Mobilność armii rzymskiej

[Furiusz]

Na tym forum parę razy padło stwierdzenie o niskiej mobilności armii rzymskiej, niechęci żołnierzy do przemieszczania się z miejsca na miejsce, zwłaszcza ludności celtyckiej oraz o ewentualnych buntach gdy cesarz narzucał takie przemieszczenia. Chciałbym się odnieść do tego tematu i tego typu stwierdzeń. od razu zaznaczam, że nie chodzi o mobilność w sensie szybkości marszu, logistyki etc a jedynie o przygotowania do kampanii.

O. Tentea, Cohors I Ituraeorum sagittariorum Equitata milliaria [w:] Orbis Antiqvvs. Studia in honor Ioannis Pisonis, pod red. L. Ruscu, C.Ciongradi, R. Ardevan, Cluj-Napoca 2004, s.805-815 podaje, ze pewną pierwsza wzmianką o naszej jednostce jest inskrypcja z Moguncji CIL XIII 6278 = AE 1901, 860 a sama inskrypcja datowana jest na pierwsze lata rządów Tyberiusza. W Germanii pozostawali oni zapewne do 58 AD kiedy być może przeniesiono ich do Armenii - choć Tacyt nie podaje tego bezpośrednio Tacitus, Annales XIII 35, 4. Przyjmuje się, ze towarzyszyli Legio IV Scytica z którym są razem wymieniania w dyplomie z 88 AD z Syrii - CIL XVI 35, część badaczy uważna jednak, że byli w Germanii do 69 AD. Nad dolnym Dunajem pojawiają się w 109 i 110 a więc zapewne brali udział w wojnach dackich - AE 1990, 860 = RMD 148 a dla drugiej daty CIL XVI 57 = IDR I 2. Ich stemple poświadczone są w Porolissum, Romita - Certiae, Buciumi. W 2 poł II wieku AD jednostka znalazła się w Tracji a potem gubimy ją.

Podsumowując nasz oddział z Bliskiego Wschodu przybył do Germanii, stamtąd z powrotem na odcinek syryjski by ostatecznie wyprawić się do Dacji i Tracji. Całkiem spore przemieszczenia.

Podobnie o wysokiej mobilności oddziałów auxilium wypowiada się R. Nouwen, The vexillationes of the Cohortes Tungrorum during the second century [w:] Roman frontier studies 1995 : proceedings of the XVIth International Congress of Roman Frontier Studies, pod red. W. Groenman-van Waateringe et al, oksford 1997, s.461-466. Dla przykładu cohors IV Tungrorum milliaria stacjonowała w latach 121/125 AD w Recji gdzie była jeszcze w Oberschneiding w 138/140 i w Künzing przed 147 AD ale już w 154 i 156/157 odnajdujemy ją w Mauretnia Tingitana - zapewne w formie vexilattiones. W Mauretanii odkrywamy ich pozostałości w trzech miejscach w przypadku Recji w co najmniej 4 - autor ma więc zupełnie racje gdy pisze, że były to bardzo mobilne oddziały zarówno jeśli idzie o obszar jednej prowincji jak i o przemieszczenia między prowincjami.

Oczywiście zapraszam do dyskusji.