Pojazdy powstańczej Warszawy

[widiowy7]

No to trochę o broniach ciężkich w rękach powstańców.

Powszechnie wiadomo o zdobyciu i urzyciu w walce dwóch Panter. Ale na jakimś forum przeczytałem że były trzy, tylko ta ostatnia służyła knibalistycznie.

Następnie działo pancerne Hetzer. Zawsze myślałem że był tylko "Chwat". A podobno był jeszcze drugi, tylko ja o tym nic nie wiem. Tak samo jak o użyciu bojowym "Chwata". Wiem że był wbudaowany w jakąś barykaę, ale czy tylko jako element budowy, czy aktywny składnik.

Był jeszcze "Szary wilk" no i legendarny "Kubuś".

A czy było coś więcej?

//Albinos Pozwoliłem sobie wydzielić ten temat z tematu o uzbrojeniu, jest na tyle ciekawy, iż zasługuje na osobną rozmowę

[Albinos]

Powszechnie wiadomo o zdobyciu i urzyciu w walce dwóch Panter. Ale na jakimś forum przeczytałem że były trzy, tylko ta ostatnia służyła knibalistycznie.

Mógłbyś coś więcej napisać o tej trzeciej Panterze? Historie "Magdy" i "WP" są znane dość dobrze, ale o tej trzeciej pierwsze słyszę.

Następnie działo pancerne Hetzer. Zawsze myślałem że był tylko "Chwat". A podobno był jeszcze drugi, tylko ja o tym nic nie wiem.

Kolejna informacja całkowicie wprawiająca mnie w zakłopotanie. Można prosić o źródło informacji?

Tak samo jak o użyciu bojowym "Chwata". Wiem że był wbudaowany w jakąś barykaę, ale czy tylko jako element budowy, czy aktywny składnik.

Ów "Chwat" został zdobyty dnia 2 sierpnia podczas rannych walk w pobliżu Poczty Głównej. Zdobycie pojazdu było dziełem oddziału KeDywu "Kolegium C" por. "Wiktora", który następnego dnia został włączony do batalionu "Kiliński" jako 8. kompania, oraz kompanie 1. i 2. z tegoż właśnie batalionu. Początkowo "Hetzera" wmontowano w barykadę, jednak już 5.VIII przetransportowano go na dziedziniec Poczty Głównej, gdzie dokonano oględzin o rozpoczęto jego naprawę. Pojazd był gotowy do akcji już 14.VIII. Jednak aby go użyć trzeba by rozbierać barykady, a na to "Monter" nie chciał się zgodzić. Więc pojazd trzymano w rezerwie. Na początku września budynek Poczty Głównej został zbombardowany, a "Chwat" przysypany gruzem, skąd wyciągnięto go dopiero w '46 (sic!).

Kolejne pojazdy to dwa Sd.Kfz. 251/1 Ausf. D "Szary Wilk" i "Starówka". O ile o działaniach tego drugiego nie wiem praktycznie nic, to już "Szary Wilk" zapisał się w historii jako jeden z dwóch pojazdów, biorących udział w słynnym natarciu na Uniwersytet Warszawski.

Inny słynny pojazd używany przez powstańców to "Kubuś". Zbudowany przez inż. "Jana"i kwatermistrza GB "Krybar" ppor. "Kaczkę" na podwoziu Chevroleta model 157, na rozkaz dowódcy Grupy Bojowej "Krybar", kapitana Cypriana Odorkiewicza "Krybara". Budowa zajęła im 13 dni, uzbrojony był w sowiecki rkm. DP wz. 28, miotacz ognia, granaty i broń osobistą załogi. Brał on udział w walkach o UW. Gdy oddział "Krybara" opuszczał Powiśle, "Kubuś" został unieruchomiony przez plutonowego Franciszka Kowalewskiego "Franca", który wymontował aparat zapłonowy z przewodem wysokiego napięcia i wyrzucił to do Wisły. Pojazd pozostał na Okólniku, gdzie stał aż do '45.

[widiowy7]

Mógłbyś coś więcej napisać o tej trzeciej Panterze

No właśnie nie mogę, Cały czas to są jak dla mnie "Wspomnienia żołnierzy baonu "Zośka"

Bodajże "Kadłubek".

O tej trzeciej Panterze to jest też dla mnie novum. Nie potrafię tego zweryfikować. Może to tylko jkaś plotka?

Można prosić o źródło informacji?

Też nie. napewno czytałem, ale to pewnie też plotka.

[Albinos]

Co do tego drugiego "Hetzera". Być może było to efektem zwyczajnego uznania zdjęć "Hetzera" w barykadzie i "Hetzera" na chodzie za zdjęcia dwóch różnych pojazdów, spotkałem się już z czymś takim, nie podejrzewam aby taka informacja mogła być aż dotąd taką tajemnicą.

[widiowy7]

Szukają czegoś w internecie na temat zrzutów, znalazłem w wikipedii informację ze Panter było trzy, dwie użyte w walce.

Wiadomo że wikipedia nie jest w stu procentach wiarygodna. Ale jeśli to prawda, to tym większy szacunek można mieć do tych młodych ludzi od"Radosława" .

A z Hetzerem to pewnie masz rację. Pewnie chodzi o podwójne zdjęcie.

[Albinos]

znalazłem w wikipedii informację ze Panter było trzy

Można jakiegoś linka prosić?

Z tego co udało mi się wyczytać, trochę się pogubiłem. Znalazłem info, że Panter było cztery, w tym dwie "Radosława", jedna zdobyta przez kompanię "Gustawa" i czwarta zdobyta przez kpt. Jaroszka na Woli, ale nie uruchomiona. Pantery "Radosława" to fakt niezaprzeczalny. Ta zdobyta przez kpt. Jaroszka to być może ta, o której piszesz. Co do tej zdobytej przez kompanię "Gustawa", to chodzi albo o Panterę, albo o Panzera IV. Maszyna została zdobyta na Kaliskiej 4 sierpnia.

Oddzielna historia to Tygrys zdobyty przez Powstańców, co potwierdza zdjęcie zrobione przez Pana Profesora Moora-Jankowskiego u wylotu Pankiewicza na Aleje Jerozolimskie.

[widiowy7]

Oddzielna historia to Tygrys zdobyty przez Powstańców, co potwierdza zdjęcie zrobione przez Pana Profesora Moora-Jankowskiego u wylotu Pankiewicza na Aleje Jerozolimskie.

_________________

Hey.

Nic o tym nie wiem. Podzielisz się źródłem

[Albinos]

Ależ oczywiście:) Moje informacje pochodzą z tego forum: http://www.modelarstwo.org.pl/forum/viewto...sc&start=75 . Na samym dole znajduje się zdjęcie o którym pisałem, polecam z resztą przeczytać cały wątek.

[widiowy7]

Była taka książka "Alejami spacerują Tygrysy". Ale chyba nawet jej nie przeczytałem. Nie wiem o czym traktuje. Ale z tego co przeczytałem w powyższym linku, Spacerki to raczej nie były.

Ale to budzi moje pytanie. Czyżby przeciwko Polakom wystąpiło tylko te pięć Tygrysów?

[Albinos]

Ale to budzi moje pytanie. Czyżby przeciwko Polakom wystąpiło tylko te pięć Tygrysów?

Jak wynika z dyskusji w linku, to tak. Nie mam podstaw aby podważać to co tam napisano. Pozwolę sobie jeszcze dla zainteresowanych podać fragment kalendarium 9./SS-Panzer-Regiment 3. z tegoż właśnie linku:

31 lipca 1944:Kilka załóg przejmuje na stacji Praga w Warszawie 5 zreperowanych Tygrysów i przejeżdżają nimi przez most na Wiśle do Stauffer Caserne.

1 sierpnia 1944: Zajęcie pozycji na wschodnim końcu ulicy Miłosna (chodzi najpewniej o Starą Miłosną). Tylko jeden tygrys sprawny. Po rozpoczęciu powstania warszawskiego, załogi czołgów dostają się pod ogień ok. godziny 17.00 i zostają wydane rozkazy oczyszczenia drogi do biur centralnej administracji wojskowej, mieszczących się blisko centrum miasta. Na barykadach czołgi są obrzucane ze wszystkich stron koktajlami mołotowa, kwasami (?) i ręczna bronią przeciwpancerną.

2 sierpnia 1944: Warszawskie Tygrysy przebijają się na lotnisko, konwojując kolumnę z rannymi. W wyniku dalszych walk ulicznych, jeden z Tygrysów zostaje zapalony, a drugi wyeliminowany z walki przez Panzerfaust. Pozostałe 3 czołgi zostają wysłane do macierzystej kompanii i docierają tam około tygodnia później.

Ogólnie o Tygrysach można przeczytać niemalże we wszystkich wspomnieniach z okresu powstania, wówczas zarówno dla powstańca jak i cywila, każdy czołg to był Tygrys. Nie ma to oczywiście wiele wspólnego z rzeczywistością, tak samo jak teza, dość popularna w ostatnich latach, że w Warszawie nie było wówczas Tygrysów. Jak widać po zdjęciu nie jest to prawda.

[widiowy7]

Znalazłem ten trzeci czołg, być może "Pantera"

Oddział porucznika Gustawa na Ochocie , w pierwszych dniach Powstania, uszkodzili za pomocą panzerfaustów czołg. Ale nie udało im się go uruchomić. Wymontowali działo i kaemy.

Według Stanisława Padlewskiego "Wolność krzyżami się znaczy" str.143

[Albinos]

Oddział porucznika Gustawa na Ochocie , w pierwszych dniach Powstania, uszkodzili za pomocą panzerfaustów czołg.

Chodzi zapewne o ten zdobyty 4.VIII w okolicach Placu Narutowicza, czy tak? Tutaj właśnie ciężko jest ustalić o jaki pojazd chodzi dokładnie, gdyż z jednej strony pojawiają się głosy właśnie o Panterze a z drugiej, i to jest wersja częściej spotykana, Panzerze IV Ausf H. Tylko ten opis dalszych losów czołgu trochę mnie zastanawia. Whatfor podaje, że maszyna ta pochodziła z 19. Dolnosaksońskiej Dywizji Pancernej. Gdy konwój przejeżdżający przez plac Narutowicza został ostrzelany przez powstańców z kompanii "Gustawa" dwa wozy wjechały w Barską i odnogę Kaliskiej. Zza ogrodzenia Zakładów Przemysłowo-Handlowych L. Nasierowskiego strzelił z panzerfausta st. sierż. Jan Ostrowski "Osa". Strzał był niecelny, jednak po trafieniu w słup telegraficzny (?) zwalił się on na czołg, który udało się powstańcom zdobyć. Maszyna była sprawna, planowano stworzyć oddział pancerno-motorowy, którym zamierzano przebić się do Śródmieścia. Jednak wskutek nieporadności młodego powstańca, cały plan spalił na panewce, mimo iż pojazdy już były ustawione w kolumnie na Kaliskiej. Dopiero wtedy maszyna została unieruchomiona a broń z niej wymontowana. Przynajmniej to podaje whatfor.

Czy u Ciebie jest to może inaczej opisane?

[Leuthen]

Pozwolę sobie odświeżyć po kilku tygodniach ten wątek

W 1994 r. ukazała się książka Jana Tarczyńskiego pt. "Pojazdy Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim. Szkic historyczny". Pozwolę sobie w oparciu o tą pozycję podać informacje o kilku niewymienionych wcześniej pojazdach.

1) 13 sierpnia przy ul. Podwale zdobyto pojazd Sd.Kfz. 301 (Borgward). Został on uruchomiony przez powstańców i pojechał w głąb powstańczych pozycji. Kilka godzin później, przy ul. Kilińskiego, pojazd ekplodował. Zginęło ok. 200 ludzi. Był to tzw. czołg-pułapka.

2) Batalion "Ruczaj" zdobył 1 sierpnia podczas walk o gmach byłego Poselstwa Czechosłowacji u zbiegu ulicy Koszykowej i Alei Róż radziecki samochód pancerny BA-20 M (wcześniej zdobyty przez Niemców na froncie wschodnim).

3) Półpancerny Chevrolet - wykortzystywany przez Oddział Dywersji Bojowej (ODB) 3. O akcjach bojowych brak danych. Widziano go wielokrotnie na ulicach Śródmieścia, gdy wykonywał funckje transportowe.

4) 11 sierpnia powstańcy ze zgrupowania "Leśnik" zdobyli przy Stawkach ciągnik artyleryjski Lanz-Buldog z przyczepioną armatą PAK 38 (kal. 50 mm). Zespół ten został doprowadzony do Ogrodu Krasińskich.

5) 1 sierpnia batalion "Zośka" zdobył na Woli ciągnik lotniczy (prawdopodobnie Kaelble Z6 WA).

Ponadto, jak podaje J. Magnuski w pracy "Prezentuj broń. Oręż żołnierza polskiego 1939-1970", na ul. Pięknej zdobyto czołg M 13/40 (produkcji włoskiej), wóz ten jednak spalił się.

Kolejne pojazdy to dwa Sd.Kfz. 251/1 Ausf. D "Szary Wilk" i "Starówka". O ile o działaniach tego drugiego nie wiem praktycznie nic, to już "Szary Wilk" zapisał się w historii jako jeden z dwóch pojazdów, biorących udział w słynnym natarciu na Uniwersytet Warszawski.

Zdobyty 7 sierpnia przez żołnierzy II plutonu 101 kompanii batalionu "Bończa". Po objeździe Starówki stanął w bramie wieży Królowej Anny - dzwonnicy stołecznej katedry. Nie są znane akcje bojowe tego pojazdu.

[Albinos]

1) 13 sierpnia przy ul. Podwale zdobyto pojazd Sd.Kfz. 301 (Borgward).

Określenie "zdobyto" nie bardzo tutaj pasuje. Został on podstawiony powstańcom przez Niemców jako pułapka. Warto tutaj zapoznać się z relacją Władysława Sroczyńskiego, opis wstrząsający.

Zginęło ok. 200 ludzi.

Komorowski podaje liczbę ok. 300 zabitych i 1000 rannych.

2) Batalion "Ruczaj" zdobył 1 sierpnia podczas walk o gmach byłego Poselstwa Czechosłowacji u zbiegu ulicy Koszykowej i Alei Róż radziecki samochód pancerny BA-20 M

Następnego dnia po kilku godzinach udało się starszemu ułanowi Tomaszowi Nowakowi "Śrubokrętowi" uruchomić go. Następnie wykonał on kilka objazdów na obszarze ograniczonym barykadami. W końcu zaczęło się do niego schodzić coraz więcej osób, robiono sobie pamiątkowe fotografie. Dalsze losy są trudne do ustalenia. Prawdopodobnie zdobyto go drugi raz 5 sierpnia przez plutony 1. kompanii, gdy teren Poselstwa zdobywano po wycofaniu się z niego 3 sierpnia. Co ciekawe tego 1 sierpnia zdobyto również ciężarówkę z przyczepą. Wypełnione były żywnością, bielizną, a także pewną ilością broni m.in. 20 pm-ów i 150 granatów.

3) Półpancerny Chevrolet - wykortzystywany przez Oddział Dywersji Bojowej (ODB) 3.

Znam dwie wersje z tym wozem. Jednak mówi o tym, jakoby został on skradziony firmie "Lilpop, Rau, i Loevenstein" jeszcze przed powstaniem, drug zaś że zdobyto go 1 sierpnia. Jesteś w stanie to zweryfikować?

4) 11 sierpnia powstańcy ze zgrupowania "Leśnik" zdobyli przy Stawkach ciągnik artyleryjski Lanz-Buldog z przyczepioną armatą PAK 38 (kal. 50 mm). Zespół ten został doprowadzony do Ogrodu Krasińskich.

Co do tego ciągnika to jest jeszcze wersja z Unic P 107 Kennummer U 304 (f). Jeśli zaś chodzi o PAK 38. Działko zdobyto na Stawkach 11 sierpnia. To się zgadza. Z tym że to żołnierze "Czaty 49" je zdobyli. Jednak w pogoni za uciekającymi Niemcami działko zostawili. Oddział "Leśnika" zaś zabrał go dla siebie. Później "C49" miała (ponoć) do nich o to spore pretensje.

5) 1 sierpnia batalion "Zośka" zdobył na Woli ciągnik lotniczy (prawdopodobnie Kaelble Z6 WA).

Wiesz może coś jeszcze na ten temat?

[Leuthen]

Określenie "zdobyto" nie bardzo tutaj pasuje. Został on podstawiony powstańcom przez Niemców jako pułapka. Warto tutaj zapoznać się z relacją Władysława Sroczyńskiego, opis wstrząsający.

Z tego co czytałem wynika raczej, że Niemcy chcieli za jego pomocą wysadzić w powietrze barykadę przegradzającą Podwale. Należy też pamiętać, że prawdopodobnie nie doszłoby do tragedii, gdyby nie inicjatywy Kompanii Motorowej "Orląt" Okręgu Warszawskiego AK. 7 żołnierzy tej kompanii i łączniczka udali się na miejsce zdarzenia i powołująć się na rozkaz bliżej nieokreślonego przełożonego uruchomili pojazd i wprowadzili go na teren powstańczy.

Znam dwie wersje z tym wozem. Jednak mówi o tym, jakoby został on skradziony firmie "Lilpop, Rau, i Loevenstein" jeszcze przed powstaniem, drug zaś że zdobyto go 1 sierpnia. Jesteś w stanie to zweryfikować?

Tarczyński też strasznie sprawę zagmatwał. Pisze, że pojazd został zagarnięty 24 sierpnia, by za chwilę stwierdzić, że 1 sierpnia pancerka przejechała w taki a taki rejon, bo tam został przesunięty ODB 3 :roll:

5) 1 sierpnia batalion "Zośka" zdobył na Woli ciągnik lotniczy (prawdopodobnie Kaelble Z6 WA).

Wiesz może coś jeszcze na ten temat?

U Tarczyńskiego jest krótkieinfo na s. 88. 1 sierpnia '44 o godz. 15.45 pod zabudowania fabryki "Telefunken" podjechał od strony ul. Wolskiej ciągnik "lotniczy". Za murem posesji kończył koncentrację batalion "Zośka". Kilku powstańców wywabił przed bramę odgłos pracy potężnego silnika. Na rozkaz kpt. "Jana" (dowódcy Brygady Dywersyjnej "Broda 53") powstańcy otworzyli ogień. 2 Niemców z załogi próbowało prysnąć (jednemu się udało, drugi - ranny - dostał się do niewoli). Kpt. "Jan" uruchomił pojazd i odjechał w stronę ul. Okopowej. Podobno pojazd ten był używany później na Woli przez oddział motorowy batalionu "Parasol".