Wojsko rzymskie na Krymie i w państwie bosporańskim

[Furiusz]

Jest powszechnie wiadomym, że wojsko rzymskie na Krymie jako takim stacjonowało. Zaświadczają nam o tym liczne dane archeologiczne z rejonu Chersonesos¹ (dziś Sewastopol). Sam też swego czasu miałem okazję się o tym przekonać naocznie m.in. uczestnicząc w pracach archeologicznych w Bałakławie.

Interwencje rzymskie poświadczają nam też inskrypcje² które przywoływałem w temacie o Bastarnach. O zainteresowaniu Rzymian sprawami bosporańskimi mówi nam też np Dio³ gdy mówi o nadaniach ziem królom klientalnym w 41 AD. O nieco innym zaangażowaniu informuje nas Tacyt⁴ gdy Rzymianie, zbrojnie, starali się osadzić na tronie bosporańskim Kotysa(Tyberiusz Juliusz Kotys I).

Pozostaje pytanie czy i później armia rzymska stacjonowała na terenie państwa bosporańskiego czy też miejscowe siły zbrojne były wystarczające by zabezpieczyć interesy króla i jego rzymskich patronów. Nieco do odpowiedzi przybliża nas odkryty w 1998 roku, w Tanais, fragment inskrypcji z posągu dedukowanego królowi Sauromatesowi III, przez osobę o nieznanym imieniu, syna Asandra. ów człowiek oprócz dowodzenia oddziałem hoplitów był też dowódcą wydzielonego oddziału Traków. Ivantchik ⁵ uważa, że chodzi tu o cohors I Thracorum z Moezji Dolnej. Jeśli tak to mamy w 1 poł III wieku AD rzymskie wojska na terenie państwa bosporańskiego.

Zapraszam oczywiście do dyskusji

¹ R. Karasiewicz-Szczypiorski, Roman Millitary Sentry posts in crimea. New Discoveries? [w:] Światowit t.48 fasc A 2006-2008, p. 93-96

² CIL XIV 3608

³ Dio 60.8.1 a samą sytuacje zarysowywuje A.A. Barrett, Gaius' Policy in the Bosporus [w:] Transactions of the American Philological Association t.107 1977, p.1-9

⁴ Tacyt, Annales, 12.15-21

⁵ A. Ivantchik, Nowyje dannyje o rimskom wojennom prisutstvii na Bosporja [w:] Vestnik Dierievnej istorii z.1 2013, p.59-77

[Furiusz]

Ciekawostka, T. Sarnowski, Wojsko rzymskie w Mezji Dolnej i na północnym wybrzeżu Morza Czarnego, Warszawa 1988 (seria Novaensia t.3) podaje, że w konflikcie w wyniku którego Kotys I został królem państwa bosporańskiego po stronie rzymskiej walczyły oddziały wydzielone z legionów mezyjskich a dowódca sam Didiusz powinien być identyfikowany ze znanym z inskrypcji z Delf A. Didiuszem Gallusem. W tym czasie poza mezyjskimi vexillationes, znajdować się miały już na Krymie i brać udział w walkach oddziały Juliusza Aquili pochodzące najpewniej z Azji Mniejszej. Razem z oddziałami zwolenników Kotysa musiały stanowić niemałą siłę gdyż zabierając na ową wyprawę vexillationes z oddziałów stacjonujących w Mezji trzeba było pamiętać o tym, że to rejon nadgraniczny oraz o nie do końca pewnych Trakach, było nie było wkrótce wybuchło tam powstanie (46AD) - czyżby na tym kroku w jakiś sposób zaważyło osłabienie garnizonu mezyjskiego?

[Furiusz]

Tak się zastanawiam - w 1 połowie I wieku AD w państwie bosporskim istniały już jednostki w pełni rozwiniętych katafraktów. Byli tu wtedy też już Rzymianie, ciekawe czy mogło to też być pewnym impulsem do rozwoju własnej ciężkiej jazdy?

Ju. M,. Desjatcikow, Katafraktarii na nadgrobii Afenija, "Sowietskaja Arheologija" z.4 (1972), s.68-77

[Furiusz]

Świeżynka, wczoraj kupiona - R. Karasiewicz-Szczypiorski, Forty i posterunki rzymskie w Scytii i Taurydzie w okresie pryncypatu, Warszawa 2015, autor prowadził badania fortu rzymskiego w Bałakławie na Krymie, publikował też na temat umocnień rzymskich na Krymie mniejsze artykuły w Światowidzie, jeszcze nie przeczytałem niestety.