Zapinki leontomorficzne

[Furiusz]

Wszyscy kochają zapinki, zwłaszcza jak ktoś zajmuje się pradziejami ziem polskich w epoce żelaza. Mnie one nieco mniej frapują ale pewne perełki są naprawdę warte uwagi. Do tego typu zabytków należy dobrze zachowana leontomorficzna zapinka, odkryta na osadzie przeworskiej na stanowisku 2 w Kołozębiu¹. Z mojej wiedzy wynika, że jest to unikat na ziemiach polskich. Ciekawy jest tu kabłąk tej konstrukcji, mianowicie tworzą go dwa protomy lwów, zwrócone do siebie karkami, z wyciągniętymi przed siebie łapami z pazurami. Grzywa jest oddana dość schematycznie, na łbie widać oczy, nozdrza i uszy. Całość przedstawienia wskazuje, że twórca tego przedmiotu nie był zbytnio zaznajomiony z widokiem lwów. Owe lwy trzymają między łapami głowy - byka i człowieka (być może je ochraniają, być może je porwały) które są oddane realistycznie. Zabytek ma 37 mm długości, więc znów uderza jakość jego wykonania. Lwy są odlewane i następnie mocowane do zapinki. Wykonano je z mosiądzu - przeprowadzano analizy metalograficzne².

Wedle badaczy jest to typ 18b3 wg Feugere'a zapinek gallo-rzymskich i są one datowane na czasy Oktawiana i Tyberiusza choć ze względu na jakość wykonania mogły być użytkowane i dłużej. Najwięcej analogicznych jest we Francji, pojedyncze sztuki w dawnej Jugosławii, RFN, Anglii i Holandii. Zapinka z Niemiec odkryta została w obozie rzymskim w Neuss.

Tutaj zdjęcie zapinki tego samego typu znalezione w internecie:

http://www.forumancientcoins.com/gallery/displayimage.php?pos=-103635

Bardzo ciekawy i o wysokiej jakości wykonania przedmiot. Dodam tylko, ze zabytek z Kołozębia wydaje mi się być w lepszym stanie.

Oczywiście zapraszam do dyskusji - moją wiedzę w tej materii ogranicza jednak znacząco nieznajomość francuskiego.

¹ J. Przygoła, I. Tomaszewska, Leontomorficzna zapinka gallo-rzymska z osady w Kołozębiu gm. Sochocim, woj. ciechanowskie [w:] Archeologia Polski t.31 z.2 1986 p. 351-362

² Z. Hensel, Badania metloznawcze zapinki z miejscowości Kołoząb woj. ciechanowskie [w:] ibidem p.367-372

[Furiusz]

Dodam jeszcze zapinkę z Zadowic, chronologicznie młodsza, przedstawia 4-nożne zwierzę, leżące. Może to i wilk, mnie się kojarzy z żabą - E. Kaszewska, Wstępne wyniki badań cmentarzyska z okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Zadowicach pod Kaliszem [w:] Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna t. 32 1985.