Ludność kultury przeworskiej na ziemiach Wolnej Germanii

[Furiusz]

Powracając do tekstu J. von Richthofen, Ein Graberfeld der spaten vorromischen Eisenzeit und alteren Romischen kaiserzeit bei Zinzow, Kreis Ostvorpommoren, "Bodendenkmalpflege in Mecklemburg - Vorpommoren" t. 42 (1994), s. 121 - 149, muszę przyznać się do pewnych zbyt szybko wyciągniętych wniosków. Otóż okazuje się, ze rozpoznajemy na terenie dzisiejszych wschodnich Niemiec kilka stanowisk które można by łączyć z osadnictwem kultury przeworskiej. Odrębną kwestią, choć niezwykle ciekawą, jest obecność przeworczyków na półwyspie jutlandzkim, rozpoznana jeszcze przed wojną (choć wtedy zapatrywano się na to inaczej a i dyskusja w sumie generalnie trwa - idzie o tzw grupę Kraghede). Znane są materiały ceramiczne przeworskie ze stanowiska kultowego w Oberdorla ale to okres późny, natomiast jeszcze w młodszym okresie przedrzymskim mamy pewne materiały z cmentarzysk wskazujące na obecność ludności kultury przeworskiej w dzisiejszych Niemczech. za czas jakiś postaram się napisać na ten temat więcej, jak poczytam. Jednym z tych cmentarzysk jest to przywoływane na samym początku tego wpisu.

[Furiusz]

Zostawmy na chwilę Zinzow, bo tu może chodzić o coś jeszcze innego. M. Meyer, Migration und adaptation. Ein differenziertes modell zur erklarung der La-Tene-zeitlichen Przeworsk-funde in Deutschlad [w:] Nadodrze w starożytności. konferencja Grabice, 23-30 czerwca 2004 roku, pod red. G. Domański, Zielona Góra 2011, s.61-73 autor dochodzi do wniosku, że materiały przeworskie, głównie ceramika, poświadczone w środkowych Niemczech i Turyngii - zarówno w materiałach grobowych jak i posiadamy dane wskazujące na produkcje ceramiki w stylu przeworskim już na miejscu, nie należy interpretować w tradycyjny sposób. Jaki to jest ten tradycyjny sposób? otóż badacze niemieccy, tacy jak Hachmann czy Peschel, zapewne pod wrażeniem "militaryzmu" kultury przeworskiej, który to militaryzm objawia się licznym występowaniem broni w grobach, doszli do wniosku, ze oto pewne wschodnie grupy zwyczajnie podbiły nowe ziemie na zachodzie i tu się osiedliły z czasem roztapiając się i asymilując z miejscową ludnością. Polscy badacze stoją na zbliżonym stanowisku i wskazują, ze mogły to być grupy które przyłączyły się do wyprawy Ariowista do Galli.

Meyer wskazuje jednak na wyspowy charakter tego osadnictwa, co jest prawdą, oraz na to, że ceramika typu przeworskiego występuje w grobach nie tylko męskich ale i dziecięcych jak również kobiecych co jego zdaniem, w połączeniu z tym, że są to groby zewnętrznie niczym nie różniące się od grobów miejscowych, przeczy militarnemu charakterowi początków tego osadnictwa.

Tyle, że tu zaczyna się droga przez mękę - autor cytuje co prawda dane antropologiczne z cmentarzyska w Grafenhainichen koło Bitterfeld gdzie odkryto 120 grobów z czego 14 zawierało ceramikę przeworską. Z tych 14 grobów mamy 6 osobników w wieku infans I, 1 osobnika w wieku iuvenis a więc od biedy mogącego brać udział w walce i 7 mężczyzn w wieku adultus-maturus. Cała siódemka to mężczyźni. grób kobiecy który cytuje autor to pochówek odkryty na jastorfskim cmentarzysku w Luboszycach - na tyle blisko rdzennych obszarów kultury przeworskiej, ze nie musi to o niczym świadczyć.

Autor też uważa, że kultura przeworska w ogóle nie znała (jak można się domyślać w tym czasie) pochówków popielnicowych. Co jest błędem, choć oczywiście dominują pochówki ciałopalne bezpopielnicowe (jamowe) to tych popielnicowych na początek lat 90-tych XX wieku było ok 12% znanych pochówków przeworskich z młodszego okresu przedrzymskiego. /za: K. Czarnecka, Struktura społeczna ludności kultury przeworskiej. Próba rekonstrukcji na podstawie źródeł archeologicznych i analizy danych antropologicznych z cmentarzysk, Warszawa 1990, s.34/ od tego czasu materiałów znacząco przybyło.

Tak czy siak tekst ciekawy, uwagi o wyspowym charakterze tegoż osadnictwa sensowne, podobnie jak o dwóch falach migracji jednej bardziej południowej drugiej bardziej północnej. Do przyjęcia w pełni jego wniosków jednak nieco odstręczają mnie te uwagi i jeszcze parę drobnych elementów.

Temat na pewno będę kontynuował.

[Furiusz]

O napływie ludności wschodniogermańskiej (kultura wielbarska, przeworska i ew. luboszycka) na tereny miedzy Odra a Sprewą A. Leube, Aspekte ostlichen Kultureinflusses wahrend der romischen Kaiserzeit im Oder-Spree-Gebiet, "Jahresschrift fur mitteldeutsch Vorgeschichte" t.72 (1989), s.85-96 w rozbudowanej i lepszej nieco wersji podaje to J. Schuster. Inna sprawa, że chodzi o czasy od 1 połowy II wieku AD a więc młodsze.