Skocz do zawartości
  • Ogłoszenia

    • Jarpen Zigrin

      Zostań naszym fanem. Obserwuj nas w social mediach : )   12/11/2016

      Daj się poznać jako nasz fan oraz miej łatwy i szybki dostęp do najnowszych informacji poprzez swój ulubiony portal społecznościowy.    Obecnie można nas znaleźć m.in tutaj:   Facebook: http://www.facebook.com/pages/Historiaorgp...19230928?ref=ts Twitter: http://twitter.com/historia_org_pl Instagram: https://www.instagram.com/historia.org.pl/
    • Jarpen Zigrin

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum   12/12/2016

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum. Krótki przewodnik o tym, jak poprawnie pisać i cytować posty: http://forum.historia.org.pl/topic/14455-przewodnik-uzytkownika-jak-pisac-na-forum/

Rekomendowane odpowiedzi

(...)

w sumie sam sobie mogłem sprawdzić.

Fakt, zwłaszcza, że sam Tyberiusz lubi pouczać innych w tym zakresie.

Atoli rzecz przedstawiona tu - nie jest tak jednoznaczna, słowniki siłą rzeczy podają pewne uproszczone znaczenia. Weźmy popularny słownik PWN (wersja internetowa):

wojownik

2. «uczestnik walki toczącej się między plemionami pierwotnymi

woj

«w średniowiecznej Polsce: rycerz, wojownik».

Niby zatem podobnie ale nie: to samo. Nie mamy obiekcji (tak mi się zdaje) przy użyciu frazy: "japoński wojownik" - względem samuraja, a czy na pewno uważamy go za reprezentanta "pierwotnego plemienia"? A co z armią starożytnego Egiptu czy Spartanami?

I kiedy "woj" począł odchodzić w zapomnienie? Wraz z upływem epoki średniowiecznej czy raczej z przemianami organizacji wojskowej?

Podobne kwestie rozważał Łukasz Godecki, w całkiem interesującym artykule pt. "Atakować wojskiem, drużyną, a może pułkiem - dylematy wodzów prasłowiańskich i współczesnych językoznawców", opublikowanym na łamach "Bohemistyki".

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
jancet   

No właśnie, Tyberiuszu, zadałeś całkiem ciekawe pytanie, więc skąd ta rejterada?

Słusznie Secesjonista przytoczył słownikowe opisy, tyle że trzeba pamiętać, że słownik opisuje stan dzisiejszej polszczyzny, czyli jak dane słowa są powszechnie rozumiane, a nie - jak powinny być rozumiane.

Jak zajrzymy do hasła "przyłbica", znajdziemy w słowniku co innego, niż u Żygulskiego (Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa: PWN, 1982), a w haśle "reklama" co innego, niż u Kotlera.

Rozwijając nieco opis słownikowy, określenie "woj" dotyczy Słowiańszczyzny, przede wszystkim Polski, i to w odniesieniu do wczesnego okresu jej istnienia. Mi pasuje określenie "woj Chrobrego", może nawet Krzywoustego, no ale "woj Kazimierza Wielkiego" to już stanowczo nie!

Ponadto słowo "woj" kojarzy mi się z raczej piechurem.

Wojownik natomiast może być dowolnej nacji i pochodzić z dowolnej epoki - byleby nie był członkiem regularnej armii.

I kiedy "woj" począł odchodzić w zapomnienie? Wraz z upływem epoki średniowiecznej czy raczej z przemianami organizacji wojskowej?

Ja bym się raczej pytał, kiedy się pojawiło !

Tak na mój miałki rozum to byłbym bardzo zaskoczony, gdybyśmy mieli udokumentowane używanie tego określenia w epoce pierwszych Piastów. Choćby dlatego, że nie mamy żadnych dokumentów z tej epoki, spisanych po polsku. Nota bene z epoki ostatnich Piastów na polskim tronie - też nie.

Ergo - określenie "woj" jest tworem znacznie późniejszych pisarzy, twórców powieści historycznych. Kraszewski mi się tu kłania i "Stara Baśń", choć nie twierdzę, że on był pierwszy. To taka artystyczna archaizacja języka.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Dla porządku, dodajmy Bullę Gnieźnieńską w której zidentyfikowano około czterdziestu jednostek leksykalnych naszego języka. Skoro dość wcześnie dostało się do nas słowo: "pъlkъ" (pełk), czemu i słowo "vojъ" nie miało dotrzeć?

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
jancet   

Co do ostatnich Piastów to chyba jednak mamy - Kazania Świętokrzyskie.

I owszem - dokładniej to czasy ostatniego Piasta - władcy Polski. Czy jest tam coś na temat "woja"?

Skoro dość wcześnie dostało się do nas słowo: "pъlkъ" (pełk), czemu i słowo "vojъ" nie miało dotrzeć?

Nie wiem, czemu nie miało dotrzeć, a także - skąd dotrzeć. A dotarło?

Bulla Gnieźnieńska jest jednak spisana po łacinie, nie po polsku. Choć jest tam sporo polskich wyrazów, głównie nazw miejscowości i imion - na nic się nam tu nie zdadzą w tej dyskusji.

Bo co najwyżej stwierdzimy, że w XII wieku istniało słowo "woj", lecz w Bulli nie będzie o tym, jakie miało znaczenie. Podawanej przez Ciebie pracy Godeckiego nie czytałem, ale podejrzewam, że jest tam też o tym, że po czesku "voj" znaczyło tyle, co huf, hufiec, oddział, więc co innego, niż w dzisiejszej polszczyźnie.

Edytowane przez jancet

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Chyba jancet nie zrozumiał, że podając Kazania czy Bullę, nie podawaliśmy ich jako miejsca na odnalezienie danego słowa, tylko jako odpowiedź na stwierdzenie: "Choćby dlatego, że nie mamy żadnych dokumentów z tej epoki, spisanych po polsku. Nota bene z epoki ostatnich Piastów na polskim tronie - też nie". Dla językoznawców często nie jest aż takim problemem wyodrębnienie z tekstu napisanego w jednym języku słów pochodzących z innego. Choć oczywiście w obu zabytkach o "wojach" nie ma wzmianki.

Tak na marginesie, autor tego wątku zżymał się, że pewien autor pisał o rycerzach pod Cedynią zamiast o wojach. Co ciekawe, sam w swym projekcie mającym być książką w realiach starożytnego Rzymu pisał o zabiciu... rycerza.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

(...)

Ergo - określenie "woj" jest tworem znacznie późniejszych pisarzy, twórców powieści historycznych. Kraszewski mi się tu kłania i "Stara Baśń", choć nie twierdzę, że on był pierwszy. To taka artystyczna archaizacja języka.

To nie jest wymysł twórców powieści historycznych. Termin "vojь" znany jest już z języka prasłowiańskiego.

O znaczeniu i pochodzeniu można poczytać u Łukasza Godeckiego "Wojskowość dawnych Słowian w świetle faktów językowych" (praca dostępna w Internecie).

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.