Skocz do zawartości
  • Ogłoszenia

    • Jarpen Zigrin

      Zostań naszym fanem. Obserwuj nas w social mediach : )   12/11/2016

      Daj się poznać jako nasz fan oraz miej łatwy i szybki dostęp do najnowszych informacji poprzez swój ulubiony portal społecznościowy.    Obecnie można nas znaleźć m.in tutaj:   Facebook: http://www.facebook.com/pages/Historiaorgp...19230928?ref=ts Twitter: http://twitter.com/historia_org_pl Instagram: https://www.instagram.com/historia.org.pl/
    • Jarpen Zigrin

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum   12/12/2016

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum. Krótki przewodnik o tym, jak poprawnie pisać i cytować posty: http://forum.historia.org.pl/topic/14455-przewodnik-uzytkownika-jak-pisac-na-forum/
Bruno Wątpliwy

Jeńcy francuscy na ziemiach polskich (lata 70. XIX wieku).

Rekomendowane odpowiedzi

Interesując się historią lokalną - na ich ślady można trafić co jakiś czas.

 

Przykład pierwszy z brzegu:

"Droga gdańska, obecnie ul. Oliwska, od wspomnianej kapliczki schodzi głębokim jarem - wykopem, wykonanym w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia przez jeńców francuskich, do centrum wsi nad jezioro Mulka".

Cytowane z: E. Gołąbek, Dzieje okolic Gdańska i Gdyni,  Gdańsk 2010, s. 175 (relacja B. Borka)

 

Kilka linków:

http://www.dawnaoliwa.pl/opisy/ulice/nr/spacerowarenuszewo.html (uwaga Bruno W. - nie wykluczone, a wręcz bardzo prawdopodobne, że ci jeńcy pochowani w dolinie Rynarzewa, przez którą dziś jadą codziennie do - i z - Gdańska tysiące samochodów należeli do tej samej grupy, która budowała drogę w Kielnie)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Cmentarz_je%C5%84c%C3%B3w_francuskich_w_Szczecinie

https://www.miastopoznaj.pl/blogi/z-poznania/5552-pomnik-jencow-francuskich

http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/xix/wielkopolskie/poznan#pomnik_ku_czci_jencow_francuskich

http://www.cmjw.pl/kalendarium2/

https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=OBOZY_JENIECKIE_W_GDA%C5%83SKU

https://www.gdansk.pl/turystyka/cmentarz-garnizonowy,a,20991

 

Gdzie byli rozlokowani, co zbudowali, jakie były warunki pracy i zakwaterowania (jeden z powyższych linków - "szczeciński" wskazuje, że różnie z tym było), czy pozostawili jakieś relacje, czy są obecni w polskich (czy niemieckich) relacjach z tego okresu?

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Dzięki jeńcom francuskim z tej wojny zyskaliśmy dwa jeziora zamiast jednego, tak przynajmniej wynika z folderu reklamowego Hotelu "Anders" w Starych Jabłonkach:

"Jeziora Szeląg Wielki i Szeląg Mały stanowiły kiedyś jeden akwen. Dopiero budowa kolei prowadzona w latach 1871-1873 wymusiła duże zmiany w okolicznym terenie, a przede wszystkim wykonanie olbrzymiego nasypu. W poprzek jeziora usypano wysoką groblę, a w niej usytuowano tunel, przez który przeprowadzono kanał. Kanał budowali jeńcy francuscy po przegranej Francji w wojnie z Prusami (1870-1871)".

/"Rowerowe i piesze trasy turystyczne oraz najciekawsze miejsca w okolicach Hotelu Anders", b.p./

 

Łambinowice swą nieco niechlubną historię jako miejsce obozów rozpoczęły właśnie od jeńców wojny prusko-francuskiej, tamtejszy poligon przeznaczony początkowo dla 6 Śląskiej Brygady Artylerii (w 1862 r. pruskie ministerstwo wojny odkupiło od Hermanna Cohna tereny pod ten poligon) przekształcono w obóz dla Francuzów, w sumie miało być ich tam prawie 3 tysięcy.

/szerz.: D. Kisielewicz, H. Niestrój "Obóz dla jeńców .francuskich (1870-1871)", w: "Obozy w Lamsdorf/Łambinowicach (1870-1946)", red. E. Nowak, Opole 2006/

 

W twierdzy kołobrzeskiej był obóz jeniecki dla ok. 5 tys. jeńców, w mieście jest Cmentarz Wojenny Jeńców Francuskich  z lat 1870-1871 na którym pochowano 180 Francuzów.  Pomimo nazwy, na tym samym cmentarzu odnajdziemy samotną mogiłę pruskiego oficera kapitana von Rödera, poległego w 1870 roku.

 

"W Szczecinie znajdował się też obóz jeniecki, w którym przebywało około 1700 żołnierzy francuskich, wziętych do niewoli podczas wojny francusko-pruskiej. Pamiątką po zmarłych tu jeńcach jest niewielki pomnik na os. Zawadzkiego-Klonowica, znajdujący się na tyłach osiedla, przy ul. Litewskiej. Pierwotnie był to centralny punkt cmentarza wojskowego, na którym
pochowano 244 z około 600 zmarłych (oficerów chowano m.in. na cmentarzu wojskowym w Szczecinie, najstarszym, założonym w 1750 r.; dzisiaj to skwer przy ul św. Wojciecha, a pamiątką po grobach francuskich są kamienie leżące za ówczesnym kościołem garnizonowym p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa)
".

/R. Skrycki "Z okresu wojny i pokoju - 'francuskie' miejsca w Szczecinie z XVIII i XIX wieku"; tekst dostępny na stronie: www.hist.us.szn.pl/

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Dane dotyczące "statystyki zdrowotnej" jeńców francuskich można znaleźć w trzeciej części, drugiego tomu niemieckiego raportu sanitarnego z tej wojny (Sanitäts-Bericht über die deutschen Heere im Kriege gegen Frankreich 1870/71, Berlin 1886).

Zob.:

http://digital.ub.uni-duesseldorf.de/ihd/content/pageview/3644634

 

Francuska Wikipedia (w ślad za książką F. Rotha, La guerre de 70, Fayard 1990) przedstawia dosyć dobre położenie jeńców-oficerów i dużo gorsze - niższych rang (szczególnie w warunkach zimowych). Przy czym za główną przyczynę ciężkiego położenia jeńców nie upatruje świadomą brutalność, lecz nieprzygotowanie strony niemieckiej na tak masowy ich napływ. Co ciekawe, padają tam słowa: "Le travail n’est pas obligatoire mais beaucoup y sont contraints par la nécessité d’un gagne-pain". Jak z tego rozumiem, praca (nawet jeńców-szeregowców) nie była obowiązkowa i nawet - jakoś - odpłatna. Co, muszę przyznać - mnie zaskoczyło. Do tej pory byłem raczej przekonany, że wykorzystywano ich jako darmową siłę roboczą.

Zob.:

https://fr.wikipedia.org/wiki/Prisonniers_de_guerre_de_la_guerre_franco-allemande_de_1870

 

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
2 godziny temu, Bruno Wątpliwy napisał:

Przy czym za główną przyczynę ciężkiego położenia jeńców nie upatruje świadomą brutalność, lecz nieprzygotowanie strony niemieckiej na tak masowy ich napływ

 

Tak przy okazji, opinia z drugiej strony czyli od jeńców pruskich, to co prawda informacja z prasy ale chyba nie ma powodu jej nie ufać, w rubryce "Wiadomości Polityczne" "Kurjera Warszawskiego" pod datą 26 września podano:
"Do Karlsruhe przybyło kilkunastu Prussaów których dotychczas więziono w Strasburgu. Nie mogą oni dość nachwalić, jak delikatnie i uprzejmie obchodzili się z niemi owi osławieni turkosi. Trzymając nad tymi Niemcami straż więzienną, dzielili się kawą z własnych racji'.

 

Tamże, dwie informacje o francuskich jeńcach:
"* Żołnierza francuzkiego jeńca, który w tych dniach umarł w Poznańskim szpitalu garnizononowym [sic!], pochowano z honorami wojskowemi na cmentarzu garnizonowym
* Dla 4,500 jeńców francuzkich, którzy obecnie na Kernwerku są internowani, wystawiono kuchnię parową, ogrzewaną a pomocą lokomobili. Zawiera ona 20 wmurowanych kotłów, każdy po 400 kwart i dwa ogromne parowniki do kartofli, z których każdy 5 do 6 szatli mieści
".

/"Kurjer...", nr 212, Wtorek 27 Września 1870, s. 4/

 

"Na dziedzińcu Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi znajduje się także tablica poświęcona jeńcom francuskim, zmarłym w cytadeli w latach 1870-1871, których - według spisu cmentarnego, było aż 52. Łącznie w tym okresie przebywało w twierdzy grudziądzkiej 1480 internowanych żołnierzy francuskich, którzy dostali się niewoli pruskiej po kapitulacji oddziałów francuskich w okolicach twierdzy Metz i zostali w liczbie 700 oficerów i żołnierzy przetransportowani do Grudziądza. W lazarecie garnizonowym przygotowano dla rannych i chorych w tej grupie 72 łóżka oraz 90 łóżek w pomieszczeniach kazamatów. Władze pruskie przewidywały więc, że stan zdrowia jeńców będzie pozostawiał wiele do życzenia i z pewnością nastąpią zgony (...) Najbardziej znanym jeńcem z tej grupy jest pułkownik Saussier, który uciekł z niewoli i przedostał się do Francji, o czym było głośno w prasie europejskiej".
/M. Żebrowski "Dzieje twierdzy Grudziądz jako przykład Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego", w: "Ochrona dziedzictwa kulturowego na terenie kujawsko-pomorskiego" prac. zbior. pod red. S. Łanieckiego, Bydgoszcz 2014, s. 234-235/

 

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.