Zwierzęta w pochówkach awarskich

[Furiusz]

Chciałbym tu poruszyć kwestię kości zwierzęcych odnajdywanych w pochówkach awarskich z terenów Europy.

Niewątpliwie prominentną rolę odgrywać będą tu konie gdyż mamy tu do czynienia z pochówkami tzw jeźdźców. Mówi się przy tym, że właściciela po śmierci chowano razem z jego koniem jako jego najwierniejszym towarzyszem, gdyż zwłaszcza w środowisku koczowniczym konia i człowieka miała łączyć pewna więź emocjonalna (akcenty bywają różnie rozkładane). Ja mam pewną wątpliwości. Otóż na cmentarzysku w Nove Zamky, znaleziono takie kości końskie w grobach wojowników tyle, że ponad połowa z nich miała wyraźne zmiany patologiczne widoczne na kościach. Inny był bardzo młody - miał 2 lata a inny wprost przeciwnie ponad 20 lat¹. Moim zdaniem wskazuje to raczej na to, że w tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z sytuacją w której konia zmarłemu do grobu owszem dawano ale takiego którego wartość użytkowa z takich czy innych powodów była już niewielka. Tych grobów było tu 12.

Z kolei ptakami, zwłaszcza a w zasadzie wyłącznie udomowionymi zajęła się H. von Kroll².

Oczywiście zapraszam do dyskusji. Jak ktoś zna odpowiednie materiały też prosiłbym o podzielenie się nimi.

¹ H.H. Muller, Die Pferdskelettfunde des Slawisch-Awarischen Graberfeldes von Nove Zamky [w:] Slovenska Archeologia t.14 z.1 1966, p. 205-224

² H. von Kroll, Ihrer Huhner waren drei und ein stolzer. Huhn dabei uberlegungen zur Beigabe von Huhnern im awarischen Graberfeld an der Wiener Cskorgasse [w:] Offa 69/70 2012/2013, p. 206-216

[Furiusz]

I. Juhasz, Das Awarenzeitliche Graberfeld in Szarvas-Grexa-Teglagyar, FO 68, Budapeszt 2004

Pozwolę sobie pominąć konie, które są nieco oczywiste na cmentarzyskach awarskich a i będzie o nich inny temat. Mamy tu w trzech grobach kozę, w 18 kości bydlęce, w 9 grobach kości świńskie i w 18 kości owcy. Bardzo rzadko występują w zestawach, zazwyczaj świnia z czymś. Brak ptaków co zastanawia. Kości te stanowił najpewniej mięso składane wraz ze zmarłym na drogę czy to na ucztę w zaświatach. Zazwyczaj umieszczano je pod zmarłym albo po bokach zmarłego.

[Furiusz]

G Rosner, Das awarenzeitliche graberfeld in Szekszard-Bogyiszlói Strasse, Budapeszt 1999 znów pozwolę sobie pominąć konie które i tutaj występowały. Mamy tu kości bydlęce i kozie, zwłaszcza czaszki sytuowane u stóp zmarłych lub pod zmarłymi (rzadziej). Tak się zastanawiam czy te różnice (brak świń, ptaków) wynikały z jakichś odmienności rytualno-religijnych czy może raczej z nieco odmiennego modelu gospodarczego albo odmiennego substratu ludnościowego który brał udział w tworzeniu tego cmentarzyska.