Życie codzienne powstańców

[Albinos]

Walki na Stawkach, szlak bojowy "Chrobrego II", zrzuty dla powstańców... jak na razie omawialiśmy głównie tematy dotyczące strony militarnej i politycznej. Tymczasem Powstanie Warszawskie, to także normalne życie (na tyle na ile pozwalało na to powstanie): gotowanie, spanie, mycie się itp.

Jak wyglądało to w trakcie powstania? Na co mogli sobie powstańcy pozwolić? Co było dla nich zakazane, co było dla nich poza zasięgiem?

[dzionga]

Echh, nie zapomnę opisu z "Zośki i Parasola" z końca Powstania, jak żołnierze znaleźli jakiegoś martwego konia i czołgali się do tego miejsca, gdzie on leżał, bo nie mieli siły już chodzić o własnych siłach,zresztą to groziło śmiercią, bo byli pod ciągłym ostrzałem.

Zdarzały się kradzieże (chociaż w trakcie Powstania nie można tak raczej tego nazywać) w przydomowych ogródkach, kiedy znajdowano jakieś warzywa to już był prawdziwy luksus.

[Albinos]

Zdarzały się kradzieże (chociaż w trakcie Powstania nie można tak raczej tego nazywać)

Niemniej kradzieże były zakazane, chociażby pkt 6/IV z rozkazu nr 17 Komendanta Okręgu AK z dnia 16 sierpnia '44, traktujący o środkach pieniężnych. Co prawda nie ta skala, ale jednak dbano o porządek w tej materii.

Jeśli mowa o zdobywaniu żywności, to od razu przypomina mi się historia z "Flipem" i "Flapem" z "Czaty 49". Jakoś tak koło 12 sierpnia wysłał ich po parę królików, hasających sobie po jednym z opuszczonych podwórzy przy magazynach przy Stawkach za Dziką, podporucznik Zbigniew Marczyk "Marek". Latali za nimi po tym podwórku... i przynieśli żywe. Nie potrafili ich zabić, chociaż w walce byli jak pisze "Jędras": (...) nieustraszeni i twardzi(...). Oddali je pod nóż swoim kolegom z oddziału.

[dzionga]

W pierwszych dniach Powstania to raczej nie było wielkich problemów z myciem, myślę, że wody mieli pod dostatkiem, a potem to już oszczędzanie wody pitnej, więc mycie było rzadkością. Sen- ciągła niepewność, że dach nad głową sie zawali albo, że Niemcy rozpoczną szturm i wtedy pobudka.

Jeszcze odnośnie pożywienia to czytałam, że Powstańcy zjadali psy, zawsze to jakieś mięso, bardziej pożywne...

[Albinos]

W rozkazie nr 17 Komendanta Okręgu z dnia 16 sierpnia w pkt 9/IV.- Studnie, czytamy:

W związku z możliwością odcięcia przez npla dopływu wody polecam dowódcom wszystkich szczebli:

- wyszukać istniejące na terenie studnie,

- studnie istniejące oczyścić, oraz zabezpieczyć,

- w miejscach, gdzie istnieje brak studni, przystąpić natychmiast do kopania zwykłych studzień wiejskich. Boki wykopanych studzień zabezpieczyć deskami, a tam, gdzie istnieją kręgi betonowe- zużytkować je do ubezpieczenia boków studni.

- uregulować przy każdej studni pobieranie wody przez oddziały wojskowe i ludność cywilną,

- sposób zużytkowania wody z tak wybudowanych studni będzie podany w specjalnych przepisach sanitarnych.

[dzionga]

Mówiąc o początkach chodziło mi o pierwsze kilka dni :clap:

[Albinos]

Rozumiem;) Niemniej chciałem pokazać, jak szybko, bo już po dwóch tygodniach, zaczęto o to dbać.

[dzionga]

Aha, czyli brak zrozumienia z mojej strony :clap:

Nawiążę jeszcze do konkretnej postaci. Kamiński w "Zośce i Parasolu" pisze, że Andrzej Morro w przeciwieństwie do większości swoich kolegów zawsze był ogolony:)

[Albinos]

To skoro o goleniu:

Rano trwała normalna krzątanina przy goleniu i myciu. Już dorobiliśmy się plutonowego golibrody, więc wszyscy byliśmy wygoleni i odświeżeni.

Cyt. za: Jędrzejewski Z., Od września do września, Warszawa 1989.

[Don Pedrosso]

Na Starym Mieście mimo zaciętych walk, nalotów życie toczyło się dalej. Dowodem tego jest historia opowiedziana przez pchor. Mieczysława Kurzynę ps. "Miecz", dowódcę plutonu "Mieczyków" w batalionie AK Czata 49; dzień 15 sierpnia:

Nie należy wyobrażać sobie Powstania jako pasma bezustannych czynów bohaterskich, czy czynów w ogóle. Walki toczyły się oczywiście bezustannie, ale ludzie są tylko ludźmi, musieli odpoczywać, od czasu do czasu także musieli myśleć o innych sprawach. Myśleli również o miłości, więcej, myśleli o utrwaleniu miłości. O tym, żeby była na niej pieczęć, sakrament, signum trwałości. U mnie w plutonie istniała para narzeczonych- podchorąży "Jastrzębiec" i łączniczka "Halina". Już przed powstaniem, jak to się mówi "chodzili ze sobą", a w czasie Powstania, rozdzieleni, jednak znajdowali te ułamki chwil, żeby od czasu do czasu się ze sobą widywać. I oto mniej więcej w połowie sierpnia zwrócili się do mnie,czy nie chciałbym im świadczyć na ich ślubie, bo oni teraz, w czasie Powstania chcą się pobrać. Ja byłem ranny w prawą nogę, posuwałem się z ogromnym trudem, skacząc na lewej i podpierając się laską, wobec tego zapytałem, gdzie ten ślub ma się odbyć- Ach, oczywiście w katedrze. W katedrze jeszcze walk nie było i już porozumieli się z proboszczem, który obiecał im ślubu udzielić. Wobec tego rzecz odbyła się wieczorem, kiedy ostrzał był nieco mniejszy. Drugi świadek, bardzo silny mężczyzna, porucznik o pseudonimie "Lechowicz", wziął mnie na plecy i po prostu zaniósł do zakrystii katedry. Tam podpisaliśmy uroczyście akt zawarcia małżeństwa między podchorążym "Jastrzębcem" i łączniczką "Haliną". Wyściskaliśmy ich serdecznie oboje. 23-go młode małżeństwo zostało zasypane na ul. Mławskiej w czasie nalotu sztukasów."

[Albinos]

Fragment wspomnień generała "Bora":

Zasadniczo żołnierz, który był przez 24 godziny na linii bojowej, przechodził na następne 24 godziny do dowodu celem wypoczynku. Ale pojęcie wypoczynku było tak samo teoretyczne jak pojęcie frontu i zaplecza. Nie było bowiem punktu dalszego niż 500 metrów od pierwszej linii bojowej. Oddział, który schodził z pozycji, grupował się tuż za nią i zapadał natychmiast w głęboki sen. Odwiedzając odcinki, widziałem często młodych chłopców śpiących na ziemi, wśród gruzów, na schodach, wszędzie, gdzie się tylko znalazł jakiś skrawek wolnego miejsca. Wybuch pocisków i łomot walących się domów nie były w stanie zakłócić snu wyczerpanego żołnierza. Spał z karabinem przewieszonym przez szyję, by go doświadczenie nauczyło, by się z bronią nigdy nie rozstawać. Jedyna wygoda, na jaką mógł sobie pozwolić, to rozluźnienie pasa i odsunięcie hełmu na tył głowy. Każdej chwili mógł być zbudzony przez sąsiada okrzykiem "Wstawać- pali się!".