'Escort' i 'Raviv' - wrzesień 1969 roku

[Kadrinazi]

Operacje ‘Escort’ i ‘Raviv’ - 7-10 września 1969 roku

Wojna na Wyczerpanie (War of Attrition) toczona od zakończenia Wojny Sześciodniowej (czerwiec 1967 roku) do sierpnia 1970 roku to jeden z najsłabiej znanych epizodów konfliktu bliskowschodniego. Działania na granicy egipsko-izraelskiej obejmowały w tym okresie liczne starcia lotnicze, akcje sił specjalnych, walkę artyleryjską. Poniżej chciałbym opisać dwie połączone operacje sił IDF (Israeli Defence Forces – Tzahal), które na pewno nie należą do najbardziej znanych.

Na przełomie lata i jesieni 1969 roku nieregularne starcia sił egispkich i izraelskich przybrały na sile. Na ostrzał artylerii egipskiej odpowiadano nalotami samolotów IAF (Siły Powietrzne IDF). Sztab IDF postanowił uderzyć na stacje radarowe armii egipskiej, rozmieszczone na zachodnim wybrzeżu Zatoki Sueskiej. Radary te były używane do przechwytywania izraelskich samolotów, jako system wczesnego ostrzegania dla baterii rakiet SAM-2. Na początku września 1969 roku zaaprobowano plan dwóch połączonych operacji, które miały zadać cios w samym sercu pozycji egispkich.

Pierwsza operacja nosiła nazwę kodową ‘Escort’. W nocy z 7 na 8 września płetwonurkowie z Shayetet 13 (specjalna jednostka ‘ludzi-żab’ Korpusu Marynarki Wojennej IDF) wpłynęli do portu Ras-a-Sadat i niezauważeni podłożyli ładunki wybuchowe pod dwa okręty typu OSA, używane przez Egipcjan do patrolowania Kanału. Rankiem 8 września okręty te ruszyły na patrol. Potężna eksplozja niemal natychmiast zatopiła pierwszy okręt, druga OSA została ciężko uszkodzona przez wybuch zamontowanego pod nią ładunku, w skutek czego obydwa okręty musiano uznać za zniszczone. Udana akcja izraelskich płetwonurków była jednak tylko preludium do prawdziwej operacji.

O 3.37 w nocy z 8 na 9 września na wybrzeżu egipskim, 40 kilometrów na południe od miasta Suez, wylądowała specjalna jednostka IDF. Siły izraelskie przetransportowano na LCT z okolic Ras Sudar, operację ochraniały kutry patrolowe IDF i komandosi z Shayetet 13, przygotowujący miejsce lądowania. Jednostka izraelska przeznaczona do działań na wybrzeżu egipskim była bardzo specyficzna. Składała się z sześciu czołgów T-54/T-55 i trzech transporterów BTR-50 (niektóre źródła podają liczbę trzech lub pięciu czołgów), wszystkie w malowaniach egipskich. Niewiele wiadomo o składzie osobowym oddziału – prawdopodobnie piechota na transporterach pochodziła z brygad spadochronowych i formacji szturmowych saperów, dowodzona była na pewno przez doświadczonego majora- spadochroniarza (anonimowego niestety…). Wiemy za to, kto był dowódcą formacji – pułkownik ‘Pinko’ Harel był bowiem zasłużonym oficerem Korpusu Pancernego. Wsławił się podczas walk na Synaju w 1967 roku, kiedy to był zastępcą dowódcy słynnej 7 Brygady Pancernej – pułkownika Shmuela ‘Gorodisha’ Gonena. Teraz czekało go trudne zadanie – zniszczenie egipskich baz radarowych.

Pierwszym celem był radar w Ras Abu-Daraj Oddział IDF poruszał się szybko po drodze wzdłuż Kanału, mijając patrole armii egipskiej, które nie zwracały uwagi na kompanię własnych (jak sądzono) żołnierzy. Około 7 rano grupa Harela zaatakowała niczego nie spodziewających się obrońców bazy radarowej. Wsparty ogniem artylerii ze wschodniego brzegu i maszynami Super Mystere z IAF, oddział szybko przełamał obronę. Instalacja radarowa została wysadzona w powietrze i Izraelczycy ruszyli na południe.

Do południa kolumna Harela posuwała się w stronę kolejnego celu – Ras Za’afrana, po drodze niszcząc wszystkie napotkane pojazdy egipskie. Wtedy to miał zginąć (anonimowy niestety…) rosyjski generał, doradca armii egipskiej. Samochód w którym jechał został zniszczony przez ostrzał Izraelczyków. Radar w Ras Za’aafrana został zniszczony ostrzałem z dział czołgów, resztę bazy zniszczył nalot IAF. Kolumna Harela spotkała się na wybrzeżu z LCT i została bezpiecznie przewieziona do Izraela. Operacja ‘Raviv’ została pomyślnie zakończona.

Wynik operacji przeszedł chyba najśmielsze oczekiwania. Zabito od 100 do 150 Egipcjan, zniszczono dwie bazy radarowe i dziesięć egipskich posterunków. Niektóre źrodła twierdzą także, że zdobyto jeden egzemplarz T-62. Dodatkowym ‘bonusem’ był fakt, że na wieść o akcji Izraelczyków prezydent Egiptu Nasser doznał… ataku serca. Niedługo po tej akcji, wściekły Nasser zdymisjonował Szefa Sztabu i Szefa Marynarki Wojennej.

Straty IDF były relatywnie niskie – trzech płetwonurków z Shayetet 13 zginęło wracając do Izraela po akcji ‘Escort’ – w ich łodzi przypadkowo wybuchł przewożony ładunek wybuchowy. Zginął także pilot IAF, którego samolot został zestrzelony podczas wspierania kolumny Harela.

Mam nadzieję, że udało mi się nieco odkryć ten mało znany fragment Wojny Na Wyczerpania, która bardziej znana jest z akcji Green Island czy z walk lotniczych.

BIBLIOGRAFIA:

Eshel, David, Chariots of the Desert, London 1989,

Herzog Chaim, The Arab-Israel Wars (Revised and updated by Shlomo Gazit), London 2005,

Rothenberg Gunther, The Anatomy of Israeli Army, London 1979