Wojna polsko-austriacka 1809 roku

[bavarsky]

Zapraszam do dyskusji, o tej jakże fascynującej kampanii toczonej na ziemiach Polskich w roku 1809.

Nacisk jaki postaram się położyć w tym temacie będzie dotyczył w głównej mierze działaniom militarnym, czyli: organizacji Wojsk Księstwa Warszawskiego i Austrii, charakterystyki dowódców, opisu bitew i potyczek czy ogólnej strategii TDW.

Na początek idzie OdB VII Korpusu wojsk Austriackich:

Dowódca korpusu: generał kawalerii arcyks. Ferdynand Karol d?Este

Adiutant korpusu: pułkownik hr. Neipperg

Szef sztabu korpusu: pułkownik Brusch

Dywizja Piechoty

Dowódca: Generał porucznik Mondet

Brygada gen mjr Mohr (awangarda wojsk)

48. pułk Vukassovich (Węgierski); 3 baony

1. pułk wołoski (No. 16); 1 baon

2. pułk wołoski (No. 17); 1 baon

1. pułk huzarów cesarskich (Kaiser No.1); 8 szwadronów

bateria 3- funtowa; 8 armat

bateria konna; 4 armaty 6- funtowe i 2 haubice 7- funtowe

Brygada gen. mjr Pflacher (brygada Węgierska)

37. pułk Weidenfeld; 3 baony

34. pułk Davidovich; 3 baony

bateria 6- funtowa; 8 armat

Brygada gen. mjr Trautenberg (brygada Niemiecka)

24. pułk Strauch; 3 baony

63. pułk Baillet; 3 baony

bateria 6- funtowa; 8 armat

Brygada gen. mjr Civalart (brygada Niemiecka)

41. pułk Kottulinsky; 3 baony

30. pułk de Ligne; 3 baony

bateria 6- funtowa; 8 armat

Dywizja Kawalerii

Dowódca: Generał porucznik Schauroth

Brygada gen. mjr Spaeth

5. pułk kirasjerów Sommariva; 6 szwadronów

7. pułk kirasjerów lotaryńskich; 6 szwadronów

bateria konna; 4 armaty 6- funtowe i 2 haubice 7- funtowe

Brygada gen. mjr Geringer

12. pułk huzarów palatyńskich; 8 szwadronów

11. pułk huzarów szeklerskich; 8 szwadronów

Brygada gen. mjr Branovacsky

1. pułk szeklerów (No. 14); 1 baon

2. pułk szeklerów (No. 15; 1 baon

1. pułk szwoleżerów cesarskich (Kaiser No. 1); 8 szwadronów

bateria 3- funtowa; 8 armat + 2 haubice 7- funtowe

+ Rezerwa artylerii

7 kompanii artylerii

2 kompanie pontonierów

1 kompania sztabowa

pół kompani dragonów sztabowych

1 kompania sanitarna

Sumując:

Piechota: 25 baonów; 29 799 ludzi

Kawaleria: 44,5 szwadronów; 5755 koni

Artyleria: 94 działa

Troszeczkę o organizacji Austriackich sił ?stabilizacyjnych?

Piechota:

Pułki liniowe:

Zapewne jak zauważyliście zaznaczyłem w nawiasach pułki Węgierskie i pułki Niemieckie; jest to uzasadniony podział ponieważ poza różnicami narodowościowymi tych pułków, występują również pewne różnice w organizacji.

Każdy pułk liniowy składał się z trzech batalionów, z których dwa pierwsze liczyły po 6 kompanii fizylierskich, a trzeci baon cztery. Kompania niemiecka liczyła: 218 głów a węgierska 238. Sztab pułku stanowiło 75 ludzi.

W każdym pułku linowym znajdował się elitarny dywizjon (2 kompanie) grenadierów i dywizjon zakładowy, który powoływano z rezerwistów podczas mobilizacji. Dywizjony grenadierskie odebrano jednak prawie wszystkim 63 pułkom linowym (a wszystkim pułkom VII Korpusu) w celu stworzenia olbrzymiej rezerwy grenadierskiej pod postacią dwóch korpusów rezerwowych pod wodzą Lichtensteina i Kienmayera.

Każda kompania grenadierska liczyła 145 ludzi, a dwie kompanie zakładowe (dywizjion): Niemiecka: 881 ludzi i Węgierska: 416

Ogólnie rzecz ujmując pułk z pełnym stanem z dywizjonem grenadierskim i zakładowym liczyć winien: Niemiecki: 5170 głów, Węgierski: 5065 głów, lecz biorąc poprawkę na to że zarówno dywizjony grenadierskie jak i zakładowe nie uczestniczyły w działaniach wojennych w Polsce pułk liczył odpowiednio: 3999 lub 4359 głów.

Pułki graniczne (Grenz Infantry Regiments)

Z pułkami granicznymi jest o tyle ciekawie, że tworzyli je w sumie stali osadnicy już wyjaśniam.

Tworzono je na południowo-wschodnim pograniczu Węgier i Siedmiogrodu (Kto czytał Marcina Sowę ?Siedmiogród 1944?, lub ?Budapeszt 1945? wie gdzie to jest ) celem ochrony granic monarchii przed ?dzikimi hordami? Tureckimi

Żołnierze (szeregowi) zamiast żołdu otrzymywali ziemię jako lenno i byli za to obowiązani do pełnienia nieustannej służby wojskowej. Jedynie oficerowie i podoficerowie otrzymywali żołd, ale jednocześnie tracili prawo do ziemi .

Pułki te składały się z dwóch batalionów, a każdy baon dzielił się na 6 kompanii, oraz batalionu rezerwowego i batalionu obrony cywilnej (powoływanego na wypadek mobilizacji) liczącego 1405 ludzi, który jednak nie występował w pułkach Siedmiogrodzkich.

Żołnierze tych pułków byli świetnymi żołnierzami, wykorzystywanymi w charakterze lekkiej piechoty, głównie działali w awangardzie czy ariergardzie, co widać na przykładzie VII Korpusu, gdzie to mamy w brygadzie gen mjr Mohra, dowodzącego awangardą wojsk austriackich nacierających na Księstwo Warszawskie: dwa pułki graniczne 1 i 2 wołoski (w nomenklaturze pułków granicznych 16 i 17 wołoski) oraz w brygadzie gen. mjr Branovacskyego 1 i 2 pułk szeklerów (odpowiednio 14 i 15).

Może zauważyliście również, że zamiast dwóch mamy po jednym baonie na pułk graniczny? Było to związane z tym że 2-gie baony tychże pułków pełniły dalej straż na ziemiach pogranicznych, a do boju wydzielano tylko po jednym baonie.

Kawaleria:

Oczywiście występował w przypadku tej broni dwustopniowy podział na kawalerię ciężką i lekką.

Do ciężkiej zaliczano 8 pułków kirasjerów i 6 dragonów, a do lekkiej 6 pułków szwoleżerów, 12 huzarów i 3 ułanów.

Ciężka jazda:

Pułki ciężkiej kawalerii posiadały sześć szwadronów, dwa szwadrony tworzyły dywizjon,

a każdy szwadron dzielił się na cztery plutony, dwa plutony tworzyły skrzydło (Flugel).

Każdy szwadron liczył 141 ludzi (135 koni). Do tego każdy pułk ciężkiej jazdy posiadał zakład pod postacią jednego szwadronu w liczbie 60 ludzi, który stacjonował w garnizonie danego pułku. Stopa wojenna pułku ciężkiej jazdy winna wynosić 888 szabel i 842 koni.

Uzbrojenie kirasjerów składało się kirysa, pałasza i pary pistoletów, ponadto w każdym szwadronie 8 ludzi posiadało gładkie karabinki, a 8 gwintowane sztucery. Pułki dragońskie posiadały pałasz i karabinki, przy czym w każdym szwadronie 16 ludzi posiadało gwintowane sztucery.

W wojnie z polską, strona Austriacka wystawiła dwa pułki ciężkiej jazdy: 5. pułk kirasjerów Sommariva i 7. pułk kirasjerów lotaryńskich, które tworzyły ciężką brygadę gen. mjr Spaetha

Lekka jazda:

Pułki lekkiej kawalerii posiadały osiem szwadronów, czyli tworzyły cztery dywizjony. Cała reszta jest analogiczna do organizacji pułków jazdy ciężkiej. Jedyne różnice występują w liczbach żołnierzy służących w szwadronach. Bowiem na każdy szwadron przypadało 156 ludzi (150 koni), a szwadron zakładowy liczył 96 ludzi. Pułki lekkie winny posiadać na stopie wojennej 1301 szabel i 1243 konie.

Uzbrojenie huzarów i szwoleżerów składało się z szabli oraz karabinków, przy czym podobnie jak w przypadku dragonów 16 ludzi na szwadron posiadało gwintowane sztucery. Ułani natomiast prócz szabli i pary pistoletów posiadali lance, a do tego 16 ludzi na szwadron zamiast lancy posiadało gwintowane sztucery.

W wojnie z polską, strona Austriacka wystawiła 4 pułki lekkiej jazdy, trzy pułki huzarów:

1. pułk huzarów cesarskich, 12. pułk huzarów palatyńskich i 11. pułk huzarów szeklerskich oraz pułk szwoleżerów: 1. pułk szwoleżerów cesarskich.

Artyleria:

Niegdyś artyleria Austriacka była jedną z najlepszych w ówczesnym świecie.

XVIII wieczni konstruktorzy i artylerzyści austriaccy podobnie jak inne narody czerpały pełną garścią z zasług jakie zostawił po sobie król Szwecji Gustaw II Adolf, który w 1623 roku powołał pierwszy regularny oddział artylerii w sile jednej kompanii, a który to w 1629 roku rozbudował do regimentu składającego się z czterech kompanii artylerzystów, jednej pirotechników i jednej sparerów.

Ponadto wprowadził on w 1626 roku w szwedzkiej armii, słynne lekkie działa pułkowe o metalowych lufach, które były powleczone skórą, dając tym samym swej artylerii niesłychaną ruchliwość i zdolność manewrową.

Kolejny wielki Francuski reformator artylerii Valiere w 1732 roku dokonał we Francji wiele dobrego, usunął 24 funtowe lufy z artylerii polowej, celem dania przysłowiowego ruchu w tą broń

Lecz dopiero w połowie XVIII wieku austriaccy konstruktorzy, poczęli wytwarzać sprzęt według nowo opracowanego systemu. Mianowicie system ten przewidywał lufy długości 16 kalibrów ? czyli 16 razy dłuższej niż średnica lufy, a wadze 115 razy wagi wystrzeliwanej kuli. Ulepszyli wyrób samych pocisków, nadając im kształt zbliżony do kuli, czyli tym samym przestwór - inaczej luzem zwany został znacząco zmniejszony, powodując redukcję bezużytecznego marnotrawstwa gazów, co spowodowało zmniejszenie ilości prochu potrzebnego do wystrzelenia kuli z lufy, ograniczając ilość prochu do 1/3 ciężaru kuli.

Proste, czyż nie?

Osiągnięcia te proszę Panów i Panie, wykorzystał Jean Baptiste Vaquette de Gribeauval, kt%

[Owca.von.Kozic]

od razu mała uwaga - pułki graniczne wpisałeś jako "włoskie" a chodzi o wołoskie Może masz włączone automatyczne poprawianie i kom ci zmienił na "słownikowe".

[bavarsky]

od razu mała uwaga - pułki graniczne wpisałeś jako "włoskie" a chodzi o wołoskie Może masz włączone automatyczne poprawianie i kom ci zmienił na "słownikowe".

Słuszna uwaga, tłumaczyłem za Gillem z jego OdB, bo Leśniewskiego pożyczyłem koledze, a znalazłem tylko bardzo zniszczone ksero z OdB Leśniewskiego, które wykorzystałem tylko do nazwania dowódców dywizji czy brygad

A jak wiemy w pracy Pawłowskiego (nowe wydanie) nie ma OdB, bo je obcięli (sic!) nie wiedzieć czemu im to przeszkadzało?!?

I przyznam się że zjadłem literkę tłumacząc za Pawłowskim Wołoskie = Wallach i to nie był błąd Wordowski Choć wiedziałem że winno być Wołoski a nie Włoski...

Dziękuję za zwrócenie uwagi!

PS Wkleiłem opis kawalerii i artylerii