Bardzo proszę o sprawdzenie i ewentualne poprawki- uproszczenie ( skrócenie do informacji najbardziej istotnych i trafnych z tego okresu, oraz ocenienie sytuacji szkolnictwa wtedy)
TEMAT:Omów i oceń pokrótce i oceń odbudowę i rozbudowę polskiego szkolnictwa w II Rzeczypospolitej.
Po odzyskaniu niepodległości zadaniem władz oświatowych stało się ujednolicenie systemu szkolnego.
Zwołano Ogólnopolski Zjazd Nauczycielski, który przeszedł do historii pod nazwą Sejmu Nauczycielskiego.
Zjazd opowiedział się za jednolitą i bezpłatną szkołą powszechną, wprowadzeniem 7-letniego obowiązku szkolnego, powiązaniem ze sobą wszystkich szczebli szkolnictwa, co miało otwierać drogę do wykształcenia wyższego bez względu na pochodzenie, stan majątkowy i typ ukończonej szkoły średniej.
Nie wszystkie uchwały Sejmu zostały wprowadzone w życie.
Jednym z pierwszych aktów prawnych regulujących sprawy oświaty w odrodzonym państwie był wydany w 1919 roku dekret O obowiązku szkolnym, który wprowadzał obowiązkową 7-letnią szkołę powszechną dla wszystkich dzieci od 7 do 14 roku życia.
Na wsiach występowały szkoły z 1 lub 2 nauczycielami, czyli niżej zorganizowane i nie realizujące pełnego programu nauczania.
Na szczeblu szkolnictwa średniego utrzymało się 8-klasowe gimnazjum, w którym wyodrębniono 2 stopnie – pierwsze 3 klasy o charakterze ogólnokształcącym oraz częściowo ukierunkowane klasy wyższe.
Matura gimnazjalna otwierała drogę do studiów wyższych.
Do gimnazjum przyjmowano na podstawie egzaminu po 5 klasach szkoły powszechnej, w niektórych gimnazjach otwierano klasy wstępne, przygotowujące do nauki w szkole średniej z pominięciem szkoły powszechnej.
Zezwolono na otwieranie prywatnych gimnazjów, które po spełnieniu określonych warunków otrzymywały prawa szkół państwowych.
Poważnym ograniczeniem dostępu do szkół średnich i wyższych była odpłatność za naukę, utrzymująca się mimo postulatów posłów, przede wszystkim z lewicy, by kształcenie na wszystkich szczeblach było bezpłatne.
Szkolnictwo wyższe miało szeroka autonomię i uprawnienia samorządowe. Status szkół akademickich miały szkoły państwowe: 5 uniwersytetów(Kraków, Lwów, Poznań, Warszawa, Wilno), 2 politechniki(Warszawa, Lwów), Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i Akademia Górnicza w Krakowie, oraz niektóre prywatne.
Z czasem liczba szkół wyższych powiększyła się do 25(1938), z ogólną liczbą studentów 47,7 tys.
Funkcjonowało też wiele wyższych szkół zawodowych.
Odrębnie funkcjonowały wyspecjalizowane działy szkolnictwa, jak szkolnictwo artystyczne, wojskowe, specjalne.).
Znaczną przebudowę ustroju szkolnego przeprowadzono na mocy ustawy z 1932, uchwalonej z inicjatywy ministra J.Jędrzejewicza.
Reforma(zw. jędrzejowiczowską) utrzymała 7- letni obowiązek szkolny w zakresie szkoły powszechnej,ale zarazem zachowała zróżnicowanie organizacyjne i programowe tych szkół(szkoły powszechne I, II i III stopnia, tj. 4-, 6- i 7- klasowe), faktycznie sankcjonując różnice w poziomie wykształcenia już na pierwszym, obowiązkowym szczeblu nauczania.
Wstęp do gimnazjum(nadal na podstawie egzaminu) dawało ukończe-nie 6 klas szkoły powszechnej, klasa 7 była przeznaczona dla tych, którzy nie zamierzali kształcić się dalej.
Gimnazjum, teraz 4-letnie, miało jednolity program ogólnokształcący.
Do studiów wyższych przygotowywały 2-letnie licea o programie ukierunkowanym.
Większość szkół I stopnia działało we wsiach, co znacznie utrudniało dostęp dzieci wiejskich do szkół średnich i wyższych.
Trudności finansowe, niedobór nauczycieli i braki lokalowe powodowały, ze znaczna liczba dzieci pozostawała poza szkoła, nie wypełniając obowiązku szkolnego.
Ustawa uporządkowała sytuację i podniosłą rangę szkolnictwa zawodowego.
Dla młodzieży pracującej wprowadzono obowiązek dokształcania się w 3-letnich szkołach opartych na I i III stopniu szkoły powszechnej.
Gimnazja zawodowe odpowiadały gimnazjom ogólnokształcącym, licea zawodowe uprawniały do dal-szych studiów w wyższych szkołach technicznych.
Szkolnictwo mniejszości narodowych w II RP rozwijało się nierównomiernie.
Polskie szkolnictwo rozwijało się także, na terenie Prus Wschodnich, Pomorza Zachodniego, na Śląsku i w Wolnym Mieście Gdańsku. Siłami społecznymi tworzono tam szkoły powszechne, ochronki, powstawały też szkoły średnie.
Podsumowując:
-Dekret naczelnika państwa z 1919 roku (i później konstytucja marcowa) mówił o bezpłatnym, powszechnym obowiazku nauki szkolnej dal dzieci od lat 7 do 14 ,ale to była tylko "podstawówka", za kształcenie srednie i wyzsze (gimnazjum, liceum, studia) trzeba było płacić, co dla wielu, powiedziałabymym większości rodzin robotniczych i niemal wszystkich rodzin chłopskich było barierą nie do przejścia.
- studia wyższe (na bardzo wysokim poziomie, nie mielismy się czego wstydzić)
Trzeba jednak podkreslić, że szkoły średnie (nie mówiąc już o wyższych), były rozmieszczone bardzo rzadko i tylko w wiekszych miastach, co dodatkowo utrudniało do nich dostęp młodzieży wiejskiej (oprócz czesnego dochodził jeszcze internat).
A teraz informacje ogólne: w 1939r. ocenia się, że około 15% obywateli Polski było analfabetami co i tak było postępem w stosunku do roku 1921 kiedy ten współczynnik wynosił 33%.
