Smoczy sztandar u Rzymian

[Furiusz]

No właśnie smoczy sztandar u Rzymian o którym swego czasu rozmawiałem z Euklidesem.

Kilka danych:

Gradivum, nostri comites, arcete parumper,

ut soli vacet aula mihi, procul igneus horror

thoracum, galiosque tegat vagina minaces.

stent bellatrices aquilae saevique dracone

Klaudian, Epitalamium na ślub cesarza Honoriusza z Marią, wersy 190-193

Interesujący nas fragment to tłumacząc na nasze Niech w miejscu stoją orły i srogie smoki bitewne. - za M. Brożek

Pisze o nich Arrian - Arrian, Technē Tacita, 35.2–5 i bynajmniej wbrew temu co chciał Euklides (wskaźnik kierunku wiatru), służyły one organizowaniu się podczas manewrów. Nie mogły wszak służyć temu czego w nich upatrywał Euklides - bo wszak dzierżył je wojownik na koniu a chyba każdy wie co się dzieje gdy jest się w ruchu.

Arrian nazywa je scytyjskimi.

Dalej zabawa polega na tym, że wedle Wegecjusza, Epitome rei militaris, 2.13 o ile znak orła był znakiem całego legionu o tyle każda kohorta miała swoje smoki.

Znak ten wywodzi się od koczowników Azji Centralnej /za: M. Marciniak, Draco - historia smoczego sztandaru, Warszawa 2010 praca mgr/ co zgadza się z zapatrywaniami Euklidesa i z czym nie ma się chyba sensu kłócić. Nie oznacza to jednak, że Rzymianie przejęli ten znak od koczowników bezpośrednio a już zwłaszcza od koczowników w ich armii. Znak taki bowiem pojawia się na kolumnie Trajana - i jest niewątpliwie znakiem używanym przez Daków.

Co ciekawe wedle M. Marciniaka na Kolumnie Marka Aureliusza nie pojawiają się draco a karnyksy - z którymi je pomylono. Draco pojawiają się za to na monetach z czasów wojen markomańskich - mnie jego argumentacja przekonuje. Co ciekawe oznacza to, że tego typu sztandarów używali jacyś barbarzyńcy uczestnicy tych wojen ale czy byli to Germanie czy Sarmaci - tego nie wiemy.

Wedle M. Marciniaka draco widzimy też na łuku Septymiusza Sewera w scenie ukazującej oblężenie Osroene - tu byłby to sztandar partyjski. Niestety w tym miejscu scena jest uszkodzona.

Draco widzimy też w rękach jeźdźców na plakietkach datowanych na przełom I/III w AD i początek III, związanych z tzw kultem dunajskiego boga jeźdźca.

Autor dochodzi ostatecznie do wniosku, że Rzymianie ta formę przejęli najpewniej od Daków, stosunkowo późno (być może spory wpływ odegrał tu kult owego boga jeźdźca) lub ewentualnie od Partów. Tak czy siak w żadnym wypadku, wbrew temu co chciał Euklides, nie dowodzi to tego, że żołnierze służący pod takim znakiem byli koczownikami.

Bardzo ciekawa sprawa - sam tekst też polecam, autor chyba udostępniał go w internecie.