Ślady powstania w Warszawie - miejsca warte zobaczenia

[Albinos]

Temat ten zakładam z myślą głównie o osobach, które nie mieszkają w Warszawie, a w przypadku przyjazdu chciałyby zobaczyć choć parę miejsc związanych z powstaniem (zarówno takich, które nie zostały wówczas zniszczone do końca, jak i takich, które upamiętniają jedynie tablice itp.). Pytanie do tych, którzy znają takie miejsca: jakie miejsca polecalibyście zobaczyć? Gdzie warto pojechać? Czemu akurat tam?

[widiowy7]

Jadąc od zachodu ulicą Górczewską. Dojeżdżając do wiaduktu kolejowego, po prawej stronie widać schron bojowy. Odkryto go kilka lat temu, w trakcie remontu wiaduktu.

U Padlewskiego w "wolność krzyżami się znaczy, Strzelec "Złodziej", wybił obsadę tej placówki, umożliwiając przejście swojej grupy z Urlychowa , na Wolę.

[Albinos]

Bardzo interesującym miejscem jest Bank Polski przy Bielańskiej. Budynek powstał w latach 1907-1911, po 1926 siedziba Banku Polskiego. Podczas walk powstańczych jedna z kluczowych redut w rejonie Starego Miasta, toczyły się o niego nadzwyczaj zacięte walki, kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. Do dzisiaj na fasadzie zachodniego skrzydła widoczne są ślady walki. W latach 60. wyburzono jego większość. Co ciekawe początkowo właśnie w tym gmachu planowano stworzyć Muzeum Powstania Warszawskiego.

[Albinos]

Warto udać się na pewno w okolice Placu Krasińskich. Z kilku powodów. Po pierwsze to właśnie na Miodową, tuż za placem, spadł Liberator KG 836 C. Kolejny powodem jest to, iż właśnie na Placu Krasińskich znajduje się właz kanałowy, przez który swoją drogę na Plac Bankowy zaczynał desant kanałowy "Czaty 49", podczas pamiętnego przebicia do Śródmieścia. Trzecim powodem jest Pomnik Bohaterów Powstania Warszawskiego, którego nie sposób nie zobaczyć, gdy mowa o powstaniu. Warto także zobaczyć kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski. W trakcie powstania mieścił się tutaj szpital powstańczy, a w zachodniej wieży punt obserwacyjny.

[widiowy7]

A to tablice ku czci obrońców Elektrowni na Powiślu.

[Albinos]

Kolejne miejsce to ul. Kilińskiego przy Podwalu. Do zobaczenia mamy tutaj dwa obiekty. Pierwszy to obelisk upamiętniający masakrę, do jakiej doszło w tym miejscu 13 sierpnia '44, kiedy to nastąpił wybuch czołgu-pułapki (Borgward B IV). Zginęło wówczas około 300 osób, a prawie 1000 zostało rannych. Drugi to jeden z najbardziej znanych pomników dotyczących powstania, Pomnik Małego Powstańca, nie sposób go ominąć podczas oglądania tych najważniejszych miejsc związanych z powstaniem.

[widiowy7]

Katedra św. Jana

[Albinos]

Ulica Konwiktorska i dalej aż do Sanguszki. Dwie arcyważne reduty powstańcze, czyli kościół św. Jana Bożego oraz Państwowa Wytwórni Papierów Wartościowych (PWPW). Przez cały okres walk o Stare Miasto stanowiły kluczowe punkty obrony, utracono je dopiero w ostatnich dniach. Po drugiej stronie ul. Konwiktorskiej znajduje się stadion Polonii, na którym po nieudanym natarciu na Dworzec Gdański zostało wielu rannych, których Niemcy w bestialski sposób rozjechali czołgami.

[widiowy7]

Gmach DOKP na Pradze, przy pomniku "Czterech śpiących". Najważniejszy obiekt zdobyty przez powstańców na Pradze.

[Albinos]

Ważnym miejscem jest na pewno kościół Sakramentek na Rynku Nowego Miasta. W sierpniu podczas walk siostry złamały swoją regułę zakonną, zakazującą im wpuszczanie obcych do budynków klasztornych. Urządziły tam szpital powstańczy, który był obiektem zajadłych ataków niemieckich. Najsilniejszy szturm przypuszczono 31 sierpnia, kiedy to zabito ponad 1000 osób, jednocześnie doszczętnie niszcząc zabytkowy bo pochodzący jeszcze z XVII wieku obiekt. Ocalały jedynie płaczące barokowe putta, które obecnie umieszczone są nad wizerunkiem zburzonej świątyni, stanowiąc wymowny symbol.

[widiowy7]

Teren tzw. "Zdobyczy Robotniczej" . Urokliwe osiedle na Bielanach, w okolicach ulic Kasprowicza, Żeromskiego, Płatniczej.

Na tym terenie, Oddziały "Żywiciela", powracające z Puszczy Kampinowskiej, 3-ego sierpnia stoczyły kilkugodzinną, ciężką walkę, aby przebić się do centrum Żoliborza.

[Albinos]

Choć Plac Teatralny jest miejscem chyba stałym jeśli chodzi o wszelakie wycieczki po Warszawie, to mimo wszystko warto zwrócić uwagę na niego. W sierpniu '44 na północnym obszarze placu toczyły się ciężkie walki. Oddziały polskie posiadały tutaj punkty oporu w Ratuszu i Pałacu Blanka. Utrzymano je aż do momentu wycofania się do Śródmieścia. Na frontonie Pałacu Blanka umieszczona jest tablica upamiętniająca śmierć Krzysztofa Kamila Baczyńskiego "Krzysia", który zginął tam 4 sierpnia, w godzinach popołudniowych (ok. godziny 16), trafiony przez niemieckiego snajpera, ulokowanego najprawdopodobniej w gmachu Teatru Wielkiego.

[Albinos]

Oczywiście okolice Starego Miasta to nie jedyne miejsca warte zobaczenia. Jednym z najważniejszych miejsc moim zdaniem jest rejon ulic Wolskiej i Górczewskiej na Woli. Znajdują się tam dwa szczególne dla historii powstania punkty:

- Skrzyżowanie Wolskiej z Młynarską i równoległe skrzyżowanie Górczewskiej z Młynarską. To w tych miejscach znajdowały się powstańcze barykady, na których do 5 sierpnia oddziały Obwodu III AK i Zgrupowania "Radosław" powstrzymywały skutecznie napierające oddziały niemieckie. Barykada na Wolskiej została zdobyta przez Kampfgruppe Reinefarth dopiero w godzinach porannych 5 sierpnia.

- Skoro o przebiciu mowa, nie sposób nie pójść choć na chwilę w rejon skrzyżowania Wolskiej z Towarową (niedaleko MPW), w miejscu gdzie znajdował się słynny przedwojenny Kercelak. To tutaj w godzinach popołudniowych 5 sierpnia udało się zatrzymać niemieckie oddziały zmierzające w stronę mostu Kierbedzia.

[widiowy7]

Róg Stawek i Dzikiej. Za tablicą po lewej, Zespół Szkół Poligraficznych. Za tablicą ok 10-15 metrów główny luk zrzutowy kanału burzowego ( w poprzek tego kanału musieli przechodzić powstańcy, przedostający się ze Starówki na Żoliborz, bądź odwrotnie).

Na prawo od tablicy ok. 50-70 metrów pomnik Umschlagplatz.

Za pomnikiem bezpośrednio szkoła, którą 1 sierpnia zdobyło Kolegium A.

Na tyłach szkoły były słynne magazyny SS.

[Albinos]

Skwer im batalionu "Czata 49" przy skrzyżowaniu Andersa ze Słonimskiego, niedaleko Dworca Gdańskiego. To mniej więcej w tych okolicach pododdziały batalionu zostały zatrzymane podczas natarcia na Dworzec Gdański nocą z 21/22 sierpnia.