Osadnictwo jaskiniowe w okresie epoki żelaza w Europie

[Furiusz]

Do dzieła zatem! Lecz pierwsze zadanie

Należy właśnie do ciebie: masz znaleźć

Grotę o dwóch wyłomach, dzięki którym

Słońce zagląda do środka z dwóch stron

I zimą je ogrzewa, a wiatr wietrzy

I latem spać pozwala. Niżej, z lewej,

Winno być źródło, jeżeli nie wyschło.

Znajdź więc to wszystko dyskretnie i sprawdź,

Czy wciąż tam zamieszkuje, czy gdzie indziej.

(Sofokles, Filoktet, w.15-23)

W taki oto sposób poeta grecki odmalowuje obraz życia w jaskini. Jest to bez wątpienia niegodne człowieka - w ten sposób zachowują się barbarzyńcy i inne dzikusy. Takimi dzikusami są bowiem Etipowie o których pisze Herodot, Dzieje, ks IV.183 - Ci Garamanci polują na mieszkających w jaskiniach Etiopów, goniąc za nimi czwórką koni. (...). Nie przez przypadek nieludzki cyklop mieszka w Odysei właśnie w jaskini. Czy jednak na pewno tak było, że życiem w jaskini gardzono? Chyba nie tak do końca. oto M. Wojenka, J. Wilczyński, D. Sobieraj, Badania archeologiczne w jaskini Żarskiej w Żarach, gm. Krzeszowice, pow. Kraków w 2011 roku, "Prądnik. Prace i materiały muzeum im. prof. Władysława Szafera" t.22 (2012), s.45-65 dowodzą, że jakieś osadnictwo w rzeczonej jaskini, kultury przeworskiej, musiało mieć miejsce - odkryto tu bowiem ceramikę tej kultury pozwalającą na datowanie tego osadnictwa na okres wpływów rzymskich - raczej późniejszą fazę. Późne miałoby być też osadnictwo w Jaskini Wisieluch.

Wiemy coś więcej na temat osadnictwa w różnego typu jaskiniach? Jakieś dane pisane, etnograficzne etc? Oczywiście zapraszam do dyskusji.

[Furiusz]

P. Lera, S. Oikonomidis, A. Papayannis, A. Tsonos, Settlement organisation and Social context

in the SW BalKan peninSula (epirotic and albanian coasts) and northern Italy during the transitional period Between the late Bronze Age and the Early Iron Age (c. 13th-9th B.C.) [w:] Dall’Egeo all’adriatico: organizzazioni Sociali, modi di Scambio e interazione in eta postpalaziale (XII-XI Sec. a.C.), pod red. E. Borgna, P.C. Guida, Quasar, s.325-344

Wspominają o dwóch albańskich jaskiniach Nazir i Tren, zamieszkałych w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza. Co ciekawe na szczycie wzniesienia w którym znajduje się jaskinia Tren w tym samym czasie rozwijała się twierdza zbudowana w technice murów cyklopich.