Mazowieckie groby w obstawach kamiennych

[Furiusz]

Każdy kto interesował się wczesnym średniowieczem, dziejami Mazowsza, czy archeologią tego regionu, trafił zapewne na informacje o dziwnych i nie do końca dla nas jasnych cmentarzyskach z pochówkami w obudowach kamiennych. Na tym forum wspomniałem już o cmentarzysku w Pokrzywnicy Wielkiej (temat o uzbrojeniu i składzie wojsk Mieszka I), tego typu obiektów jest jednak zdecydowanie więcej, a od czasu inicjujących 9chyba) dyskusję na ich temat tekstów M.Miskiewicz i krytykującego ja L.Rauhuta, powstały nowe liczne teorie, czy to wiążące ich użytkowników z reakcją pogańska, czy to przybyszami zza przysłowiowego Buga, czy to z samoidentyfikacją nieco zapóźnionej ludności Mazowsza etc etc etc. Interpretacji i prób odpowiedzi na pytanie co tak naprawdę sprawiło, że stosowano taki a nie inny obrządek pogrzebowy i towarzyszący mu rytuał było wiele, która jest waszym zdaniem prawdziwa, albo prawdzie najbliższa?

Zapraszam do dyskusji.

[Furiusz]

E. Kowalczyk, Momenty geograficzne państwa Bolesława Chrobrego. Na styju historii i archeologii, "Kwartalnik Historyczny", t. 107 z.2 (2000) s. 50 uważa, że groby w obstawie kamiennej nie są związane z praktykami poganskimi. Co więcej według niej jest to nierozpoznany efekt przemian już po przyjęciu chrześcijaństwa powstały po zlikwidowaniu cesji Miecława.

[Furiusz]

M. Miśkiewiczowa, Mazowsze wschodnie we wczesnym średniowieczu, Warszawa 1981, s. 91-103 potwierdzałaby te spostrzeżenia - wskazuje bowiem, że odkryto tu m.in. brązowe enkolpiony pochowane wraz ze zmarłymi na trzech cmentarzyskach. Groby tego typu na wschodnim Mazowszu nieco różnią się od tych odkrywanych w okolicach Płocka i Płońska - m.in. kwestią wielkości bruków, występowania na całej powierzchni cmentarzyska bruku czy tym, że dłuższa ściana jednego z grobów często stanowiła ścianę następnego. Ciekawe są też żelazne gwoździe występujące wewnątrz obstawy kamiennej - najpewniej ślad trumny.

[Furiusz]

L. Rauhut, L. Długopolska, Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w obudowie kamiennej w Pokrzywnicy Wielkiej, pow. Nidzica, "Wiadomości Archeologiczne" t.36 (1971) - mamy tu 22 pochówki i 4 cenotafy. Stanowisko nad małą rzeczką. Układ rzędowy, groby orientowane po osi wschód zachód z wyjątkiem trzech grobów zorientowanych po osi północ południe. Mamy tu groby typu Ia wg Rauhuta czyli podbrukowe, gdzie granice bruku wyznaczają duże kamienie a kształt bruku zbliżony jest do kwadratu, mamy też groby typu IIb a więc o bruku w kształcie prostokąta, z obstawą kamienną zmarłego i brukiem nad nim oraz groby typu IIa (groby 12, 13, 14 i 17) a więc z dwiema warstwami bruku.

Mężczyźni mają generalnie głowy skierowane na wschód a kobiety na zachód choć są wyjątki np mężczyzna z grobu 6 miał głowę południe. Z 12 pochówków męskich 9 miało broń w postaci 5 mieczy, strzał z zadziorami (ułożonymi obok stóp lub głowy). Jeden miecz był cały reszta nosiła ślady celowego niszczenia, do tego pochwy mieczy, noże, groty oszczepów i włóczni i w grobie 16 ostrogi.

W grobach męskich mamy też misy brązowe a w cześci grobów zachowały się drewniane naczynia złożone u stóp zmarłego (fragmenty). Wszystkie groby są jednostkowe, datowanie koniec XI - 1 poł XII wieku.