Armia Piotra I

[bavarsky]

W temacie pragnę poruszyć kwestię reform wojsk „moskiewskich” w XVII wieku, jak i reform dokonanych już przez Piotra Wielkiego.

Wstęp

Kiedy w początku 1630 roku, w Moskwie pojawiła się deputacyja szwedzka na czele której pułkownik Aleksandr Laslie (według źródeł rosyjskich płk Laslie pisano jako Lassi), zaproponował carowi Michałowi Romanowowi reformę armii w oparciu o wzory szwedzkie.

Nikt nie przypuszczał że niespełna 70 lat później reformy obejmą całą armię.

W styczniu roku następnego (1631), car wysłał płk Laslie do Danii, celem zwerbowania na służbę moskiewską 5 tys. ludzi, oraz dokupił doń muszkiety wraz z resztą rynsztunku bojowego.

Akcja szwedzkiego wysłannika dotknęła również Anglii, gdzie szukano wśród „bezrobotnych” oficerów i żołnierzy.

W 1632 roku, szeregi armii rosyjskiej uczestniczącej w wojnie z polską zasiliły 4 nowe regimenty piechoty zaciężnej.

Szkoleniem i dowodzeniem zajęli się cudzoziemcy przebywający w Moskwie.

Według rosyjskiego historyka E.Razina: „nowe formy organizacji piechoty odpowiadały ówczesnym wymaganiom taktycznym, a owe pułki miały bardziej sprecyzowaną strukturę organizacyjną i określoną hierarchię dowódców. Stopnie wojskowe odpowiadały stanowiskom liniowym, co zupełnie wyraźnie określało stosunek podległości”

[w:] Razin, E., Historia sztuki wojennej. Sztuka wojenna manufakturowego okresu wojen (tłum. pol.), t.III, Warszawa 1964, s. 202-203

---------

Reformy Piotra I

Zalążek elity

Piotr I, w wieku dziesięciu lat udał się z matką do Preobrażenskoje. Bawiąc się w „wojnę” i chłonąc podstawy wiedzy, 30 listopada 1683 roku, powołał nadwornego koniucha, Siergieja Buchwostowa, do nowego pociesznego (tj. ćwiczebnego) oddziału carskiego.

Tym sposobem owy Siergiej stał się pierwszym rekrutem przyszłego pułku Preobrażeńskiego.

Kolejnymi rekrutami owej formacji, byli często przyjaciele z dziecięcych zabaw władcy, wśród których znaleźli się także przedstawiciele moskiewskiej szlachty i starych rodów bojarskich.

Co więcej za sprawą jenerała Patryka Gordona, trafili tam dobosze pułku Butyrskiego.

Ciężko jest określić obecnie początkowy skład kadry dowódczej przyszłego regimentu gwardii, zarówno opracowanie oficjalne tj. Бобровский П. О. История лейб-гвардии Преображенского полка: В 2 т. Т. 1. - СПб., 1900, Т. 2 - СПб., 1904. nie podaje większych szczegółów, natomiast oficjalnie skład takowy datowany jest od roku 1693 tj.:

pułkownik Jerzy Famendin [von Mengden],

major Adam Weyde,

porucznicy Jakub Brener, Iwan Szmit, Andrzej Grot, Daid Gast i in.,

Zapraszam do dysputy

Pozdr.

B.

[Kadrinazi]

W tym się mogę wreszcie wypowiedzieć, znajomy grunt

Już w czasie smuty mamy pierwsze, na razie na małą skalę, próby szkolenia moskiewskich wojsk przez zagranicznych oficerów. Z kolei przygotowania do wojny smoleńskiej (tutaj Gustaw II Adolf dał zielone światło i instruktorów na czele ze szkockim pułkownikiem Alexandrem Leslie) to pierwszy na tak dużą skalę wysiłek armii moskiewskiej w modernizowaniu swej organizacji. Zaciągnięto cztery regimenty piechoty, złożone z cudzoziemców (acz nie osiągnęły one pełnych stanów liczebnych z powodu permanentnego wówczas w Europie popytu) i siedem kolejnych, które złożone były z Rosjan, ale szkolone przez obcych oficerów na 'zachodnią' modłę. Dodajmy do tego regiment rajtarii i (nie sformowany do końca) regiment dragonii. Pokazuje to więc, na jak dużą skalę zaplanowano zaciągi.

W toku wojny trzynastoletniej z RON (1654-1667) armia moskiewska jest już w dużej mierze oparta o 'zachodni' typ wojska (regimenty 'sołdackie', rajtaria, dragonia), oczywiście oparte o lokalnego rekruta. Stosowano zachodnie metody szkolenia - musztra piechoty odbywała się według wzorców z pracy J.J. von Wallhausena 'Kriegskunst zu Fuss' wydanej na początku wieku. Kawaleria prawdopodobnie była szkolona według niderlandzkich podręczników z 1650 roku. Miało to jednak rosyjski smaczek - oficjalnie autorem instrukcji wojskowych, wydanych w 1649 roku był car Aleksy Dużo oficerów i podoficerów sprowadzono z krajów zachodnich, masowo importowano także uzbrojenie (przede wszystkim muszkiety, pistolety).

Co do reform Piotra I. Nie bardzo miał inne wyjście, biorąc pod uwagę fatalną postawę armii rosyjskiej pod Narwą. Rosjanie jak zwykle byli świetnym materiałem żołnierskim, trzeba było jednakże żmudnego procesu szkolenia i przestawienia armii i w sumie całego państwa na nowe tory. Jak to się udało, można było się przekonać pod Połtawą...

[bavarsky]

Michale a odnośnie bitwy pod Narwą, posiadam dokładne stany dywizji generałów: Gołowina (w skład której wchodziły regimenty Preobrażeński i Siemionowski), Weydea i Repnina.

Jeżeli nie posiadasz takowych, mogę sporządzić je dla ciebie.

Wielkim bodźcem wojskowym dla Piotra I, było poznanie jeszcze w dzieciństwie dwóch Holenderskich cudzoziemców, Franciszka Timmermana i Karstena Brandta.

Pierwszy przybył do Rosji w 1662 roku. Zrazu zajmował się kwestiami handlowymi, w stołecznej Niemieckiej Słobodzie. Wyznawał się w matematyce, geometrii, a także w fortyfikacji i "artylerii". [w:]Krokosz, P., Rosyjskie siły zbrojne za panowania Piotra I, Kraków 2010, s. 243.

Z Piotrem I, Timmerman spotkał się około 1687 r.. Naukę nastoletni władca pobierał u niego z zakresu geometrii i fortyfikacji. Arytmetyki uczył go najprawdopodobniej jakiś inny nauczyciel.

Ważne uwzględnienia jest w powyższym, że Timmerman i Brandt wpoili pasję do żeglugi u młodego monarchy, a która to pasja w przyszłości miała się przerodzić w śmiały projekt utworzenia podwalin rosyjskiej marynarki wojennej.

Pozdr.

B.

[Kadrinazi]

Michale a odnośnie bitwy pod Narwą, posiadam dokładne stany dywizji generałów: Gołowina (w skład której wchodziły regimenty Preobrażeński i Siemionowski), Weydea i Repnina.

Jeżeli nie posiadasz takowych, mogę sporządzić je dla ciebie.

A bardzo chętnie Marcinie, może jakiś nowy temat o tej bitwie? Ja ze swej strony mogę opracować armię Karola XII w tym starciu, jeśli ktoś reflektuje.

[bavarsky]

Naturalnie o samej bitwie warto byłoby podyskutować w osobnym temacie. Choć odnośnie organizacji armii rosyjskiej pod Narwą, to chciałbym również wyjaśnić pochodzenie każdego regimentu, pod kątem reform Piotra I.

Wielką nowością w armii Rosyjskiej, był podział wojska na dywizje lub czasem zwane generalstwami. W skład każdej dywizji wchodziło do 9 pułków. Do dywizji Awtamona Gołowina, Adama Weyde i księcia Nikity Repnina dołączyła jeszcze słaba dywizja księcia Iwana Trubeckiego składająca się z 2 pułków piechoty tj. Romana Brucea i Johanna Kuloma (łącznie ok. 1700 ludzi). Do powyższego dołączyło jeszcze 5 pułków strzelców z Pskowa i Nowogrodu.

Co więcej oprócz wymienionych formacji miano jeszcze utworzyć osobną jednostkę taktyczną, nazwaną wówczas pułkiem, pod komendyrą Fiodora Gołowina, liczącą ponad 11500 żołnierzy.

Pozdr.

B.

[Don Pedrosso]

Ważne uwzględnienia jest w powyższym, że Timmerman i Brandt wpoili pasję do żeglugi u młodego monarchy, a która to pasja w przyszłości miała się przerodzić w śmiały projekt utworzenia podwalin rosyjskiej marynarki wojennej.

Przepraszam, że wtrąca się człowiek kompletnie nie zorientowany w temacie, ale zaciekawiła mnie ta treść. Czy ów "śmiały projekt" został zrealizowany choćby w jakiejś części?