polska)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (Polska)
Plakat z czasów wojny estońsko-bolszewickiej, autorstwa estońskiego polityka G. Mamberga,
nawołujący do wstępowania do Armii Estońskiej. "Vennad ruttu
rahva väkke" znaczy w języku estońskim: "Bracia, wstępujmy
do narodowej armii!"
Johan Laidoner, w mundurze Estońskiej Armii:
Pomnik Johana Laidonera w Estonii:
Zniszczona przez Rosjan, w 1940r., tablica pamiątkowa Johana
Laidonera:
Tablica pamiątkowa w języku litewskim (na górze) oraz estońskim,
umieszczona w Kownie, w miejscu stacjonowania Laidonera:
Johan Laidoner- wódz naczelny Estońskiej Armii z wodzem naczelnym
Fińskej Armii w 1938r. w Tallinie:
Pomnik Johana Laidonera na znaczku estońskim z godłem miasta
Viljandi:
Książka o Johanie Laidonerze autorstwa fińskiego historyka
Marttiego Turtoli:
Inscenizacja- Generał Johan Laidoner i premier Estonii K. Päts:
-
Należy zrozumieć historię Finlandii, żeby zrozumieć postawę
Finów, przedstawioną w artykule, żeby zrozumieć słowa,
polskiego poety Adama Mickiewicza, który zrobił jedną uwagę
wobec małego narodu w północno-wschodniej Europie: polski wieszcz
uważał Finów za jeden z tych barbarzyńskich i obcych ludów,
które były odpowiedzialne za degradację pierwotnego
słowiańskiego charakteru Rosji. W ocenie Mickiewicza Finowie byli
„urodzeni jako niewolnicy, kochający swe jarzmo i ślepo
wypełniający rozkazy”.
Dlaczego Finowie krzyczeli z radości, że mogą walczyć, z
polskimi powstańcami, za Rosję? Czemu byli dumni z medali, które
dostali potem od Cara z napisem- „Za zasługi w pacyfikacji
Polski”.
Finowie (czyli najbliżsi krewni Estończyków) są ludem
Ugro-Fińskim, przybyłym ze wschodu do Europy, dokładniej ze
środkowej Rosji na tereny obecnej Finlandii. Etnicznie i językowo
nie jest to lud indoeuropejski (jak prawie wszyscy w Europie), lecz
uralski.
Finowie nim osiedlili się na terytorium Finlandii, krążyli po
terenie północnej Białorusi i krajów bałtyckich gdzie silnie
przemieszali się z bardziej rozwiniętymi, niż Finowie, ludami
bałtyckimi- Litwinami i Łotyszami, następnie przeszli na
północ, część pozostała w obecnej Estonii- przodkowie
Estończyków, a część zasiedliła obecną Finlandię- przodkowie
Finów.
Finowie nie utworzyli swojego państwa. Po prostu mieszkali w
lasach. Na początku średniowiecza rozpoczęły się brutalne
Krucjaty Północne prowadzone przez Szwedów, Duńczyków i
Niemców, w wyniku nich tereny Finlandii, Estonii, Łotwy i teren
Prus zostały na setki lat opanowane przez Niemców, Szwedów i
Duńczyków. Finlandia znalazła się pod władzą szwedzką.
Szwedzi zawsze bardzo źle traktowali Finów, jako obcy, wręcz
azjatycki lud, który służył jako tania siła robocza.
Właściwie lud fiński nie miał żadnych praw na swoich ziemiach
jako naród. Szwedzi nawet próbowali zakazać sauny jako przejaw
dziwnych, nie-europejskich zwyczajów. Językiem urzędowym,
wykładowym itd. w Finlandii był tylko szwedzki. Językiem fińskim
mówiła wieś. Szlachta Finlandii była szwedzkojęzyczna i w
większości byli to Szwedzi. Do dziś ludność wybrzeży
Finlandii, a szczególnie okolice miasta Turku, to Szwedzi lub
ludzie silnie przemieszani ze Szwedami.
Na początku 19 wieku Finlandia została włączona, na 110 lat, do
Rosji. Władza rosyjska wydawała się znacznie lepsza dla Finów
niż władza szwedzka. Mimo polityki rusyfikacji, Rosjanie
wprowadzili język fiński jako trzeci język urzędowy w Finlandii-
po szwedzkim i rosyjskim. Oczywiście wciąż nie można było np.
studiować po fińsku, ale wychodziły gazety, książki itd.
Finlandia formalnie miała niewielką autonomię jako Wielkie
Księstwo Finlandii, z carem na czele, wchodzące w skład Rosji.
Mimo, że wyższe warstwy wciąż były szwedzkie to jednak Finowie
nie byli tak gnębieni jak za czasów szwedzkich. Rządy rosyjskie w
Finlandii są traktowane jako bardzo dobre czasy. Finlandia
powstała pierwszy raz w 1918r. Finowie, w przeciwieństwie do
Polaków, nie mieli tradycji państwowych, nie było takiego
państwa jak Finlandia. Ojczyzną Finów, w czasach powstania, była
Rosja, a władcą car, który był dla nich lepszy niż Król
Szwecji. Polacy czuli, że byli pod zaborami, pod obcym panowaniem.
Finowie natomiast czuli się Rosjanami bo nigdy nie mieli swojego
państwa. Słynny i bardzo ważny dla Finów- Carl Gustaf Mannerheim
(który zresztą nie miał w sobie ani kropli fińskiej krwi i nie
znał fińskiego), przed powstaniem Finlandii, mówił o sobie-
"Jestem Rosjaninem ze szwedzkojęzycznej rodziny." Ten sam, który
potem walczył przeciw ZSRR chcącemu zrobić z Finlandii republikę
radziecką.
To są powody dla którego Finowie z radością szli walczyć
przeciw Polakom buntującym się przeciw Rosji.
To są powody dla których dziś w sercu Helsinek są pomniki Cara
Rosji:
_monument_in_Helsinki,_Finland.jpg/450px-Alexander_II_(Romanov)_monument_in_Helsinki,_Finland.jpg)
Natomiast w jednym z najbardziej reprezentatywnych miejsc Helsinek
pomnik przedstawiający... rosyjskie godło. Jak myślicie czy coś
takiego uchowało by się w Polsce, nawet na wsi?
:
Pomników cara jest w Finlandii mnóstwo, główna ulica Helsinek
nazywa się właśnie "Aleksanterinkatu" czyli od imienia cara
Rosji. Helsinki zbudowane są na wzór rosyjskich miast i to car
przeniósł stolicę Finlandii z Turku do Helsinek, by była
bliższej Rosji.
Artykuł napisany przez fińskiego historyka Jussiego Jalonena,
umieszczony w Tygodniku Powrzechnym:
Uwaga formalna- zauważmy, że Finowie umieszczeni w tym artykule
nie mają fińskich imion i nazwisk, ale szwedzkie. Skąd to wynika?
W wyniku długiego panowania szwedzkiego na terenie Finlandii
wszystkim Finom nadano szwedzkie nazwiska i imiona, obecnie takie
nazwiska wśród Finów są rzadkością, ponieważ po odzyskaniu
niepodległości Finowie pozmieniali, obce, szwedzkie, imiona i
nazwiska na etniczne, np. Johan Runeberg zmienił na Juha Ruutu, a
Lars Larsson na Lauri Laaksonen itd.
Identyczna sytuacja była w Estonii i na Łotwie. Przed I wojną
światową wszyscy Estończycy i Łotysze mieli niemieckie lub
szwedzkie nazwiska i imiona (z uwagi na długie niemieckie i
szwedzkie panowanie). Gdy te kraje odzyskały niepodległość to w
większości pozmieniali na etniczne i np. Harald Reibach w Estonii
stał się Heikki Riipalu, a na Łotwie np. Haralds Reibachs.
"Aż do gorzkiego końca"
Udział fińskich żołnierzy w stłumieniu Powstania Listopadowego
to zapomniana karta historii. Sprawa polska zderzyła się wtedy
tragicznie z fińską: choć Polacy i Finowie zabijali się
wzajemnie, jedni i drudzy wierzyli, że walczą za ojczyznę. Jedni
i drudzy mieli rację.
Finowie podczas walk w Polsce w czasie Powstania Listopadowego, Bitwa pod Tychocinem (1831), na obrazie fińskiego malarza z tamtych czasów:
Powstanie Listopadowe 1830––1831 było nie tylko konfliktem
między Polską i Rosją, ale także między Polską i Wielkim
Księstwem Finlandii, którego władcą był car Rosji. W chwili,
gdy Królestwo Polskie, powstałe po upadku Napoleona, starało się
oderwać od Rosji, Finlandia usiłowała udowodnić swą wobec niej
lojalność – posyłając do walki przeciw Polakom swych
żołnierzy.
Wielkie Księstwo Finlandii, powstałe w 1809 r. – po wygranej
przez Rosję wojnie ze Szwecją, do której wcześniej należały
jego ziemie – Finowie traktowali jak ojczyznę: było to ich
pierwsze państwo. Związane z imperium carskim, jemu zawdzięczało
istnienie. Interes narodowy Polaków zderzył się więc z interesem
Finów, a czarną robotę powierzono żołnierzom, którzy mieli
walczyć daleko od rodzinnej ziemi.
-Czterech z 746
Był ciemny zimowy wieczór, 12 grudnia 1830 r., gdy 746 żołnierzy
Gwardii Fińskich Strzelców zgromadziło się na placu apelowym w
Helsinkach. Rozkaz, który otrzymali, był wyraźny: przygotować
się do wymarszu, by wzmocnić armię rosyjską, koncentrującą
się nad granicą Królestwa Polskiego. Gdy pułkownik Anders Edvard
Ramsay, dowódca Gwardii, czytał carski rozkaz, żołnierze
krzyczeli z radości – cieszyli się, że mogą dowieść
lojalności wobec cara.
Żołnierze Gwardii, powołani do wojny z Polską, reprezentowali
wszystkie klasy społeczne. Pułkownik Ramsay, jak większość
oficerów, był arystokratą, potomkiem szkockiej rodziny, która
osiedliła się w Finlandii w 1577 r. i zasymilowała ze
szwedzkojęzyczną szlachtą. Jeden z młodszych oficerów,
podporucznik Henrik Lyra, był synem duchownego. Pastor Karl Henrik
Ingman służył jako luterański kapelan batalionu przez trzy lata.
Sierżant Morten Jung, urodzony w Estonii, służył w Gwardii już
przez 11 lat i po kolejnym roku powinien był iść na emeryturę;
gdy zaczęło się Powstanie Listopadowe, jego żona była w trzecim
miesiącu ciąży.
W styczniu 1831 r. ci czterej żołnierze wymaszerowali na pola
bitewne w dalekiej Polsce, jako część carskiej maszynerii
wojskowej. W kwietniu walczyli z powstańcami na północnym brzegu
Bugu. W maju – z ułanami gen. Dezyderego Chłapowskiego pod
Wąsewem. We wrześniu szturmowali warszawskie reduty Rakowca i
Szczęśliwic.
Pod koniec kampanii pułkownik Ramsay został ranny i otrzymał
Order św. Jerzego. Podporucznik Lyra, wzięty do polskiej niewoli,
był przetrzymywany jako jeniec w Warszawie. Wielebny Ingman zmarł
na cholerę i został pochowany w wiosce na Mazowszu (jej nazwę,
zapisaną zapewne z błędem w fińskich dokumentach, trudno dziś
znaleźć na mapie). A sierżant Jung zmarł na gruźlicę w obozie
wojskowym w Łomży, na dwa miesiące przed tym, jak jego żona
urodziła córeczkę.
-Polski mesjasz i fiński setnik
Z tych, którzy w grudniową noc zebrali się na apelu w Helsinkach,
wróciła mniej niż połowa. Gwardia Fińska straciła w Polsce
czterystu ludzi: zginęli w walce lub zmarli od chorób.
Niektórych zapamiętano jako bohaterów. Nazwisko porucznika Johana
Fredrika Schybergsona, który zginął w czasie szturmu Rakowca „w
imię Cara i Ojczyzny” i został pochowany w polskiej stolicy,
wygrawerowano na marmurowej tablicy w Fińskiej Szkole Kadetów.
Porucznik Adolf Aminoff, ranny w bitwie pod Tykocinem, został
uwieczniony na obrazie fińskiego artysty Roberta Wilhelma Ekmana.
Obraz przedstawia dwie idee, które później stały się fińskimi
cnotami wojskowymi: oficera, który osobiście prowadzi swych ludzi
do ataku, oraz żołnierzy, którzy ryzykują życie, by pomóc
rannemu koledze.
60 lat później powieściopisarz August Schauman przypomniał
fińskich weteranów polskiej kampanii – kalekich, z amputowanymi
kończynami – jak błagają o pieniądze lub rentę ojca pisarza,
urzędnika w Fińskim Senacie [rządzie – red.]. Choć Mikołaj I
nagrodził Gwardię Fińską Orderem św. Jerzego (z napisem: „Za
zasługi w pacyfikacji Polski”), nie przyniosło to korzyści
szeregowym żołnierzom, którzy w Polsce stracili zdrowie.
Pytanie, czy Polacy zauważyli obecność Finów w szeregach
rosyjskiej armii, zostaje bez odpowiedzi. Wykładając literaturę
słowiańską w Paryżu, Adam Mickiewicz zrobił jedną uwagę wobec
małego północnego narodu: polski wieszcz uważał Finów za jeden
z tych barbarzyńskich i obcych ludów, które były odpowiedzialne
za degradację pierwotnego słowiańskiego charakteru Rosji. W
ocenie Mickiewicza Finowie byli „urodzeni jako niewolnicy,
kochający swe jarzmo i ślepo wypełniający rozkazy”.
Fińscy żołnierze rzeczywiście wypełniali rozkazy, ale nie
wszyscy z entuzjazmem. Dla wielu oficerów i żołnierzy walka z
Polakami była brudną robotą, którą trzeba było wykonać. Nie
wszystkie wspomnienia były heroiczne. 60 lat po Powstaniu
Listopadowym fiński pisarz Johan Jakob Ahrenberg opisał
traumatyczne doświadczenia z wojny w Polsce w powieści
„Dziedzictwo i młodość”. Jej bohater – młody oficer i
idealistyczny patriota – zostaje emocjonalnie okaleczony po tym,
jak polecono mu nadzorować egzekucję powstańców. Po latach
wspomnienie ginących i ich okrzyk „Niech żyje Polska!” wraca w
postaci koszmaru.
Mickiewicz opisał Polskę jako Mesjasza Narodów. Metaforę
mogłoby dopełnić porównanie Finlandii do rzymskiego setnika,
który na rozkaz krzyżuje Zbawcę, po czym uznaje, że jest On
jednak Synem Bożym.
-Fin przeciw Finom
Walki Gwardii z Polakami nie zaakceptowała cała fińska
inteligencja; niektórzy odczuwali sympatię dla sprawy polskiej. W
grudniu 1830 r. grupa studentów Cesarskiego Uniwersytetu Aleksandra
w Helsinkach wzniosła podczas uczelnianej uroczystości toast „za
Polskę”; Johan Ludwig Runeberg, poeta narodowy, próbował temu
zapobiec jako „niebezpiecznej demonstracji”. Oficerowie
służący w Polsce byli świadomi sympatii, jaką powstańcy
cieszą się w Finlandii: listy podpułkownika Roberta Wilhelma
Lagerborga pełne są rozgoryczenia wobec fińskiej inteligencji,
która ma wbijać żołnierzom nóż w plecy.
W czasie powstania opinia publiczna w Finlandii była kontrolowana
przez cenzurę. Nie dopuszczano do publicznego wyrażania sympatii
dla Polski. W rosyjskich komunikatach publikowanych w Finlandii nie
ukrywano jednak brutalności feldmarszałka Paskiewicza. Przeciwnie,
carscy urzędnicy upubliczniali nawet najcięższe represje, aby
również do Finów dotarło, czym grozi próba oderwania się od
Rosji. Ważnym narzędziem władz był też Kościół luterański,
który potępił powstanie przeciw „namaszczonym przez Boga”
władzom Rosji, w duchu 13. rozdziału „Listu do Rzymian”.
Większość wiernych zaakceptowała ten punkt widzenia, wierząc,
że Polacy są buntownikami, którzy podnieśli rękę na
praworządnego władcę i sami są winni swemu losowi.
24-letni poeta Fredrik Cygnaeus odważył się jednak sprzeciwić
władzom – i napisał wiersz upamiętniający Tadeusza
Kościuszkę. Polski bohater mieszkał krótko w Finlandii, po
wypuszczeniu go z Petersburga w 1797 r., a powstanie przypomniało
ten fakt. Cygnaeus nie mógł opublikować swego wiersza w
Finlandii; fragmenty ukazały się (pod pseudonimem „Rudolf”) w
szwedzkim periodyku „Zimowe Kwiaty”.
Najbardziej jednak niezwykłym przypadkiem był August Maximilian
Myhrberg, fiński poszukiwacz przygód z Raahe, który wcześniej
walczył podczas wojny wyzwoleńczej w Grecji, a w 1830 r. osiedlił
się w Paryżu. Wierny swym przekonaniom bojownika o wolność,
Myhrberg zaryzykował los zdrajcy i na ochotnika walczył u boku
Polaków z Rosjanami.
A także z rodakami z Gwardii Fińskiej: według legendy w bitwie
pod Ostrołęką Myhrberg spotkał po przeciwnej stronie przyjaciela
z dzieciństwa, porucznika Adolfa Aminoffa. Dziś pomnik Myhrberga
– bohatera Grecji, Polski i Finlandii – stoi na starówce w
Raahe.
-„Zostawcie Finlandię w spokoju”
Wielu żołnierzy Gwardii Fińskiej wysyłało swój żołd rodzinom
w kraju. Jak zapisano w Fińskim Biurze Paszportowym w St.
Petersburgu, sumy wahały się od stu do pięciuset rubli i
zazwyczaj adresowane były do matki lub siostry żołnierza. Podczas
złych zbiorów i epidemii cholery w latach 1831--32 nawet sto rubli
mogło uratować przed koniecznością pracy jako służąca –
albo prostytutka w Petersburgu.
Jak to zwykle bywa, najwięcej skorzystali oficerowie. Przed wojną
krymską [1853–1856, między Rosją a Turcją i jej aliantami
Anglią i Francją – red.] fińscy oficerowie, którzy zdobyli
awanse na polach bitewnych w Polsce, odegrali ważną rolę w
rządzie Wielkiego Księstwa Fińskiego. Pułkownik Ramsay otrzymał
stopień generała piechoty i zasiadł nawet w radzie wojennej
imperium rosyjskiego. Otrzymał też za swą służbę majątek
ziemski w Polsce; pozostawał on w posiadaniu rodziny Ramsayów do
1918 r.
Tyle weterani. Natomiast z punktu widzenia interesów narodu
najważniejszy okazał się zysk polityczny: przez udział w
zdławieniu powstania Wielkie Księstwo pokazało carowi, że może
polegać na fińskiej lojalności. Życie kilkuset żołnierzy
okazało się polityczną „inwestycją” i w połączeniu z
upadkiem Królestwa Polskiego pozwoliło Finlandii wzmocnić
autonomię. W swym politycznym testamencie Mikołaj I tak
zadecydował w sprawie małego północno-zachodniego kraju:
„Zostawcie Finlandię w spokoju; w ciągu całych moich długich
rządów była ona jedną jedyną częścią mego Imperium, która
nie stała się źródłem nieprzespanej nocy”.
Przez następne 44 lata jego następcy stosowali się do tej rady.
Aż do manifestu Mikołaja II z 1899 r., w którym car ograniczył
fińską autonomię. Coraz mocniejsza świadomość narodowa Finów
zderzała się z tendencją Kremla do centralizacji i rusyfikacji
imperium – i, koniec końców, miała doprowadzić do
niepodległości Finlandii w grudniu 1917 r.
-Zapomniana wojna
Rok 1831 nie był pierwszym przypadkiem w historii, gdy fińskim
żołnierzom kazano walczyć z Polakami. Wcześniej jako lojalni
szwedzcy poddani walczyli w każdej wojnie Szwecji z Polską. Aż do
dziś fiński marsz prezydencki zaczyna się słowami: „Synowie
odważnych ojców, którzy krwawili na piaskach Polski” –
właśnie na pamiątkę dawnych wojen, toczonych w imieniu Szwecji.
Rok 1831 był jednak wyjątkowy: po raz pierwszy Finowie walczyli w
obronie imperium rosyjskiego. Dla fińskich żołnierzy nie było
wtedy sprzeczności między miłością do swej ojczyzny a
lojalnością wobec imperatora. Polska kampania była też pierwszą
wojną w historii Wielkiego Księstwa Finlandii, a zatem pierwszą
wojną w historii fińskiej państwowości.
Wojna roku 1831 była wyjątkowa również dlatego, gdyż –
inaczej niż tyle innych – została zapomniana. Pamięć o niej
zblakła, a potem zanikła, przynajmniej częściowo z powodu
świadomej amnezji. Gdy Gwardia Fińska obchodziła stulecie
istnienia – w niepodległej Finlandii w 1925 r. – polska
kampania została odnotowana krótkim stwierdzeniem: „Nie jest
przyjemnie dziś pamiętać, że fińscy żołnierze pomagali w
zdławieniu narodu walczącego o swą wolność. Ale trzeba brać
pod uwagę fakt, że wtedy widziano to inaczej”.
Powstanie Listopadowe zdeterminowało los Polski i Finlandii w
Imperium Rosyjskim na resztę XIX w. Polska próba odzyskania
niepodległości zakończyła się fiaskiem, represjami i niewolą,
aż do 1918 r. I na odwrót: udział fińskich żołnierzy w
stłumieniu powstania sprawił, że Wielkie Księstwo zdołało
wzmocnić swą autonomię za zgodą imperatora. Jest okrutnym
paradoksem historii, że fińska autonomia była przynajmniej po
części oparta na destrukcji Polski.
Przełożyła Patrycja Bukalska
JUSSI JALONEN jest historykiem wojskowości i pisarzem; pracuje na
uniwersytecie w Tampere.
Link do artykułu:
-
Przedstawiłem języki urzędowe tylko oprócz szwedzkiego. Rzeczywiście szwedzki, z uwagi na 5% ludności szwedzkojęzycznej jest w Finlandii drugim językiem urzędowym, ale to zupełnie inna bajka.
-
Przedstawię tu języki urzędowe Finlandii, Estonii, Łotwy i Litwy. Język fiński i estoński to języki ugro-fińskie, a w dokładniejszej klasyfikacji: fińskiej grupy językowej. Estoński jest najbliższym krewnym fińskiego. Natomiast łotewski i litewski to zupełnie co innego, nie są w żadnym stopniu spokrewnione z fińskim czy estońskim. Litewski i łotewski to jedyne istniejące obecnie języki należące do bałtyckiej grupy językowej.
Fiński i estoński- języki ugro-fińskie (języki fińskie).
Łotewski i litewski- języki bałtyckie.
Najsilniejsze wpływy obce w fińskim to wpływy szwedzkie.
Najsilniejsze wpływy obce w estońskim to wpływy niemieckie i szwedzkie.
Najsilniejsze wpływy obce w łotewskim to wpływy niemieckie.
Najsilniejsze wpływy obce w litewskim to wpływy polskie.
Wynika to z historii tych państw. Setek lat szwedzkiego, niemieckiego lub polskiego panowania na terenie Finlandii, Estonii, Łotwy i Litwy.
Języki fiński i estoński spokrewnione są daleko z węgierskim i językami niewielkich ludów, które nie utworzyły swojego państwa. Litewski i łotewski spokrewnione są jedynie ze sobą i z nieistniejącymi już językami np. z pruskim.
Oto przykładowy tekst w języku polskim, a potem po fińsku, estońsku, łotewsku i litewsku. Klikając na linki możemy posłuchać brzmienia tego tekstu w tych językach.
POLSKI:
Europejczycy zjednoczeni w swojej różnorodności
Unia Europejska (UE) to rodzina demokratycznych państw europejskich, których celem jest wspólna praca na rzecz pokoju i dobrobytu. Nie jest państwem powstałym w miejsce istniejących krajów, jest jednocześnie czymś więcej niż inne organizacje międzynarodowe. Jest to organizacja jedyna w swoim rodzaju. Państwa Członkowskie przekazują stworzonym przez siebie wspólnym instytucjom część swoich kompetencji, tak aby decyzje w określonych sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania mogły być podejmowane w sposób demokratyczny na poziomie europejskim.
Europa to kontynent o wielu odmiennych tradycjach i językach, lecz również o wspólnych wartościach. Instytucja Unii chroni te wartości. Przyczynia się ona do współpracy między narodami Europy, promując jedność przy jednoczesnym zachowaniu różnorodności oraz zapewniając, by decyzje były podejmowane jak najbliżej obywatela.
Wiek XXI ukazuje coraz wyraźniejszą współzależność między krajami i niesie ze sobą potrzebę coraz ściślejszej współpracy między obywatelami Europy a narodami innych krajów w duchu tolerancji, solidarności i chęci wzajemnego poznawania się.
FIŃSKI- kliknąć ( http://europa.eu/abc/european_countries/la...ndex_pl.htm?_fi ) aby posłuchać:
Eurooppalaiset yhdessä mutta yksilöinä
Euroopan unioni (EU) koostuu demokraattisista valtioista, jotka ovat sitoutuneet työskentelemään yhdessä rauhan ja hyvinvoinnin saavuttamiseksi. Se ei ole valtio, jonka olisi tarkoitus korvata nykyiset valtiot, mutta se on kuitenkin enemmän kuin kansainvälinen järjestö. Itse asiassa EU on ainutlaatuinen organisaatio. Sen jäsenvaltiot ovat perustaneet yhteisiä toimielimiä, joille ne ovat siirtäneet tiettyjä toimivaltuuksia, jotta Euroopan kannalta merkittävistä asioista olisi mahdollista tehdä demokraattisia päätöksiä Euroopan tasolla.
Eurooppa on manner, jolla on monenlaisia perinteitä ja kieliä, mutta myös yhteisiä arvoja, joita EU haluaa puolustaa. Euroopan unioni edistää yhteistyötä Euroopan kansojen välillä ja huolehtii siitä, että päätökset tehdään mahdollisimman lähellä kansalaisia - yhdessä mutta säilyttäen Euroopan kansojen monimuotoisuuden.
2000-luvulla riippuvuus toisista lisääntyy entisestään, ja siksi on vielä tärkeämpää, että kaikki Euroopan kansalaiset tekevät yhteistyötä muunmaalaisten kanssa uteliaina, suvaitsevaisesti ja yhteisvastuullisesti.
ESTOŃSKI- kliknąć ( http://europa.eu/abc/european_countries/la...ndex_pl.htm?_et ) aby posłuchać:
Mitmekesisuses ühinenud eurooplased
Euroopa Liit (EL) on demokraatlike Euroopa riikide pere, kes on otsustanud töötada koos rahu ja õitsengu saavutamiseks. See ei ole riik, mille eesmärgiks on asendada olemasolevaid riike, vaid sarnaneb pigem rahvusvahelistele organisatsioonidele. EL on tegelikult ainulaadne. Selle liikmesriigid on loonud ühised institutsioonid, millele nad delegeerivad osa oma suveräänsusest, nii et otsused teatud ühise huvi valdkondades tehakse demokraatlikult Euroopa tasandil.
Euroopa on maailmajagu, kus on palju ühiseid traditsioone ja keeli, kuid ka ühiseid väärtusi. EL kaitseb neid väärtusi. Ta soodustab koostööd Euroopa rahvaste vahel, edendades ühtsust ning kaitstes samal ajal mitmekesisust ja tagades otsuste tegemise võimalikult kodanikukeskselt.
XXI sajandi maailmas, mida iseloomustab aina suurenev läbipõimumine, on üha olulisem, et kõik Euroopa kodanikud teeksid koostööd teiste maade inimestega, ilmutades sealjuures avatust, sallivust ja solidaarsust.
ŁOTEWSKI- kliknąć ( http://europa.eu/abc/european_countries/la...ndex_pl.htm?_lv ) aby posłuchać:
Eiropieši vienoti savā daudzveidībā
Eiropas Savienība (ES) ir demokrātisku Eiropas valstu apvienība, kuras ietvaros valstis apņēmušās kopīgi strādāt miera un labklājības sasniegšanai. Tā nav viena valsts, kas aizstāj esošās valstis. Tomēr tā ir kas vairāk nekā jebkura cita starptautiska organizācija. Patiesībā ES ir unikāla - tās dalībvalstis ir izveidojušas kopējas institūcijas, kurām deleģē daļu savas suverenitātes, tā, lai jautājumus par lietām, kas skar kopējas intereses, varētu demokrātiski izlemt Eiropas līmenī.
Eiropa ir kontinents, kurā līdzās pastāv ne tikai daudzas dažādas tradīcijas un valodas, bet arī kopīgas vērtības, un ES par savu pienākumu uzskata šo vērtību aizsardzību. ES stiprina sadarbību starp Eiropas iedzīvotājiem, sekmējot vienotību, vienlaicīgi saglabājot daudzveidību, un nodrošinot to, ka lēmumi tiek pieņemti, ievērojot cilvēku intereses.
21. gadsimta pasaulē, arvien pieaugot savstarpējai atkarībai un mijiedarbībai, arvien pieaugs arī nepieciešamība katram Eiropas pilsonim sadarboties ar citu valstu iedzīvotājiem, un šī sadarbība būs balstīta uz savstarpēju interesi, toleranci un solidaritāti.
LITEWSKI- kliknąć ( http://europa.eu/abc/european_countries/la...ndex_pl.htm?_lt ) aby posłuchać:
Susivieniję ir įvairovę išlaikantys europiečiai
Europos Sąjunga (ES) yra demokratinių Europos valstybių šeima, pasiryžusi taikos ir gerovės labui veikti išvien. Ji nėra nauja valstybė, pakeisianti esamas valstybes. ES daug kuo skiriasi ir nuo kitų tarptautinių organizacijų. Iš tikrųjų ji yra unikali organizacija. Jos valstybės narės yra įsteigusios bendras institucijas, kurioms perduoda dalį savo suvereniteto, kad tam tikri visoms rūpimi klausimai būtų demokratiškai sprendžiami Europos lygmeniu.
Europa - tai žemynas, kuriame gyvena daug skirtingas tradicijas ir kalbas, bet taip pat ir bendrų vertybių turinčių tautų. ES gina šias vertybes. Ji puoselėja Europos tautų bendradarbiavimą, skatindama vienybę išlaikant įvairovę ir užtikrindama, kad sprendimai būtų priimami kuo labiau priartinant juos prie piliečių.
XXI amžiuje, pasaulyje nuolat didėjant tarpusavio priklausomybei, kiekvienam Europos piliečiui bendradarbiavimą su kitų šalių žmonėmis vis labiau reikės grįsti noru pažinti, pakantumu ir solidarumu.
-
Drugie hasła propagandowe to nie za bardzo wiem, ale "ELAGU EESTI NSV 11 AASTAPÄEV" to znaczy: "Niech Żyje Estońska NSV (Noukogude Sotsialitslik Vabariik- Socjalistyczna Republika Radziecka) w 11 rocznicę powstania!"
Piosenka w j. angielskim:
Tłumaczenie: “Atmostas Baltija / Bunda jau Baltija / Ärgake Baltimaad”
[Łotewski]
Three sisters stand by the coast of sea
Their are pressed by weakness and tiredness.
There waded land and spirits
Of honour and sense of three nations.
But in the towers of destiny belling loud
And the sea starts to wave.
Three sisters wake up from the sleep,
Come to stand for theirselves.
The Baltics is waking up, the Baltics is waking up
Lithuania, Latvia, Estonia!
[Litewski]
Three sisters sleep by the sea
They are pressed by the bond, desperation
Wandering like a beggar by the sea coast
The spirit of nations' honour
But the bell of the destiny reechos again
And the sea tousles its waves
Three sisters wake from the sleep
To defend the honour of theirs.
The Baltics is waking up, the Baltics is waking up,
Lithuania, Latvia, Estonia!
[Estoński]
Three sisters with faces of sea,
they were made sleepy by the song of waves.
Three nations fighting here for centuries
sacrified ancient honour.
When the bell rings in towers,
the sea is taken by the will of freedom.
To protect the fate and life,
three sisters wake now.
Wake up Baltic countries,
Lithuania, Latvia, Estonia!
-
Po II wojnie światowej rozpoczęła się sowiecka okupacja Litwy, Łotwy i Estonii (ZSRR chciał tez opanować Finlandię, ale odpuścił sobie po wojnie zimowej). Mimo zbrojnego oporu, prowadzonego przez te narody na relatywnie (do ilości ludności) olbrzymią skalę (głównie w szeregach oddziałów niemieckich), nie udało się powstrzymać okupacji sowieckiej tych krajów. Rozpoczęła się sowiecka okupacja Litwy, Łotwy i Estonii. Krajów z jednej strony podobnych do siebie, a z drugiej bardzo wyraźnie różniących się od siebie. Krajów ludów bałtyckich (Litwa i Łotwa) i Ludów fińskich (Estonia). O bardzo silnych wpływach germańskich i skandynawskich (Łotwa i Estonia) w kulturze i historii. Jedynych, wśród włączonych do ZSRR, krajów zachodniej kultury. Krajów luterańskich (Łotwa i Estonia) i katolickich (Litwa). Estonia i Łotwa były krajami bardzo dobrze rozwiniętymi, Estonia była znacznie bogatsza niż najbliższy jej kulturowo kraj- Finlandia.
Kraje zachodnie (w tym USA) nigdy nie uznały włączenia Litwy, Łotwy i Estonii do ZSRR., ale nie rozpoczynano działań wojennych by nie wywołać kolejnej wojny.
Deklaracja Amerykańskiego Departamentu Stanu potępiająca aneksję krajów bałtyckich przez ZSRR:
Okupacja radziecka, przymusowe włączenie tych krajów do ZSRR, uznawana jest przez Litwinów, Łotyszy i Estończyków jako najgorsze zło w historii ich ziem.
Plakaty propagandowe z Estońskiej SRR:
![Estonian%20Communist%20election%20poster%20urging%20people%20to%20vote%20for%20the%20Soviet%20dictator%20Joseph%20Stalin%20in%20the%20election%20of%201951[3].jpg](http://lh5.ggpht.com/_-LXWOWcJJVg/SdDybD4AFsI/AAAAAAAABIw/M-aVzzlvMds/s1600/Estonian%20Communist%20election%20poster%20urging%20people%20to%20vote%20for%20the%20Soviet%20dictator%20Joseph%20Stalin%20in%20the%20election%20of%201951%5B3%5D.jpg)
Mottem Estońskiej Republiki Radzieckiej było: "Kõigi maade proletaarlased, ühinege! (Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!), co widoczne było na godle Estońskiej SRR (napisane po estońsku i rosyjsku):
Odznaka organizacji wiejskiej z Łotewskiej SRR:
Ärgake Baltimaad / Atmostas Baltija / Bunda jau Baltija (Powstańcie Kraje Bałtyckie) (1989r.)
Zaprezentowana piosenka była śpiewana w czasie wyzwolenia Litwy, Łotwy i Estonii spod panowania ZSRR (zakończenia sowieckiej okupacji tych krajów).
Wideo pokazuje tzw. "bałtycki łańcuch" uwtorzony w 1989r., gdy mieszkańcy Litwy, Łotwy i Estonii utworzyli łańcuch chwytając się za ręce i stanęli na odległości od Wilna do Tallinna pokazując wspólny opór przeciw sowieckim okupantom.
Piosenka jest śpiewana w tych trzech językach: bałtyckich (łotewski i litewski) i ugro-fińskim (estońskim).
Piosenka ma 3 tytuły:
-łotewski (Atmostas Baltija)
-litewski (Bunda jau Baltija)
i
-estoński (Ärgake Baltimaad)
Refren znaczy w trzech językach-
"Powstańcie kraje bałtyckie,
Litwa, Łotwa, Estonia!"
Link (YouTube): http://www.youtube.com/watch?v=YIel2oSM-qw
Tekst:
[Łotewski]
Trīs māsas jūras malā stāv,
Tās nespēks un nogurums māc.
Tur bradāta zeme un dvēseles,
Trīs tautu gods un prāts.
Bet torņos jau likteņa zvani skan,
Un jūra bangoties sāk.
Trīs māsas no miega modušās,
Par sevi pastāvēt nāk.
Atmostas Baltija, atmostas Baltija,
Lietuva, Latvija, Igaunija!
[Litewski]
Prie jūros miega sesės trys
Jas slegia pančiai, neviltis
Klajoja lyg elgeta pajūriu
Dvasia tautų garbės
Bet varpas likimo nuaidi vėl
Ir jūra šiaušia bangas
Trys sesės iš miego kyla jau
Apginti savo garbės.
Bunda jau Baltija, bunda jau Baltija,
Lietuva, Latvija, Estija!
[Estoński]
Kolm õde mere palged ees,
neid uinutas lainete laul.
Kolm rahvast siin sajandeid heideldes
tõid ohvriks muistse au.
Kui tornides juba lööb kella hääl,
merd haarab vabaduspüüd.
Et saatust ja elu kaitseda,
kolm õde virguvad nüüd.
Ärgake Baltimaad, ärgake Baltimaad,
Leedumaa, Lätimaa, Eestimaa!
[Końcówka w trzech językach]
Atmostas Baltija, atmostas Baltija,
Lietuva, Latvija, Igaunija!
Bunda jau Baltija, bunda jau Baltija,
Lietuva, Latvija, Estija!
Ärgake Baltimaad, ärgake Baltimaad,
Leedumaa, Lätimaa, Eestimaa!
-
USA i większość krajów zachodnich NIGDY nie uznało włączenia Litwy, Łotwy i Estonii do ZSRR i oficjalnie uznawano to jako okupację radziecką. Nie podejmowano jednak działań wojennych by nie wywołać kolejnej wojny. Jednak liczne organizacje rządowe np. USA przypominały cały czas od okupacji radzieckiej krajów bałtyckich.
Deklaracja amerykańskiego departamentu stanu (Welles Declaration) określająca sprzeciw wobec okupacji radzieckiej krajów bałtyckich. I określająca nieuznanie przez USA włączenia tych krajów do ZSRR.
-
Cytat Marka2828:
Z tym "odzyskaniem" niepodległości w 1990 roku to trochę taki sam chwyt jak u nas rok wcześniej.
Litwa była państwem niepodległym, istniała w formie republiki radzieckiej. Porozmawiajcie z ludźmi na Litwie, także z Polakami, to wam powiedzą, co o tym sądzą.
HAHA Aha, dla Ciebie Polska Republika Ludowa i Litewska SRR to kraje wolne???????? No, jak ktoś ma takie myślenie... Oczywiście, Polacy z Litwy oraz rosyjska mniejszość byli jak najbardziej przeciw niepodległości, bo bali się o swoje. Tak samo jak wielu ludzi w Polsce było przeciw niepodległości Polski bo też bała się o swoje.
Natomiast Litwini (etniczni), całkowicie sprzeciwiali się, także zbrojnie, okupacji radzieckiej.
-
Po I wojnie światowej powstało wiele państw w Europie. Od Rosji odłączyły się i powstały po raz pierwszy w historii takie kraje jak: Finlandia, Estonia i Łotwa. Przed panowaniem rosyjskim, te kraje należały do: Szwecji- Finlandia oraz do Szwecji, Danii i Niemiecko-języcznych państw- Łotwa i Estonia. Panowanie szwedzkie/niemieckie były najdłuższe z całej historii ziem Finlandii, Estonii i Łotwy, a wcześniej te kraje ludów fińskich (Finlandia i Estonia) i Bałtów (Łotwa) nigdy nie istniały. Ludy te (Finowie, Estończycy i Łotysze) nie utworzyły nigdy wcześniej (przed 1918r.) swoich państw.
Natomiast w 1918r. odzyskały niepodległość także Litwa (kraj Bałtów) i Polska, kraje te, złączone wcześniej w Unii, znalazły się następnie pod panowaniem rosyjskim, austriackim i pruskim. Polska została podzielona na trzy cześci, a Litwa znalazła się pod panowaniem rosyjskim, a wybrzeże Litwy było pod panowaniem pruskim już wczesniej. Więc Polska i Litwa, w przeciwieństwie do Finlandii, Estonii i Łotwy, istniały już wcześniej.
W czasie 20-lecia międzywojennego oprócz Litwy, Polski, Finlandii, Estonii i Łotwy powstało też wiele państw. Powstała Czechosłowacja, Węgry i kilka innych.
Stolicą Litwy stało się Kowno (Kaunas). Litwa graniczyła z Polską od południa oraz od wschodu Litwy (co ciekawe- dziś jest na odwrót to Litwa graniczy z Polską od północnego-wschodu Polski), od zachodu Litwa graniczyła z Niemcami i morzem Bałtyckim, a od północy z Łotwą. Zauważmy, że Litwa nie graniczyła z ZSRR, a np. Polska tak. Stąd dziś Litwa graniczy z Rosją tylko w obwodzie kaliningradzkim (dawne ziemie niemieckie).
Litwa istniała do końca II wojny światowej, gdy, podobnie jak Polska, znalazła się w radzieckiej strefie wpływów. Straciła swoją państwowość i znalazła się pod okupacją sowiecką jako Litewska SRR. W 1990 odzyskała niepodległość. Dziś należy do Unii Europejskiej i NATO.
Mapa przedstawia Polskę i jej sąsiadów w okresie dwudziestolecia międzywojennego (rok 1930), widzimy tam też większość granic Litwy:
Deklaracja niepodległości Litwy z 1918r. opublikowana w litewskiej gazecie "Lietuvos Aidas":
Oryginał:
-
secesjonista Nie wspomnaiłem mega krótkiego panowania Polaków Tallinnie czy też w Rydze. Panowanie rosyjskie nastało w Kurlandii w 1795r., ale jak mówiłem, i tak jeszcze długo rządzili tam Niemcy Bałtyccy. A nawet jeśli byłyby tu jakieś niewielkie nieścisłości w datach to i tak nie zmienia to głównej tezy.
-
Bruno Wątpliwy. Tak, temat jest o historii tych krajów poprostu i o wpływach germańskich w tamtym obszarze.
-
Ludzie, czy wy nie macie google:) Wystarczy wpisać hasło "Estończycy" lub "Łotysze" i zobaczy się czy to ludy fińskie, bałtyckie czy... bałkańskie
. -
Narya... Sorry, ale naprawdę... Założyłeś tu 356 tematów???
Chciałbym je zobaczyć Bo tyle błędów zrobić w kilku zdaniach to naprawdę sztuka:)Po pierwsze:
Estończycy, Łotysze i Litwini to ludy bałkańskie? HAHAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
:P Ale jaja...BAŁTYCKIE, a nie BAŁKAŃSKIE! Ludy bałkańskie to obszar południowej Europy- Słowenia, Macedonia itd. I do tego pojęcie "ludy bałkańskie" nie jest etniczne, ale raczej geograficzne, tak jakby powiedzieć, że Polacy to lud środkowoeuropejski.
Po drugie:
ESTOŃCZYCY NIE SĄ LUDEM BAŁTYCKIM (ani tym bardziej bałkańskim
:P ). Obecnie są tylko dwa narody należące etnicznie i językowo do Ludów Bałtyckich- Litwini i Łotysze. Estończycy to Ugro-Finowie, lub dokładniej LUDY FIŃSKIE. Estończycy są najbliższymi krewnymi Finów i nie są, formalnie, w ogole spokrewnieni z Litwinami i Łotyszami i ich język jest językiem ugro-fińskim, a nie bałtyckim.Po trzecie:
Ok, j. urzędowym za krzyżaków była łacina, ale później był to język niemiecki np. w Ksiestwie Kurlandii, najważniejsze, ze byli to Niemcy, nawet jesli mowili po lacinie urzędowo.
Rasa
w Historia ogólnie
Napisano · Edytowane przez suomeksi · Zgłoś odpowiedź
Porównywałem z opisami Coon'a i sposoby pomiarów były wystarczające, nie miałem takiego czegoś, chodź to można kupić, ale poradziłem sobie inaczej z tym. Aha, nie robiłem badań DNA. Dla mnie badania DNA w ocenie rasy są bezwartościowe. Oczywiście obecnie można zbadać DNA, jest to ok, przy okręśleniu danej osoby, ale w ocenie rasy dla mnie to jest błędne ponieważ, moim zdaniem, punkt odniesienia nie jest właściwie określony, jest wręcz niemożliwy do określenie po DNA, więć nie można powiedzieć, że dana cecha DNA jest tej rasy. Sterylizacja w Szwecji, tak wiem o tym. Przepraszam, może to kogoś zaboli, ale dla mnie to nie było nic aż takiego złego. Szwedzi chcieli pozbyć się ze swojej czystej rasy nordyckiej cech lapońskich i fińskich. Przecież nie mordowano tych ludzi. Chociaż z drugiej strony nie chce robić nikomu nic złego to bym tego nie zarządził.