Węgiel kontra ropa Rockefellera

[Estera]

„Węgiel jest miarą wszystkich rzeczy”- tak mawiał Siemens. Jakie znaczenie węgiel miał w XIX w.? Jak został wyparty przez ropę? Jak wyglądała kariera Rockefellera?

[Jarpen Zigrin]

Pierwsze zarobione 50 dolarów w wieku 7 lat pożyczył sąsiadowi na 7 procent, a gdy po roku dług został spłacony z odsetkami, wywarło to ogromne wrażenie na młodym Rockefellerze. Od tej chwili postanowił, że pieniądze będą same na niego pracowały. Przerabiał 95% ropy USA jego majątek na dzisiejsze to 196 miliardów dolarów.

[secesjonista]

„Węgiel jest miarą wszystkich rzeczy”- tak mawiał Siemens.

Friedrich August Siemens nie tylko ukuł taki bon mot, ale rozwinął tę myśl:

"Die Kohle Das Maß aller Dinge. Der Preis eines jeden Produktes stellt den Wert der in ihm steckenden Kohle dar.Da alle Werte in Ländern mit Übervölkerung durch Arbeit entstanden sind, Arbeit aber Kohl vorbedingt, so ist Kapital gleichbedeutend mit Kohle. Der Wert eines jeden Objektes ist die Zusammenfassung der Kohle, die aufgewandt werden mußte, umdas betreffende Objekt entstehen zu lassen. Im übervölkerten Staat ist Lohn der Wert der für das Leben des Lohnempfängers nötigen Kohle. Fehlt es an Kohl, so verliert der Lohn an Wert, gibt es gar keine Kohle, so hat der Lohn überhaupt keinen Wert mehr, und drückte er sich auch in noch so viel Papiergeld aus.Sobald die Landwirtschaft Kohle braucht, und das tut sie, sobald sie intensiv wird (auf Eisenbahnen, Machinen, künstlichen Dünger angewiesen ist), steckt in den Nahrungsmitteln Kohle. In Bekleidung und Wohnung steckt, dank dem Industrialismus, Kohle.Da Geld gleich Kohle ist, so sit richtige Geldwirtschaft gleichzeitig richtige Kohlewirtschaft, und unsere Währung ist letzten Endes eine Kohle-Währung: Gold als Geld ist jetzt Kohle-Konzentration.Dasjenige Volk ist das fortgeschrittenste, welches aus einem Kilogramm Kohle die meisten Lebensbedingungen für sich erarbeitet. Staatsweisheit muß Kohleweisheit werden. Oder, wie es anderweitig, ausgedrückt worden ist: 'Man muß in Kohle denken'".

/B. Möllhausen, "Westliche Fährten", s. 43/

Pierwsze zarobione 50 dolarów w wieku 7 lat pożyczył sąsiadowi na 7 procent(...)Od tej chwili postanowił, że pieniądze będą same na niego pracowały.

Z tym siedmiolatkiem, który dorobił się już 50 dolarów, to jednak gruba przesada. Anglojęzyczna Wiki podaje, że był wówczas dwunastolatkiem, a jak sam wspominał w maju 1904 r. na spotkaniu w "The Club of The Young Men's Bible Class Of the Fifth Avenue Baptist Church":

"I was a boy of perhaps thirteen or fourteen years of age (...) I was saving these little sums, and soon learned that I could get as much interest for $50 loaned at 7%".

/tekst przemówienia dostępny na stronie: Rockefeller Archive Center/

Nawet jak na trzynastolatka - to trzeba przyznać, iż była to spora sumka, jakieś sto dniówek farmera (dane za: "History of Wages in the United States from Colonial Times to 1928", "Bulletin of the United States Bureau of Labor Statistics", No. 604, Washington 1934).

Jakie znaczenie węgiel miał w XIX w.? Jak został wyparty przez ropę?

Wiek XIX, kiedy zahacza się o przemysł, u większości wywołuje wizje: stalowni, maszyn parowych, śmigających tkackich czółenek i wreszcie dymiących kominów. Te dymiące kominy to ostatni element ówczesnego pasa transmisyjnego rodzącego się kapitalizmu. A na jego początku były oczywiście kopalnie i umęczeni górnicy wydobywający "czarne złoto", których nieszczęsny los wrył się w naszą pamięć głównie za sprawą filmu z kreacjami Renauda Séchana i Gérarda Depardieu, a mniej licznym za sprawą książki Émile'a Zoli.

Jednak wiek XIX to nie tylko "długi wiek", ale i okres wielu zmian. Wypada zatem zauważyć, że w tym pojedynku (węgiel v. ropa naftowa) do lat pięćdziesiątych liczył się jeszcze trzeci gracz: drewno. Dopiero w tych latach,na naszym kontynencie węgiel stał się pierwszoligowym graczem przy wytapianiu, zastępując tym samym węgiel drzewny (por.

E. Hobsbawm "Wiek kapitału 1848-1875", s. 62).

Co do starcia węgla z ropą, to jeśli chodzi o wiek XIX, zwycięzcą bezapelacyjnym był węgiel. Także w początkach XX w. ropa naftowa nie wyparła węgla. Faktem jest, że od lat siedemdziesiątych XIX w. ropa naftowa coraz śmielej wgryzała się w przemysłowy tort, ale największe kawałki poczęła pożerać za sprawą drugiej wojny światowej. A i to nie wystarczyło by osiągnąć pozycję hegemona:

"Jeszcze w 1960 r. udział węgla w strukturze energii pierwotnej wynosił 49%, podczas gdy udział ropy doszedł do 33%. W 1970 roku udział węgla spad³ do 34%, a ropy naftowej wzrósł do 43%".

/R. Ney "Zasoby ropy naftowej", "Polityka Energetyczna", T. 9, 2006, s. 468/

I nie był to nokaut, dziś udział tych zasobów w strukturze energii pierwotnej przedstawia się następująco: ropa naftowa - 32,9%, a węgiel - 29.2%.

/za: "BP Statistical Review of World Energy June 2016"/