Referendum na Nowej Kaledonii.

[Bruno Wątpliwy]

Trochę w cieniu światowej wielkiej polityki przebiegło referendum na Nowej Kaledonii. Wynik był w sumie z góry do przewidzenia (biorąc pod uwagę skład etniczny ludności tej jednostki administracyjnej). Ciekawe jest jednak to, że - prawdopodobnie - chyba prawie cała ludność rodzima (Kanakowie) głosowali za niepodległością. Głosów "za" było 43.6%, Kanakowie stanowią 39.1%. Taki wyraźny rozziew między lokalnymi społecznościami, może być źródłem kłopotów w przyszłości.

[secesjonista]

Ogólny efekt można było faktycznie przewidzieć, ale są jednak i pewne zaskakujące wyniki.

Île des Pins (w miejscowym języku - Kunié) jest dość specyficzną wyspą. W początkach kolonizacji Nowej Kaledonii, przybywający na niej misjonarze długo starali się wyłączyć tę wyspę z kolonizacji. Co ostatecznie jednak się nie udało, a sama wyspa stała się miejscem kolonii karnej dla kliku tysięcy komunardów. Wyspa mimo to miała pewną autonomię, nie była zarządzana bezpośrednio przez administrację kolonialną a za pośrednictwem Wielkiego Wodza (Grand Chief). Dziś wyspa zarządzana jest przez mera i radnych ale obok funkcjonuje wciąż plemienna instytucja - Grande Cheffrie, a zawiadywana jest przez Wielkiego Wodza. Obecnie wyspa jest rezerwatem autochtonów i nie-autochtoni nie mogą się na niej osiedlać. Do dyspozycji Europejczyków pozostawiono jedynie dwie małe enklawy. Administracja kolonialna zarządza 40 hektarami na półwyspie w Kuto, a misjonarze mają do dyspozycji 25 hektarów w wiosce Vao.

Od 1989 r., funkcję Wodzi i mera (niemal bez przerwy) pełni jedna osoba - Hilarion Tumi Vendégou, który jest aktywnym przeciwnikiem ogłoszenia niepodległości. A mimo to, ci którzy go wybierali na mera i Wodza, zagłosowali raczej nie po jego myśli. Wyniki na Wyspie Sosnowej; na tak - 67,3%, na nie: 32,7%.

 

[Bruno Wątpliwy]

Ciekawe może być porównanie wyników tego referendum z głosowaniem na Majottcie (Mayotte). W 2009 roku odbyło się tam referendum dotyczące zmiany statusu z collectivité d'outre-mer na "zwykły" departament zamorski Francji. Czyli de facto chodziło o zaakceptowanie pełnej przynależności do Francji. W odróżnieniu od Nowej Kaledonii, gdzie rodzimych Kanaków jest mniejszość, ludność Majotty składa się w olbrzymiej większości z muzułmańskich Komorczyków. Francuzów przybyłych z metropolii jest tam niewielu.

Referendum na Majottcie zakończyło się wynikiem 95,24 % "za" (integracją z Francją). Mimo, że część duchownych muzułmańskich agitowała przeciw. [Status departamentu oznaczał przyjęcie w pełni francuskiego prawodawstwa, w tym także w zakresie praw kobiet, mniejszości seksualnych itp.].

 

Jak zatem widać, sytuacja na Nowej Kaledonii jest zdecydowanie bardziej złożona, niż na Majottcie. I konfliktogenna, mimo że od 1988 roku panuje tam względny spokój, a szereg uprawnień zostało przekazanych lokalnym władzom. Oczywiście, ta złożoność wynika w dużym stopniu z odmiennej sytuacji. Kanakowie mają za sobą doświadczenie dyskryminacji, niepokoi ich pewnie to, że stali się mniejszością we własnym kraju.  Mają pewne tradycje walk niepodległościowych ("gorące" lata 70. i 80.),. Do tego wyspa jest bogata w nikiel, zatem zwolennicy niepodległości mogą zakładać, iż będzie w stanie się sama utrzymać.

Majotta nie ma większych szans na samodzielny rozwój, a przykład "bratnich" Komorów, które wybrały niepodległość, nie jest zbyt zachęcający.

 

Żeby obraz nie był jednak zbyt optymistyczny (z francuskiego punktu widzenia). Na Majottcie wybuchły w 2011 roku zamieszki, od czasu do czasu pojawiają się tam niepokoje społeczne i strajki. Powodem są jednak kwestie socjalne (wyspa jest bardzo uboga - jak na Francję), nie zaś dążenie do  niepodległości.