Akuszerki i mamki w czasach Królestwa Polskiego

[bavarsky]

Obowiązek wychowywania dzieci nakładały przepisy prawodawstwa francuskiego, art. 203 Kodeksu Napoleona, prawo cywilne polskie z 1825 roku w art. 237, prawo cywilne rosyjskie w art. 172 [Zbornik Praw, T. X]

Mamki - były sposobem pozbycia się obowiązku karmienia dzieci, przez panie sytuowane w wyżynach społeczeństwa. Jednocześnie taki sposób mógł prowadzić [i prowadził], do "przenoszenia pewnych chorób swojemu wychowańcowi.". Stąd też powstały kantory mamek prowadzone przez akuszerki. Każda mamka zgodnie z przepisami miała być przebadana przez lekarza.

W Królestwie Polskim [dalej KP], w celu ustanowienia prawnego dozoru nad tym zawodem wprowadzono postanowienie Rady administracyjnej z 28 Czerwca/7 Lipca 1850 roku, ono to zatwierdziło, jako środek czasowy, przepisy dla prywatnych kantorów mamek. Art. 35, VI ustawy o zarządzie gubernialnym i powiatowym z 19/31 Grudnia 1866 [w:] Dziennik Praw KP, t. LXVI, s. 145, nadał rządom gubernialnym prawo wydawania pozwolenia na otwarcie takich kantorów. W następstwie Komitet Urządzający postanowieniem z 21 Lipca/2 Sierpnia 1867 r. [w:] Postanowienia Komitetu Urządzającego, t. X, s. 525, zatwierdził przepisy pod tym względem obowiązujące zarówno w latach 70. i 80. XIX stulecia.

Według tych przepisów, utrzymanie kantorów mają prawo tylko akuszerki upoważnione od rządu, które zyskały na to pozwolenie w Warszawie od Magistratu, w innych zaś miastach od rządu gubernialnego. Akuszerka winna mieć książkę, do której to zapisywać miała każdą znajdującą się u niej mamkę, z opisaniem stanu jej zdrowia, a także i jej dziecka [własnego], jeżeli jest przy życiu, jeżeli zaś zmarło z wskazaniem choroby, w skutek której śmierć nastąpiła.

Dalej ustawa zabraniała [tak dla zasady] polecania do karmienia dzieci, kobiet publicznych tj. prostytutek.

Lekarz przypisany do danego kantoru, winien po sprawdzeniu stanu zdrowia przyjmowanej pani, zapisać do księgi wpisowej czy nie przedstawia śladów pewnych chorób [np. tuberculosis, scrophulosis tj. odmiany gruźlicy], oraz chorób wenerycznych.

Wpis ten powinien być dołączony do książeczki służbowej mamki i miał służyć za świadectwo jej zdrowia. Przy czym świadectwo ma ważność jednego miesiąca lub też na wykarmienie jednego dziecka, - mamki bowiem karmiły często kilka dzieci.

Za dostarczenie mamki ustanowiona została opłata w wysokości 3 rubli, jeżeliby jednak w przeciągu 8 dni, kobieta okazała się być niezdatną do posługi, akuszerka winna pieniądze zwrócić lub dostarczyć klientce inną mamkę. Za nie przestrzeganie ustanowionych przepisów akuszerkom groziły kary finansowe a także i ryzyko zamknięcia kantoru.

Przy okazji tego tematu odsyłam zainteresowane osoby do opracowania, autorstwa doktora medycyny Terleckiego pt. Rady zachowania się niewiast czasu brzemienności, porodu, połogu tudzież o pielęgnowaniu niemowląt i wyborze mamki, Kraków 1835:

Rozdział VII tyczy wyboru mamki:

Paragraf 1 - s. 233-236

-Przymioty fizyczne mamki

Paragraf 2 - s. 236-238

-Własności mleka

Paragraf 3 - s. 238-239

-Przymioty moralne mamki

Paragraf 4 - s. 239-243

-Zachowanie się mamki

Paragraf 5 - s. 243-246

-O szukaniu mamek

Całość dostępna w jednej z bibliotek cyfrowych.

PS. Zapomniałbym. Postanowienie Komitetu Urządzającego z 29 Listopada/11 Grudnia 1868 r. uchyliło postanowienie Rady administracyjnej z 24 Maja/5 Czerwca 1857 r. na mocy którego nie wolno było najmować starozakonnym mamek wyznania chrześcijańskiego.

Edytowane 8 Maj 2015 przez bavarsky