R. Kasperski, Teodoryk Wielki i Kasjodor

[Furiusz]

R. Kasperski, Teodoryk Wielki i Kasjodor. Studia nad tworzeniem "Tradycji dynastycznej Amalów", Kraków 2013. Jestem dopiero na 60 stronie ale praca już zapowiada się wyjątkowo ciekawie. Autor ma wybitnie polemiczne zacięcia, niespecjalnie kryje się ze swoimi sympatiami. Praca na podstawie dysertacji habilitacyjnej. To zacięcie polemiczne chyba miejscami idzie trochę za daleko np na stronie 44 atakując koncepcję H. Wolframa na temat barbarzyńskich mitów założycielskich, stwierdza, że nie niezbyt zgodna z prawda jest teza, że elementem takiego origio gentis jest koncepcja wroga numer jeden. Tym wrogiem nr 1 mieli być dla Gotów Wandalowie i jak stwierdza Kasperski owszem mamy te walki z Wandalami, są nawet często wspominane ale nie są owi Wandalowie przedstawiani negatywnie. Ten brak negatywnego stosunku do owych Wandalów ma być niejako dowodem na brak wroga numer jeden.

Moim zdaniem trochę nieporozumienie bo nie idzie o to by Goci odczuwali do tego wroga jakąś wielka nienawiść - idzie o to by w opozycji do tego wroga kreowała się ich własna etniczna odrębność. Coś co można było obserwować na dawnych Kresach południowo-wschodnich gdzie tożsamość ukraińska rodziła się w opozycji do tożsamości polskiej, przynajmniej w mojej opinii. Dwa Kasjodor nie był Gotem, mógł jako Rzymianin, nieco na uboczu tego stojąc patrzeć na ów konflikt dużo chłodniejszym okiem i bardziej obiektywnym stąd i neutralne odnoszenie się do wojen z Wandalami. Trzy był wykształcony przez co mógł być zwyczajnie bardziej obiektywny.

To oczywiście drobna uwaga.

Ktoś czytał ta książkę? Jakie są wasze refleksje?

[Furiusz]

Jeszcze parę refleksji na świeżo po lekturze - książka naprawdę warta uwagi i godna dyskusji nad przedstawionymi w niej tezami. Autora jedynie czasem nieco ponosi - polemiczny zapał, przynajmniej w moim w pełni subiektywnym osądzie. Dla przykładu na stronie 170 mówi o tym, że heroicyzacja w społecznościach starożytnych (greckich i rzymskich) następowała za życia w wyniku odniesionych zwycięstw. Niestety nie jest to prawda a przynajmniej nie zawsze.

Drugi przykład to strony 186-188 gdzie komentuje listy władców gockich zredagowane przez Kasjodora w zbiór Variae Epistolae, gdzie stara się wykazać, że Teodoryk w swoich listach starał się legitymizować swoją władzę na modłę imperialną - cesarstwa rzymskiego a nie poprzez "tradycyjne" germańskie odwołanie do charyzmy rodu Amalów. W jednym z listów jak podaje autor pada zwrot "chwała krwi Amalów" ale autor podaje, że jest jeszcze rękopis w którym użyto innego zwrotu odnoszącego się do władzy imperialnej. Autor preferuje ta drugą lekcję i na podstawie analizy tak zmienionego listu dochodzi do wniosku, ze w jego treści nie ma odwołania do "chwały krwi Amalów" - nie ma bo wszak autor sam, dość swobodnie, odpowiednie słowa usunął. Co niekoniecznie musi być właściwe gdyż chyba jeszcze gdzieś pada zwrot claritas sanguinis Hamali. Trzeba też pamiętać, że wydanie tych listów, opracowanie ich etc było przeznaczone nie dla Gotów ale raczej dla Rzymian a ci tkwili jeszcze raczej w swojej tradycji władzy cesarskiej, niekoniecznie więc musieli rozumieć ideę charyzmy amalskiej ale ideę cesarza w purpurze już tak, być może więc przeniesiono tu niechcący interpretatio romana, choć przeczyć może temu to, że listy te adresowane są do władców barbarzyńskich.

Oczywiście to drobne uwagi człowieka mało obznajomionego z późnym antykiem. Moim zdaniem pracę naprawdę warto przeczytać a i z chęcią sięgnąłbym po jakąś polemikę do tego tekstu.