Neodamodeis

[Furiusz]

Niemal w rocznice, bo bez dwóch dni - 4 lata temu Secesjonista zadał pytanie na temat szacunków co do ilości tzw neodamodeis.

Jakoś ta tematyka umknęła mi w międzyczasie ale chciałbym do niej wrócić. Póki co zbieram informacje i teksty więc wszelkie uwagi mile widziane. Prof. Kulesza poświęca im dwie strony¹ ale cenne ze względu na zawarty na tych dwóch stronach przegląd dyskusji na temat neodamodeis. Więcej spodziewam się po tekście pani Pieciatnowej² ale jeszcze trochę minie zanim go skończę. Wszelkie sugestie i uwagi mile widziane.

¹ R. Kulesza, Sparta w V-IV wieku p.n.e., Warszawa 2003, p.72-73 - praca dostępna w internecie

² A.G. Pieciatnowa, Neodamody w Spartje [w:] Westnik Drewnei Istorii z.3 1988, p. 19-29

[Furiusz]

Pieciatnowa w swoim tekście (bliższe namiary wcześniej) w zasadzie również podsumowuje dyskusje na temat neodamodeis i pomysły innych badaczy - uznaje ich za kategorię społeczną która pojawiła się w trakcie wojny peloponeskiej i powstała w wyniku potrzeby Sparty - walka na wielu frontach przy powoli ale stale zmniejszającej się liczbie pełnoprawnych obywateli wymusiła na władzach spartańskich wytworzenie systemu w którym heloci służyli wojskowo jako hoplici, po to by sprostać zapotrzebowaniu. Z tego korpusu helockiego wyłonili się neodamodeis. Byli to obywatele drugiej kategorii co przejawiała się w np nieuczestniczeniu w spożywaniu posiłków na wspólnych stołówkach.

R.F. Willetts¹, również widzi w nich obywateli drugiej kategorii, o czym świadczy konspiracja opisana przez Ksenofonta. Zwraca on uwagę na ciekawy aspekt całej dyskusji - mianowicie utrzymanie korpusu helockiego musiało kosztować. Nawet nie przez samo utrzymanie helotów na koszt państwa na czas trwania treningu militarnego i nawet nie o koszt uzbrojenia idzie ale o oderwanie od działek ziem na których pracowali. Podobnie neodamodeis musieli kosztować, pytanie w jaki sposób włączano ich do ekonomicznego systemu Sparty, bo o ile heloci wydają się być oddziałami tworzonymi ad hoc, o tyle neodamodeis są jakby quasi stałym korpusem. Wedle Willetta są oni po prostu rolnikami, którzy otrzymali od państwa nadział ziemi i zostali zwolnieni z czynszów na rzecz państwa w zamian za służbę wojskową - na która to wyekwipować musieli się sami. Tu przywołuje on Tukidydesa V.34 który mówi, że osadzono ich w Lepreon. Pomysł dość ciekawy.

Inna ciekawa sprawa to to czemu neodamodeis mieli taką niską reputację jako żołnierze? Bo nie wydaje mi się żeby mogło tu chodzić wyłącznie o uprzedzenia Ksenofonta.

¹ R.F. Willetts, The Neodamodeis [w:] Classical Philology t.49, z.1 1954, p.27-32