Grzesio

Ciekawym czyjego autorstwa? To była nowa technika ataku, po raz pierwszy wówczas zastosowana, i 46 pułk więcej się z nią nie spotkał. Jeśli chodzi o ilość strąconych samolotów, to stracił cztery - najczęściej wszystkie przypisywane są Kociokowi, acz wg jednej relacji (J. Rudniewa) jeden samolot został zestrzelony z ziemi. Nocne myśliwce działały zwykle w pojedynkę, bez współpracy z reflektorami jako takiej, kierując się, przy współpracy koordynatora na ziemi, na wypatrzone czy ostrzeliwane z ziemi cele. Choć nieraz atakowały pociaki nie w rejonie celu, ale na trasie dolotu czy powrotu. Relacji z takich ataków, z oczywistych względów, praktycznie nie ma. Acz np. w kwietniu 1943 zaatakowany został w trakcie powrotu na lotnisko pociak z załogą J. Nosal / I. Kaszyrina. Atak myśliwca był dla załogi kompletnym zaskoczeniem - pilotka (Nosal) zginęła na miejscu trafiona w głowę, zaś nawigatorka zdołała dolecieć na lotnisko i wylądować.

Źle rozumiesz. Oparłem się na konkretnych wyliczeniach dokonanych gdzieś tam w 1940-41 roku, wg których przy zastosowaniu zawieszenia na drążkach skrętnych przy tych samych gabarytach czołgu objętość przedziału bojowego mogłaby być zwiększona o bodaj 10%, przy jednocześnie zmniejszonej masie. Ufam, że ludzie Ci wiedzieli co liczą, a ich znajomość konstrukcji czołgów raczej nie ustępowała Twojej.

Da, Zażygatielnaja Awiacionnaja Bomba. Z zewnątrz ZAB-100ck wyglądała tak samo jak FAB-100ck, różniła się wypełnieniem - substancją zapalającą na bazie azotanu sodu i oleju wrzecionowego, z kilkoma-kilkunastoma zapalającymi elementami elektronowymi.

Nie, dwa robaczki s + cza, od stalistowo czuguna. Poza tym była jeszcze odlewana wersja FAB-100sł. Tu jest np. zdjęcie monolitycznej głowicy bomby FAB-100 lub ZAB-100 (zewnętrzne takie same), z zapalnikiem APUW: http://odkrywca.pl/forum_pics/picsforum19/dua_bombka_1.jpg

Te szwy to są spawy - to jest po prostu rysunek bomby w wersji spawanej, ale były też odlewane i kute w jednym kawałku - te wersje nazywały się odpowiednio FAB-100scz i FAB-100ck.

A dziękuję, też właśnie widzę, że dyskusja brnie nieco w ślepy zaułek. PS Jak w końcu znajdziesz ten T-34 z wąską wieżą z peryskopem, to koniecznie daj mi znać. Przypomina mi to skądinąd poszukiwania PzKpfw VI z wieżą odlewaną prowadzone na podobnym forum przez pewnego apologetę T-34. PS2 Dobra, nie będę taki. Oto garść interesujących linków, które - być może, o ile zechcesz - pomogą Ci zweryfikować swoje wyobrażenia na temat czołgu T-34: http://www.historycy.org/index.php?showtopic=23493 http://www.historycy.org/index.php?showtopic=4062 http://www.historycy.org/index.php?showtopic=8982 Razem 92 strony dyskusji (z moim skromnym udziałem, aż mnie w końcu palec rozbolał od wysysania), ze swej natury dotykającej wszelakich możliwych aspektów, więc sporo można się dowiedzieć... PS3 Dobra, nie będę taki vol. 2. A oto garść książek, z których ssę z palca swoje argumenty (może kilku tam jeszcze i brakuje, pominąłem też starsze opracowania Magnuskiego itp.). Widać nie pozwalają one, niestety, na na tyle rzetelne zapoznanie się z tematem, abym zdolny był podjąć z Tobą zdrową i rozwijającą dyskusję - trudno, na więcej mnie nie stać: Bariatinskij M.: T-34, istoria tanka; Moskwa, 2003. Bariatinskij M.: T-34 vol. I; Warszawa, 2006. Bariatinskij M.: Sawietskije tanki w boju; Moskwa, 2007. Bariatinskij M.: T-34 w boju; Moskwa, 2008. Gonczarow W. (red.): Tankowyj proryw. Sawietskije tanki w bojach 1937-1942 gg.; Moskwa, 2007. Gonczarow W. (red.): Tankowyj udar. Sawietskije tanki w bojach 1942-1943 gg.; Moskwa, 2007. Kirsanow S.: T-34-76 snizu dowierchu, cz. 1, 2; Moskwa, 2006. Kołomijec M.: T-34 vol. V; Warszawa, 2009. Kołomijec M.: T-34 vol. VI; Warszawa, 2009. Łagutin A.: Stalingradskaja tridcatczietwierka; Moskwa, 2006. Michulec R.: T-34, mityczna broń, t. 1, 2; Warszawa 2002, 2003. Pawłow M., Pawłow I., Żełtow I.: Sawietskije sriednije tanki dawajennowo pierioda (1924-1941); Moskwa, 2000. Solankin A., Pawłow M., Pawłow I., Żełtow I.: Atiecziestwiennyje bronirowanyje maszyny 1905-1941; Moskwa, 2002. Solankin A., Pawłow M., Pawłow I., Żełtow I.: Atiecziestwiennyje bronirowanyje maszyny 1941-1945; Moskwa, 2003. Solankin A., Pawłow M., Pawłow I., Żełtow I.: Sriednij tank T-34 1939-1945; Moskwa, 2005. Swirin M.:Artillerijskoje waarużenije sawietskich tankow 1940-1945; Moskwa, 1998. Swirin M.: Broniewoj szczit Stalina. Istoria sawietskowo tanka 1937-1943; Moskwa, 2006. Swirin M.: Stalnoj kułak Stalina. Istoria sawietskowo tanka 1943-1955; Moskwa, 2007. Szyrokorad A.B.: Gienij sawietskoj artillerii; Moskwa, 2003. Szyrokorad A.B.: Tankowaja wajna na wastocznom frontie; Moskwa, 2009.

1942 o ile pamiętam, do tego niestandardowo ekranowany. Widywałem je nawet jeszcze w Alejach. Ale wracając do meritum - po co mam tam znowu iść? Żeby zobaczyć, że T-34/76 bez wieżyczek obserwacyjnych nie mają żadnych ruchomych peryskopów? Niestety, zdany jestem w tej chwili li tylko na swoją pamięć i to, co już kiedyś na forach pisałem. http://pl.wikipedia....erkampfwagen_II Podanie linku do wikipedii nie zmienia faktu, że PzKpfw II miał armatę automatyczną, ergo wystarczyła mu wieża dwuosobowa. Ja nie widzę problemu, skąd. Natomiast ładowniczy musiał być zgoła innego zdania, skoro załadowanie armaty zabierało mu przeciętnie 15-30 s. Czysta szybkostrzelność teoretyczna takiego działa oscyluje w okolicy 20-25 strz/min. W epoce też zresztą uznawano, że problem jest. Ujmę to tak - ta dyskusja o palności ropy vs benzyny nieuchronnie wychodzi przy każdej co większej dyskusji na temat T-34 i jeszcze nigdy nie doprowadziła do jednoznacznych wniosków, choć mądrzejsi od nas ją roztrząsali. I co nie zmienia faktu, że 70% zniszczonych T-34 spłonęło.

Co nie zmienia faktu, że gąsienice T-34 uznano za zbyt szerokie, za ciężkie, za delikatne i o słabej przyczepności - i stopniowo je zwężano. Albo miano zwężać. Załadować w 20-30 sekund. Ciasnota tej wieży ograniczająca szybkostrzelność, uniemożliwiająca korzystanie ze szczelin obserwacyjnych itp. jest podnoszona we wszelakich analizach z okresu wojny, Nie wiem, jak tam było, ale różnica w stosunku do małej wieży była ponoć niewielka. Ale w T-34 był. Zresztą T-34/85 to już nieco inny jakościowo czołg - może najpierw ustalmy, o jakich wersjach mówimy. Zresztą wieża T-34/85 została skonstruowana dla armaty 76 mm, więc po wsadzeniu doń 85 mm różowo zapewne nie było. Pusta demagogia. W takim razie zapoznaj się, proszę, z historią rozwoju czołgu T-34. Zaczynając może nawet od projektu A-9. To teraz przyjrzyj się temu "podwyższeniu" uważniej. Miał. Owszem. Najwcześniejszej produkcji czołgi modelu 1940 miały prawie bezużytecznego popa na wieży i równie bezużyteczny peryskopik z boku włazu kierowcy. Wojenne T-34/76 bez wieżyczki dowódcy nie miały żadnych peryskopów. Niemal zgadłaś. Jak to na konferencji NKTP w 1943 zaczął swój referat na temat wyposażenia optycznego T-34 jeden z prelegentów: "nasze czołgi są ślepe". A wiesz, jak zakończyła się poligonowa próba pokonywania linii fortyfikacji polowych w 1940? Tak, że T-34 nie odnalazł większości celów.

W zasięgu T-34 jest jeszcze jeden haczyk - wg danych oddziału technicznego NKTP z jesieni 1942 zasięg jazdy wynosił 200-220 km ze względu na zużycie paliwa, ale tylko 145 km ze względu na zużycie oleju.

Dokładnie - czołg A-34 to jest rok 1939 (1. prototyp wyjechał w styczniu 1940, o ile pamiętam). I od samego początku był to czołg nieprzemyślany, żeby nie rzec beznadziejny. Moim ulubionym casusem jest tu przód kadłuba, wykonany w prototypach w postaci jednej płyty pancernej grubości 45 mm, zgiętej pod kątem 118 stopni. Rzecz w praktyce awykonalna - płyty pękały przy zginaniu (chyba 80%, jak nie lepiej, wykonanych elementów szło na złom), a problemy z utrzymaniem ich właściwej geometrii uniemożliwiały złożenie kadłuba. To tak na wypadek, gdyby ktoś jeszcze sądził, że przy projektowaniu T-34 ktokolwiek z konstruktorów myślał.

A, jeszcze to mi przyszło do głowy... Wprawdzie temat T-34 drążyłem jakiś czas temu, a pamięć mam raczej krótkotrwałą, ale postawione przez Ciebie tezy zdają mi się co najmniej tyleż kontrowersyjne, co niczym nie poparte. Ale - żeby dyskutować o czołgu T-34 trzeba przede wszystkim wiedzieć, jaki to był czołg. A ja po prostu nie wiem. Ogólnie rzecz ujmując T-34 uchodzi za czołg: - szybki i zwrotny; - tani i prosty w produkcji; - prosty w obsłudze i remontach, mogący być obsługiwanym przez ledwie przeszkoloną obsługę; Tylko dlaczego w takim razie GRU donosząc uprzejmie o próbach T-34 w USA stwierdza, że uznano tam T-34 za czołg powolny i mniej zwrotny od czołgów amerykańskich? Dlaczego to samo stwierdzono na naradzie NKTP jesienią 1943 roku? Dlaczego na porównawczych próbach z BT-7 i PzKpfw III w 1940 wychuchany T-34 nie osiągnął nawet w warunkach poligonowych, na drodze, swej "papierowej" prędkości maksymalnej? Dlaczego stwierdzono wtedy, że T-34 jest drogi i skomplikowany w produkcji? Dlaczego w USA stwierdzono, że "rosyjskie czołgi znacznie ustępują amerykańskim w prostocie jazdy, manewrowości, sile ognia, prędkości jazdy, niezawodności mechanizmów i łatwości regulacji"? Dlaczego należało "Uprościć konstrukcję małych podzespołów, zwiększyć ich niezawodność i maksymalnie zmniejszyć konieczność dużej ilości regulacji. Porównując amerykańskie i radzieckie czołgi - oczywistym jest, że te ostatnie są znacznie trudniejsze w prowadzeniu. Od radzieckiego kierowcy wymagana jest wirtuozeria przy zmianie biegów podczas jazdy, szczególne doświadczenie w posługiwaniu się sprzęgłami bocznymi, duże doświadczenie mechanika i umiejętność utrzymywania czołgu w stanie jezdnym (regulacja i remont bezustannie psujących się podzespołów), co poważnie komplikuje przygotowanie mechaników-kierowców."? I tak można niemal w nieskończoność. Na część z tych pytań można próbować szukać odpowiedzi - np. niskie własności jazdy w terenie wynikały ze złego doboru przełożeń w skrzyni biegów, wspomnianych problemów z jej obsługą przez kierowcę (potęgowanych przez tylne jej umieszczenie) i, last but not least, prymitywnego mechanizmu skrętu skutkującego hamowaniem czołgu w zakrętach. Można wytknąć, że dławiony przez wadliwe filtry powietrza silnik nie rozwijał pełnej mocy... Ale pytanie pozostaje, jakim naprawdę czołgiem był wojenny T-34 - jakie miał rzeczywiste osiągi i prawdziwe parametry...? Gdzie by bowiem nie spojrzeć (no może poza opancerzeniem i - do pewnego stopnia uzbrojeniem) tam oficjalne raporty, wnioski, wytyczne, wyniki prób mówią dokładnie coś przeciwnego niż głosi legenda czołgu T-34.

Tak, jak Speedy napisał - chodziło o partię amunicji produkowaną tak gdzieś w 1939-40 roku, która była poddana w ramach cyklu technologicznego niewłaściwej obróbce termicznej i stąd wynikała jej niska penetracja.

Przedział bojowy T-34 był ciasny, co prawda głównie wieża. Zastosowanie drążków skrętnych pozwoliłoby powiększyć objętość przedziału bojowego bez powiększania gabarytów czołgu, a także obniżyć masę czołgu. Nawet były w którejś z rosyjskich książek (Swirin? Bariatyński?) przytaczane wyliczenia z epoki, ile by się zyskało na wymianie zawieszenia. A co w tym z parodii? Najciekawsze jest to, że niski nacisk jednostkowy T-34 niekoniecznie musiał być zaletą - przekłada się to na nadmierną masę gąsienic, ich podatność na uszkodzenia i słabą przyczepność do podłoża. Co ciekawe, w trakcie rozwoju T-34 gąsienice były zwężane, a nie poszerzane... A T-34M miał mieć jeszcze węższe. Widać ludzie testujący T-34, wojskowi, konstruktorzy i inni tacy tych filmów nie oglądali. To nie musi być duże kołysanie, widoczne na filmie - wystarczy kilka cm, aby nie móc trafić w nic dalej niż na kilkadziesiąt metrów. PzKpfw II miał armatę automatyczną, nie potrzebował ładowniczego. W 1941 roku do linii wchodziły już PzKpfw III z armatami 50 mm. A wieża trzyosobowa przydawała się tak, że czołgi niemieckie dzięki dobrej widoczności, łączności i wynikającej z tego możliwości skutecznego działania były w stanie wymanewrować T-34 jak chciały i spuścić im manto, że aż miło - mimo, że teoretycznie nie powinny mieć w takim starciu cienia szansy. Łatwopalność to jest sprawa co najmniej dyskusyjna i raczej nie do rozstrzygnięcia. Amerykanie z czasem wprowadzili wieżyczki - póniejsze wersje shermanów, pershingi, chaffee itd. Na czołgach brytyjskich też z czasem pojawiły się wieżyczki - że pierwszego z brzegu cometa wymienię. Wszyscy byli głupi i niepraktyczni, tylko Sowieci wiedzieli co dobre?! Co lepsze, radzieckie czołgi przewidziane do wprowadzone do linii jako standardowe w 1941 roku, T-34M i T-50, też posiadały już wieżyczki. A tak poza tym, to peryskopy pojawiły się na T-34 dopiero w momencie wprowadzenia wieżyczek obserwacyjnych na wieżach typu mutra (1943, o ile się nie mylę?), czyli razem z wieżyczkami a nie zamiast nich. Wcześniejsze T-34 w ogóle nie miały peryskopów (pomijając niemal bezużytecznego POPa na najwcześniejszych seriach); a co sądzili wojskowi o widoczności z T-34 i jakie efekty dawała ona w praktyce - lepiej pomińmy milczeniem. A bo ja pamiętam skąd? Tym niemniej takie dane wynikały z prób poligonowych. Musisz zważyć na jedno - T-34 miał POTWORNIE ciasną wieżę, skonstruowaną do armaty 45 mm. Tak ciasną, że grubość ubrania załogi robiła różnicę. Amunicja ułożona była w dole kadłuba, dodatkowo w niefortunnie skonstruowanych szufladowych zasobnikach i ładowniczy musiał się po nią schylać, wychodząc z wieży, a samo załadowanie armaty w wieży też wymagało cyrkowych technik. Szczerze mówiąc w ogóle nie za bardzo to sobie wyobrażam w czołgu jadącym w terenie?

Obawiam się, że pisze się o tym w większości rzetelnych opracowań poświęconych T-34. Rzeczywisty resurs silnika W-2 wynosił coś w okolicy 100 godzin, a w 1942 roku nawet około 30 godzin. - zajmowało dużo miejsca w i tak ciasnym kadłubie (zastosowanie drążków skrętnych pozwoliłoby na powiększenie przedziału bojowego); - zła jakość sprężyn powodowała, że podwozie siadało i czołg nie trzymał prześwitu; - źle dobrana charakterystyka resorów i brak amortyzatorów powodowały, że w trakcie jazdy czołg wpadał w kolebanie, a po strzale z postoju kołysał się silnie i długo. Tyle, że w czołgu T-34 to "tylko" trwało w warunkach poligonowych 20-30 sekund... Ogólnie wydaje mi się, że podczas walki dowódca dłuzej ładował niz dowodził.

O ile RS-82 czy M-8 miał rzeczywiście mały ładunek wybuchowy (0,36-0,64 kg), to RS-132, ROFS-132 czy M-13 już spory (1,9-4,9 kg), z tym że nadal nie były to pociski zdolne zniszczyć czołg średni bezpośrednim trafieniem; pomijając już prawdopodobieństwo trafienia - które było raczej niewysokie z przeciętnej odległości (powiedzmy 1-3% w przypadku celu punktowego, do kilku lub trochę ponad 10% w przypadku kolumny). Natomiast przeciwko czołgom użyć można było rakiet ppanc RBS-82 i RBS-132, z kinetycznymi głowicami (APBC) zdolnymi przebić odpowiednio do 50 mm i 70 mm pancerza. W roku 1944 skonstruowano kumulacyjną RBS-82 wz. 1944, aliści nic więcej o nim nie wiem