Cernunnos wśród ludów germańskich

[Furiusz]

Cernunnos to bóstwo celtyckie przedstawiane jako człowiek z rogami jelenia. Imię jego znamy np z podpisu z tzw kolumny przewoźników z francuska Pilier des nautes datowanej na I w AD a odkrytej w Paryżu. Trochę jego przedstawień ze świata celtyckiego znamy. Jednym z ciekawszych jest tzw kocioł z Gundestrup - zabytek pochodzenia celtyckiego jak się wydaje ale odkryty na terenie Danii w środowisku ewidentnie germańskim - najpewniej był to łup wojenny.

Teraz tak - wiadomo, że świat germański był blisko związany z celtyckim, powstaje pytanie czy w rejonach podlegających latenizacji - np na obszarach pierwotnie zajętych przez ludność kultury jastorfskiej czy kultury przeworskiej lub oksywskiej również odnajdujemy dowody na istnienie tego typu bóstwa.

Być może Cernunnos dotarł do Słowenii, gdzie zamieszkiwała ludność podlegająca silnym wpływom latenizującym, problem polega jednak na tym, że przedstawienie człowieka z rogami jelenia pochodzi z grobowca z III w AD. Dodatkowo jest tu pies/wilk który wyraźnie gryzie rogatą postać. Zaproponowano więc by łączyć ową rogatą postać jednak z mitem o Akteonie, co jest dość przekonujące - choć nie do końca rozumiem czemu ktoś miałby wybrać sobie taką scenę na ozdobę swojego grobu. /M. Sasel Kos, Cernunnos in Slovenia?, "Arheoloski Vestnik" t.61 (2010)/

Na pewną rolę, w kulcie u Germanów, jelenia wskazuje J. Schneeweiss, Hirschkult bei den Germanen? Die deponierung von Hirschheweih und Feuerbock aus Vietze an der Elbe [w:] Landschaft, Besiedlung und Siedlung. Archaologische Studien im nordeuropaischen Kontext. Festschrift fur Karl-Heinz Willroth zu seinen 65. geburtstag, pod red. Heske, H.J. Nusse, J. Schneeweiss, Hamburg 2013, chociaż autor daleki jest od przesądzania czy chodziłoby tutaj właśnie o to celtyckie bóstwo czy może o jakąś specyficzną miejscową formę kultu bóstwa związanego z jeleniem. Choć pada też sugestia, ze może odkryte w jamie poroże starego jelenia to po prostu specyficzna forma specjalnego przyrządu służącego do przytrzymywania w jednym miejscu płonących szczap drewna - owe tytułowe Feuerbock.

Bardziej skora do zastanawiania się nad ewentualnymi związkami tego typu znalezisk oraz przedstawień jelenia - czy to na ceramice naczyniowej w formie malowidła (ale to ceramika czysto celtycka) czy to w postaci drobnych figurek - z Cernunnosem jest B. Fath, Geweih! - Geweih? Deponierungen von Hirschgeweihen und Hirschdarstellungen in Brunnen und Schachten der vorromischen Eisenzeit Mitteleuropas, "Archaologische Informationen" t.34, z.1 (2011). Choć też bez jakichś dostatecznie przekonujących argumentów. Póki co na terenie kultury przeworskiej nie spotkałem się jeszcze ze znaleziskami pozwalającymi na mówienie o przejęciu tego bóstwa przez lokalną społeczność.

Ktoś kojarzy coś jeszcze w tym temacie? Jakieś pomysły?