Suppiluliumas I - ocena

[Jarpen Zigrin]

Suppiluliumas I - król Hetytów panujący ok. 1380-1346 r.

Postać w ogóle nie znana w podręcznikach do historii. Może ta dyskusja przybliży, co nieco wiadomości o tym królu.

W XVI w. p.n.e. król Hetytów został wyparty z Syrii przez króla Mitanni - Tuszrattę.Wtedy zaczął skupiać się na militarnym rozwoju swojego państwa. Następnie zawiera dwa traktaty z jedynymi sojusznikami króla Mitanni. Z jednym przez małżeństwo córki, a z drugim przez tytułu. Już wtedy potrafili wszystko odpowiednio załatwiać. Następnie po błyskotliwej kampanii zajmuje i niszczy stolicę Mitanni - Waszuganni.

Z Egiptem utrzymywał dobre kontakty, a nawet jednego ze swoich synów wysłał na dwór Nefretete, gdzie miał się z nią ożenić.

Zapewne mało kto z was słyszał o tym władcy, ale myślę, że warto sięgnąć do książek głębiej i o nim podyskutować.

[Achilles]

Jeden z autorytetów starożytnych, mężny Suppiluliumas I!

Uważał się za słońce. Można powiedzieć, że nim był, oczywiście nie wgłębiając się w dosłowność znaczenia tego słowa. Mówił na siebie "ulubieniec burzy". Bez wątpienia nim był - nie każdy był tak żywy, waleczny, pełen optymistyki i chcący wygrać za wszelką cenę.

Znany był szczególnie z wojen przeciwko Mitanni. Zażarte boje, nienawiść tych obu okolic zmuszały Suppiluliumasa I do interwencji.

Bardzo ciekawy jest też wątek łączący syna króla hetytów z Anhesenamon, córką Echnatona. Ta poprosiła władcę Suppiluliumasa I o przysłanie w celach matrymonialnych jego potomka. On się zgodził. Niestety niebawem potem syn ten zostaje zamordowany przez przeciwników planów królnowej. Hetyci pod wodzą wielkiego "słońca" nie zemścili się, gdyż ich król umarł podczas zarazy... :?

[Furiusz]

Mówił na siebie "ulubieniec burzy". Bez wątpienia nim był - nie każdy był tak żywy, waleczny, pełen optymistyki i chcący wygrać za wszelką cenę.

Synem burzy tytułował się chyba raczej dlatego, że bóg burzy był najwyższym bóstwem ichniego panteonu. Z tego tez powodu w tytulaturze, opisach działań i w samych imionach władców Asyrii często pojawia się Aszur - miejscowe najważniejsze bóstwo.

Znany był szczególnie z wojen przeciwko Mitanni. Zażarte boje, nienawiść tych obu okolic zmuszały Suppiluliumasa I do interwencji.

Nie jestem pewien co do tej nienawiści. Ten okres w dziejach Bliskiego Wschodu charakteryzuje się walkami królestw i państw z których potęga poszczególnych nie utrzymywała się zbyt długo. Państwo Hetyckie przecież przed Suppilulimasem prowadziło walki z Egiptem o Syro-palestynę, potem przeżywało kryzys, by znów się odrodzić. Dalej trzeba pamiętać, że Mitanni nie było ani państwem terytorialnym ani narodowym. Inaczej niż wcześniejsze, silnie scentralizowane, lecz znacznie mniejsze państwa, jak Asyria Szamsziadada I czy Babilonia Hammurabiego, Mitanni stanowiło raczej rodzaj federacji mniejszych jednostek politycznych. Najsilniejsza z nich podlegała bezpośrednio "wielkiemu królowi".(...) Lokalni królowie, rekrutujący się z rdzennej arystokracji lub możnych rodów huryckich zdobywców, byli względnie niezależni od "wielkiego króla". Obowiązywała ich lojalność wobec niego, jej gwarancją była zapewne przysięga wierności, podobna do hetyckiej.¹

Walki z Mitanni tak jak i wcześniejsze walki np. Hattusilisa I miały raczej na celu podporządkowanie sobie okolic Syro-palestyny, zwłaszcza wybrzeża, dla eksploatacji tego obszaru. Podobnie robił Egipt, podobnie [zapewne] Mitanni, podobnie Asyria i Hetyci również. Jedynym wyjątkiem od tej ogólnej tendencji tworzenia większych politycznych całości o zasięgu regionalnym był obszar Syro-Palestyny : tutaj nadal funkcjonował system małych państewek skoncentrowanych wokół jednego miasta. (...)Syro-Palestyna była wciśnięta między rywalizujące z sobą państwa terytorialne: najpierw Egipt i Mitanni, potem Egipt i Hatti, z Asyria w tle.

²

To jest powód dla którego walczono - raz bogactwo terenu, dwa łatwość w zajmowaniu tego terytorium gdzie małe organizmy polityczne nie były w stanie skutecznie przeciwstawić się potęgom ościennym.

Inna sprawa - trafiłem kiedyś na wyliczenie z czasów dużo późniejszych i dotyczących innego państwa - Urartu (zajmowało teoretycznie dość podobne terytorium), którego autor wyliczał, ze jedynie 5-10% ziemi w tym państwie nadawało się do uprawy - w związku z czym wojna i łupy wojenne były koniecznością dla państwa by wyżywić ludność. Podobnie (choć nie wiem na jaka skalę podobnie) mogłoby być także z Hetytami.

Kolejna ważna sprawa Efektem kryzysu w Mitanni był wzrost znaczenia odzyskującego niepodległość państwa asyryjskiego pod rządami Aszur-ubalita (...)³

Ten efekt panowania i kampanii tego władcy też niewątpliwie mocno zaważył na dalszych losach regionu.

Z Egiptem utrzymywał dobre kontakty, a nawet jednego ze swoich synów wysłał na dwór Nefretete, gdzie miał się z nią ożenić.

Nie wiem czemu za dobre kontakty uznajesz wojny - wszak Suppiluliuma prowadził wojny z sojusznikiem Egiptu - Mitanni. Państwa te zawarły sojusz dlatego, ze Egipt miał kłopoty wewnętrzne i próbował utrzymać własna strefę wpływów przy pomocy innych. W koalicji zmontowanej przez Tuszrattę (władcę Mitanni) znalazł się też Damaszek który wtedy był podległy Faraonom.⁴ Rozbicie władztwa huryckiego, zagrażało bezpośrednio interesom samego Egiptu, braku reakcji z jego strony należy moim zdaniem odczytywać raczej jako dowód kłopotów wewnętrznych państwa nad Nilem niż w ichnich dobrych stosunkach politycznych z Hetytami. Egipt w tym czasie jest targany walkami wewnętrznymi - nigdy nie powtórzył się już w jego dziejach coś takiego jak okres amarneński z próba wprowadzenia religii Atona jako jedynej - co doprowadziło do konfliktu z klerem, negocjacje między następcą faraona a klerem trwały całkiem długo, także nigdy potem nie powtórzyła się propozycja przysłania księcia - a więc de facto władcy, do Egiptu, ze strony Egipcjan. Egipscy władcy chętnie przyjmowali obce księżniczki w ramach potwierdzania aktów politycznych ale nigdy książąt (za tym jednym wyjątkiem). To są anomalie polityczne niestabilnego wewnętrznie państwa, na pewno nie będące dowodem dobrych wzajemnych stosunków między Egiptem a Hatti, gdyż działania króla Hetytów zwyczajnie godziły w interesy faraonów.

_______________________________________________________________

Wszystkie teksty podkreślone pochodzą z posta użytkownika Achilles

Wszystkie teksty podkreślone i pochylone pochodzą z posta użytkownika Jarpen Zigrin

¹M.Popko, Huryci, Warszawa 2005, pag.63

²M. Van De Mieroop, Historia starożytnego Bliskiego Wschodu, Kraków 2008, pag.136

³M.Makowski, Świat późnej epoki brązu [w] Archeologia starożytnego Bliskiego Wschodu pod re. Smogorzewska, Stępniowski, Warszawa 2009 pag. 153

⁴G.Roux, Mezopotamia, Warszawa 2008, pag 222

[Martinus]

Co do Suppiluliumasa I i jego relacji z Egiptem na pierwsze miejsce wysuwa się list jaki otrzymał od królowej egipskiej z prośbą o wysłanie swojego syna który miałby ją poślubić i zostać nowym faraonem.Ten rzeczywiście wysyła królewicza imieniem Zannanzasz który jednak nigdy do Egiptu nie dotarł.

Kwestią która cały czas wzbudza kontrowersje jest fakt kim była autorka owego listu? Pod uwagę brana jest Anchesenamon ale również wdowa po Echnatonie czyli najprawdopodobniej Kije.

Edytowane 6 Lipiec 2010 przez Martinus