Odbieranie zrzutów lotniczych - teoria i praktyka

[Albinos]

Około 1:00 dnia 13 września nad rejonem działań Zgrupowania "Kuba" samoloty alianckie dokonały zrzutu. Zasobniki z bronią i amunicją. Ze względu na miejsce lądowania, część spośród nich była dla Powstańców niemożliwa do dostania. Tymczasem oddział "Gozdawy", wszedł w posiadanie jednego z zasobników, zatrzymując go dla siebie. Stachiewicz tłumaczy to tym [Starówka 1944, Warszawa 1983, s. 107-108], iż transport zdobyczy do m.p. d-dztwa Grupy "Północ" mógłby być niebezpieczny, czy wręcz irracjonalny. Poinformowany o tym fakcie płk "Wachnowski", wydał w dniu 14 sierpnia rozkaz regulujący sposób postępowania ze zrzutami. Powołano komisję odbioru zrzutów Grupy "Północ". Jej szefem został kpt. lotn. Wiktor Dobrzański "Wład". Komisja ta miała zajmować się sporządzaniem protokołów zawierających informacje nt. ilości i rodzaju zrzutów, które miały być dostarczane do punktu zbornego przy Długiej 15a. Następnie protokoły przedstawiano "Wachnowskiemu", który wg potrzeb rozdzielał sprzęt konkretnym oddziałom. Podział rejonu zrzutów wyglądał następująco [tamże, s. 128]:

1) mjr "Róg"

- Stare Miasto-Krzywe Koło-Bugaj

- Podwale-Kapitulna-Kilińskiego

2) mjr "Sosna"

- Miodowa-Bielańska

- ogród Krasińskich-pałac Mostowskich-przyległy teren getta-Długa po Miodową

3) ppłk "Paweł"

- Franciszkańska-Świętojerska-Bonifraterska-wschodni obszar getta

- Muranowska-Żoliborska

4) AL

- Nowe Miasto-Rybaki-Zakroczymska

Każdy z tych obszarów miał swoje punkty obserwacyjne. Po stwierdzeniu zrzutu i ustaleniu miejsca położenia zasobników, informacja miała trafić do d-cy zgrupowania, który był zobowiązany do wydania rozkazu dt. komisyjnego podjęcia zasobnika, bądź odbioru od ludności cywilnej. Zagarnięcie zasobnika wiązało się nawet z postawieniem przed WSSpec. Tyle teoria, rozkazy i sama Grupa "Północ". Wiemy jednak, że nie zawsze tego przestrzegano. Sytuacje kiedy całe oddziały, bądź pojedynczy żołnierze, brali broń, amunicję i inny potrzebny sprzęt bez zgłaszania tego, nie były rzadkością. Na ile powszechny był proceder omijania tego rozkazu? I kolejna sprawa. Jak to wyglądało (w teorii) w innych rejonach Warszawy?

[Albinos]

Wyżej było m.in. na temat omijania polecenia zgłaszania zdobytej broni. Tutaj dwa przykłady (oba dotyczą "Czaty 49", pierwszy z okresu walk na Woli, drugi z Czerniakowa):

Mjr "Witold" zlecił mi nawiązanie łączności z batalionem "Zośka" oraz udzielenie mu pomocy przy odbiorze zrzutów. "No, jakby coś spadło na nasz teren, to pan łap i specjalnie nie chwal się zdobyczą"- powiedział na zakończenie. "Chyba bardzo nie zgrzeszymy, panie kapitanie"- dodał zwracając się do kpt. "Sawy" (Mieczysław Kurkowski). Po tym retorycznym pytaniu odmeldowałem się.

Za: Z. Jędrzejewski, Od września do września, Warszawa 1989, s. 102.

Zbieramy szybko zdobycz po zabitych, jeden lkm i trzy kb i wycofujemy się ostrożnie ku naszym pozycjom. Km jest nowy MG 42 z bębnem amunicji, zawierającym 250 pocisków. "Mały" daje rozkaz, by nikomu nie mówić o naszej zdobyczy, gdyż obawia się że możemy nie dostać obiecanego przydziału granatów, gdyby się o tym dowiedziało dowództwo.

Za: L. J. Wójcicki, Życie na stos. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego 1944 r., Londyn 1985, s. 87.