Skocz do zawartości
  • Ogłoszenia

    • Jarpen Zigrin

      Zostań naszym fanem. Obserwuj nas w social mediach : )   12/11/2016

      Daj się poznać jako nasz fan oraz miej łatwy i szybki dostęp do najnowszych informacji poprzez swój ulubiony portal społecznościowy.    Obecnie można nas znaleźć m.in tutaj:   Facebook: http://www.facebook.com/pages/Historiaorgp...19230928?ref=ts Twitter: http://twitter.com/historia_org_pl Instagram: https://www.instagram.com/historia.org.pl/
    • Jarpen Zigrin

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum   12/12/2016

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum. Krótki przewodnik o tym, jak poprawnie pisać i cytować posty: http://forum.historia.org.pl/topic/14455-przewodnik-uzytkownika-jak-pisac-na-forum/
Vissegerd

Marynarze w powstaniach

Rekomendowane odpowiedzi

Temat moim zdaniem wdzięczny, bo mało znany, a wiele ciekawych rzeczy się wydarzyło. Mniej może podczas powstania Listopadowego, kiedy to głównie skupiono się na dostawach broni drogą morską (chociaż były i zamysłu utworzenia floty kaperskiej), ale za to całkiem sporo podczas powstania Styczniowego, kiedy powstały nie tylko plany i regulaminy, ale podjęto też konkretne działania. Siły powstańcze dysponowały wtedy nawet własnymi okrętami i regularnymi marynarzami.

Żeby może rozpocząć dyskusję, zacznę od roku 1830. Rząd Narodowy borykał się z nie lada problemami w kwestii zaopatrzenia wojskowego, szczególnie w karabiny. Nie było w Królestwie Kongresowym wytwórni broni, przemyt przez Niemcy czy Austrię nie dawał oczekiwanych rezultatów. Dlatego też powstała koncepcja transportu drogą morską. Już w kwietniu 1831 roku rząd wysłał do Anglii niejakiego Andrzeja Evansa, wspartego funduszami Banku Polskiego w Warszawie.

Evans był Warszawiakiem angielskiego pochodzenia, wraz z bratem Tomaszem osiadł na początku stulecia w naszej stolicy i założył fabrykę maszyn. Szybko się spolszczyli. Pochodzenie Evansa miało gwarantować szybkie załatwienie sprawy, a czas pilił. Ponieważ nie posiadaliśmy wtedy dostępu do morza, więc umyślono, aby gen. Giełgud wraz ze swoim korpusem opanował kawałek wybrzeża między Połągą a Lipawą. Dość powiedzieć, że w pierwszej połowie maja toczyły się zacięte walki właśnie o Połągę.

Evans nie zawiódł i szybko nabył w Londynie 16 tys. karabinów. Wynajął brygantynę "Symmetry" pod dowództwem kpt. Georga Linda, za transport odpowiedzialny był Jan Paweł Jerzmanowski, przebywający wtedy we Francji.

Statek wypłynął z Londynu 14 lipca 1831 roku pod banderą angielską, kierując się na Bałtyk. Na jego pokład załadowano ostatecznie 15 800 karabinów (inne źródło, niestety nieudokumentowane, podaje liczbę 6000 karabinów z bagnetami, 2000 pistoletów, 3000 szabel, 4 armaty, 350 lanc, proch i pociski), a Jerzmanowski zaokrętował się pod fałszywym nazwiskiem Rabière. Płk. Jerzmanowskiemu towarzyszyli oficerowie Zdzitowiecki, Zaborski, Plater i Vautrin. Kilka dni wcześniej na Żmudź wybrał się Tomasz Evans, aby przekazać informacje gen. Giełgudowi.

Statek miał podnieść polską banderę dopiero po zbliżeniu się do wybrzeża żmudzkiego, po wcześniejszym upewnieniu się, że jest ono opanowane przez powstańców, czyli po dostrzeżeniu polskiej flagi w umówionym wcześniej miejscu. Podróż przebiegała pomyślnie, już 25 lipca "Symmetry" zbliżył się do Połągi. Niestety, nie dostrzeżono nigdzie śladu wojsk powstańczych. Jerzmanowski nie wiedział, że korpus Giełguda już od ok. 2 tygodni jest internowany na terenie Prus. Dodam tylko, że Giełgud dość nieudolnie prowadził swoje działania, doszło do zatargów z gen. Chłapowskim, dość powiedzieć, że mogło być lepiej (nie miejsce i czas w tym temacie na rozwodzenie się nad działaniami na Litwie i Żmudzi). Chcąc nie, statek zmuszony był zawrócić do Londynu, broń zaś zamierzano sprzedać, aby choć częściowo odzyskać zainwestowane środki.

Były to pierwsze próby "morskie" podczas powstania Listopadowego, ale nie ostatnie...

Źródła:

Jerzy Pertek, Polacy na szlakach morskich świate, Wrocław 1957

Henryk Mąka, Sarmaci na morzach, Warszawa 2008

Pozdrawiam i zapraszam do dyskusji.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.