Strzelnice II RP

[bavarsky]

Temat ma na celu przybliżyć problematykę i metodologię zakładania strzelnic szkolnych dla wojska, doboru miejsc.

Ponieważ zrządzeniem losu, okazało się [wbrew pozorom] iż jestem mieszkańcem Częstochowy, postaram się przybliżyć to co pozostało po strzelnicy przeznaczonej dla oddziałów 27 pułku piechoty, zamieszkującego podówczas w dawnych koszarach 'Zawady' [współcześnie gmach politechniki częstochowskiej mieszczący się przy ul. Dąbrowskiego].

Gwoli wyjaśnienia, nazwa Zawady, wzięła się od nazwiska miejskiego ogrodnika Karola Zawady, który przekazał ziemię, jak i wybudował ze swoich środków koszary "Milutinowskie" dla stacjonującej w mieście od lat 70'tych 2 Brygady Strzelców.

Całość wzniesiono w latach 1903-1907. Długi piękny budynek, bliźniaczy do koszar Bogusławskiego, mieszczących się na Zaciszu [obecnie mieści się tam Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej].

Swoją drogą przyjaciółka mojej babci, jest wnuczką tegoż pana; i podczas zeszłorocznego spotkania z tą Panią, na kawie u mojej babci, miałem nawet przyjemność obaczyć ichniejszy album rodzinny, przedstawiający nie tylko budowę koszar, ale i szereg innych "zapomnianych" współcześnie zdarzeń.

Cóż. Rosjanie przed zajęciem w/w koszar, kwaterowali głównie w XIX wiecznych budynkach położonych przy ulicy Krakowskiej 19/21 - a reszta zwyczajowo, w prywatnych mieszkaniach/kamienicach.

Od sierpnia 1914 do końca wojny zajmowali je Niemcy. Po odzyskaniu niepodległości i poczęciu formowania nowego Wojska Polskiego, koszary zostały zajęte przez żołnierzy z 27 pp.

Wracając do podstawy tematycznej tego tematu.

Za poligon przykoszarowy dla 27 pp posłużyły nieużytki rolne położone na tzw. Kawich Górach. Obecnie w sąsiedztwie tychże "gór" zbudowano w latach 80. XX wieku blokowisko, zwane osiedlem Północ.

Tam to kursanci i żołnierze służby zasadniczej ćwiczyli okrągły rok.

Ćwiczenia baonu i pułku przeprowadzano na obozach w Krzeczowie, Kochlewie lub Toporowie nad Wartą, a później w Przygłowie nad Pilicą, niedaleko Piotrkowa Trybunalskiego [zresztą tutaj wespół z 25 pp z tegoż miasta].

W celu szkolenia żołnierzy w strzelaniu ostrymi nabojami z karabinów i broni maszynowej w połowie lat dwudziestych założono strzelnicę szkolną dla wszystkich oddziałów stacjonujących w Częstochowie.

Zbudowano ją za ówczesną granicą miasta, na obecnych terenach Lasku Aniołowskiego.

Był to polski typ strzelnicy szkolnej, której projekt przedstawiała Instrukcja 8 cz. V/23 wydana przez MSWojsk. w 1924 roku. Według powyższego projektu zbudowano strzelnice szkolne w garnizonach Warszawy, Brześcia nad Bugiem, Częstochowy, Łomży, Torunia, Wilna, Zamościa i Łukowa.

Koszt budowy jednej strzelnicy od 10 liniach strzału wynosił 280 tys. zł.

Częstochowska strzelnica została sensownie zaprojektowana i do tego porządnie, solidnie zbudowana. Była to strzelnica 10-liniowa [10 osiowa] dla strzelców prowadzących ogień maksymalnie do 400 m.

Strzelnicę częstochowską oznaczono na mapach wojskowych w skali 1: 25000 oraz 1: 100000.

Na całość infrastruktury wchodziło:

a) pawilon strzelnicy; był to budynek z cegły i drewna, kryty dachówką, gdzie mieszkał dozorca, znajdował się też tam sklepik, skład tarcz oraz warsztat z piecykami do gotowania kleju, tu mieściły się także przewody sygnalizacyjne;

b) stanowiska strzelców, żelbetowe, z pokrywką drewnianą o szerokości 1 m i długości 2,3 m, wyniesione ponad poziom gruntu 1 m w tylnej części, a 1,2 w przedniej;

c) stanowiska tarcz i urządzeń tarczowych, wałów kulochwytnych rowów trójkątnych i schronów. Przed tarczami znajdowały się cztery kolejne poprzeczne wały ziemne ze schronami dla tarczowych. Schrony te były murowane z cegieł i za każdym wałem przykryte żelbetową płytą. Miały siedzenia oraz wnęki dla skrzynek z dzwonkami i aparatami telefonicznymi. W czasie strzelań posługiwano się głównie sygnałami dzwonkowymi, w ostateczności wojskowym telefonem polowym;

d) wał ochronny (kulochwyt) o długości 140 m, wysokości 10, 9 m, szerokości korony 2 m, za ostatnimi tarczami, usypany z pisaku. Wał ten od strony strzelających jest nadal bardzo stromy, natomiast w tylnej części posiada łagodniejszy spadek;

e) osłony i inne konstrukcje zabezpieczające. Osłonę pierwszą usypano w odległości 15 m, a drugą 30 m. Równolegle do kierunku strzelania po stronie prawej i lewej aż do kulochwytu usypano dwa ochronne wały ziemne.

Za linią stanowisk strzeleckich z ochraniających je przed deszczem wysuniętym dachem stał pawilon strzelnicy. W czasie wojny ćwiczyli na niej żołnierze niemieccy, a po wojnie ludowe wojsko polskie, które niedalekie koszary na Aniołowie zajmowało do 23 stycznia 1957 r [dowództwo i służby 2 Warszawskiej DP].

Następnie do lat 70. XX wieku, była użytkowana przez nauczycieli przysposobienia obronnego i młodzież częstochowskich szkół średnich i techników.

Obecnie strzelnica, porośnięta całkowicie laskiem, zachowała się w całości za wyjątkiem budynku stałego.

Z dzisiejszego wypadu, powstało również takie oto zdjęcie;

Pozostałości dawnej strzelnicy 27 pułku piechoty, zbudowanej w połowie lat 20'tych. Las Aniołowski, Częstochowa. by Marcin F. Michalski

Pozdrawiam i zachęcam do dyskusji.

b.