Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie

[adamhistoryk]

Przed II Wojną Światową główny budynek ZUS w Warszawie znajdował się przy Czerniakowskiej 231. Po wojnie budynek ZUS "przeniósł się" na Czerniakowską 16. Dzieli te dwa adresy 5 km - według Google Maps. Pod numerem 231 w czasie Powstania Warszawskiego znajdował się szpital ( w podziemiach budynku, po za tym był to azyl dla zmęczonych powstańców.Zródło:Podlewski: "Wolność znaczy się krzyżami", strona 396

A tak z ciekawości zapytam: czy przed 1939 rokiem były jakoweś oddziały ZUS - oprócz tego przy Czerniakowskiej 231?

Edited August 28, 2014 by adamhistoryk

[secesjonista]

Trochę to niedokładne:

- szpital mieścił się w tym budynku już w czasie okupacji, był to przeniesiony szpital ZUS (wcześniej na Solcu)

- szpitala powstańczego nie umieszczono w podziemiach, po prostu wraz z postępującymi zniszczeniami górnych kondygnacji schodzono coraz niżej.

Skoro ZUS stracił w czasie samej okupacji ok. 800 lokali mieszkalnych i biurowo-handlowych w Warszawie...

/za: "W Zwierciadle Czasu 75 lat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych" oprac. P. Przybylski, Warszawa 2009,s. 26/

Na Czerniakowskiej to była jedynie Centrala. Po dzielnicach rozsiane były kasy, punkty sprzedażowe itp., tylko wtedy to nie nazywano oddziałami. Można przejrzeć stare spisy teleadresowe.

Z literatury:

T. Dyboski "Ubezpieczenia społeczne w Polsce w ostatnich latach. Podstawy ustawodawcze i organizacja", Warszawa 1939

Tak na marginesie: nie wiem czy, aż taką ciekawostką jest fakt przenosin siedziby ZUS, bo o powstańczym szpitalu to pisano dość często.

Temat wydzielono z wątku "Ciekawostki historyczne".

secesjonista

[secesjonista]

Jeśli to adamhistoryk jeszcze interesuje, Centrala to oczywiście Czerniakowska 231, ale już Sekcja Bezpieczeństwa Pracy mieściła się przy Jerozolimskiej 4 (tam też mieściła się Sekcja Statystyczna, Wydział Likwidacji b. Zakł. Ubezp. od Wypadków, Biuro Prawne na Wilanowskiej 1. Były jeszcze administracje domów ZUS: Ludwiki 5, Mickiewicza 25, Marszałkowska 11/13 (dane z 1938/1939 r.). Sam ZUS kiedy powstał miał pięć oddziałów w: Krakowie, Lwowie, Chorzowie, łodzi i Poznaniu. Mniejsze punkty to były ubezpieczalnie społeczne.

[adamhistoryk]

A co było przed ZUS-em? Gdzie bzpieczali się Polacy przed założeniem ZUS, czyli przed rokiem 1934?

Otóż istniały takie placówki jak: Izba Ubezpieczeń Społecznych, Zakład Ubezpieczeń na Wypadek Choroby, Zakład Ubezpieczenia od Wypadków, Zakład Ubezpieczenia Pracowników Umysłowych, Zakład Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników.

A kiedy wyżej wymienione placówki powstały?

Edited October 4, 2014 by adamhistoryk

[secesjonista]

W drugim zdaniu adamhistoryk zadaje pytanie, po czym w następnym nań odpowiada?!?

Jeszcze wcześniej mamy poszczególne ustawy np. z maja 1920 i kolejne. Firmy prywatne

i ich zobowiązania nie zniknęły wraz ze zniknięciem zaborców.

[adamhistoryk]

W drugim zdaniu adamhistoryk zadaje pytanie, po czym w następnym nań odpowiada?!?

To zabieg stylistyczny, aby zaciekawić Czytelników.

[adamhistoryk]

W "Informatorze przewodniku po Warszawie. 1930" jest wymieniony Okręgowy Urząd Ubezpieczeń.

[secesjonista]

I jakiż z tego wniosek?

Oczywiście można na podstawie ksiąg adresowych, telefonicznych, ówczesnej prasy specjalistycznej całe multum nazw i adresów instytucji z członem w swej nazwie: "Ubezpieczenia Społeczne" tu powpisywać.

Tylko co to ma dać?

Jak się chce poznać sytuację przed ustawą scaleniową to trzeba zasiąść do przeczytania jakiegoś opracowania o rozwoju ubezpieczeń społecznych w Polsce. Tak by wiedzieć jak różna sytuacja była w poszczególnych zaborach - co wtedy przejęto, jakie dano gwarancje. Poznać jakie firmy i instytucje działały, czym się zajmowały, kto i jakie wypłacał zasiłki, odszkodowania itd. Poznać jakie instytucje działały na szczeblu samorządów, a jakie urzędów centralnych, wreszcie jakie były prywatnymi inicjatywami: zrzeszeń zawodowych, pracodawców danej branży itd.

No bo cóż z tego, że adamhistoryk znalazł ów urząd - skoro nie wie na mocy jakich przepisów istniał, czy był typowy jedynie dla tego obszaru kraju, jakiej strukturze podlegał, czym się zajmował itd. itd.

[adamhistoryk]

Zaintrygowała mnie nazwa: Okręgowy Urząd Ubezpieczeń. Z nazwy by wynikało że ów urząd działał na pewnym tylko obszarze Polski.

[Furiusz]

No ok - ale czy ogólnopolski zakład nie może mieć swoich regionalnych/okręgowych oddziałów?

[secesjonista]

Z członu: "okręgowa" wynika coś wręcz odwrotnego, że istnieje centralny zakład mający na danych jednostkach administracyjnych czy określonych terytorialnie swe "oddziały". Jak dziś adamhistoryk widzi tabliczkę na budynku w Olsztynie: "Okręgowa Inspekcja Pracy" to podejrzewa, że Inspekcja działa jedynie w Olsztynie czy w województwie warmińsko-mazurskim??? Bo ja bym podejrzewał, że jest to regionalny człon ogólnokrajowej instytucji.

[adamhistoryk]

No ok - ale czy ogólnopolski zakład nie może mieć swoich regionalnych/okręgowych oddziałów?

No, może mieć ...

[adamhistoryk]

Z członu: "okręgowa" wynika coś wręcz odwrotnego, że istnieje centralny zakład mający na danych jednostkach administracyjnych czy określonych terytorialnie swe "oddziały". Jak dziś adamhistoryk widzi tabliczkę na budynku w Olsztynie: "Okręgowa Inspekcja Pracy" to podejrzewa, że Inspekcja działa jedynie w Olsztynie czy w województwie warmińsko-mazurskim??? Bo ja bym podejrzewał, że jest to regionalny człon ogólnokrajowej instytucji.

No, to może inaczej - zastanowiło mnie że w Warszawie jest okręgowa, nie centralna. Warszawa toż w 1930 to była stolica Polski. Bo w zmiankowanym przewodniku z roku 1930 jest tylko wspomniana Okręgowy Urząd Ubezpieczeń. A gdzie Centralny?

[secesjonista]

W Warszawie jest Sąd Najwyższy i Ministerstwo Sprawiedliwości, z czego nie wynika by w tym mieście nie istniały sądy powszechne różnego stopnia.

Nadzór nad owymi OUU sprawował w zasadzie Minister Pracy i Opieki Społecznej, ale we współpracy z delegatem Ministra Spraw Wewnętrznych (wcześniej Ministra Zdrowia Publicznego). W 1930 r. istniał już Główny Urząd Ubezpieczeń, to on np. na wniosek OUU powoływał i odwoływał komisarzy w kasach chorych itp. Same OUU sprawowały nadzór nad kasami chorych.

Co do owych okręgowych urzędów proszę przejrzeć sobie ustawę z 19 maja 1920 r. o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby (zwłaszcza art. 98) i ustawę z 6 grudnia 1922 r. (Dz.U.R.P. nr 16, poz. 1059).

Początkowo okręgowe urzędy powstały w: Warszawie, Krakowie i Lwowie, w b. zaborze pruskim instytucja ta powstała w czerwcu 1923 r. (dla woj. pomorskiego z siedzibą w Toruniu, a dla w. poznańskiego w Poznaniu).

Główny Urząd z siedzibą w Warszawie powstał 9 lipca 1924 r. (Dz.U.R.P. nr 63, poz. 619), na jego czele stał Minister PiOS jako prezes Głównego Urzędu.

Zatem widać, że wnioski adamhistoryk nie były poprawne.

[adamhistoryk]

To były raczej pytania ...

Wydarzeniem o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju organizacji społecznych

paradoksalnie stała się utrata przez Polskę niepodległości. Wobec braku niezależnych władz

publicznych, ciężar organizacji życia społecznego oraz działalności socjalnej, kulturalnej

i oświatowej spoczął na barkach działaczy społecznych i tworzonych przez nich

stowarzyszeń. Powstanie państwa polskiego w 1918 roku stanowiło kolejny przełomowy

moment w historii polskiego trzeciego sektora. Władze publiczne przejęły znaczną część

odpowiedzialności za realizację zadań społecznych – stworzono między innymi systemy

ubezpieczeń społecznych oraz publicznej opieki społecznej. Organizacje społeczne pełniły

rolę podmiotów polityki społecznej komplementarnych względem tworzącej się i nie w pełni

jeszcze sprawnej administracji państwowej. cytat: M. Grewiński, S. Kamiński, Obywatelska polityka społeczna, s. 84.

I dalej: Polska odgrywa pionierską rolę wśród byłych państw komunistycznych w procesie reformy i transformacji rynku ubezpieczeniowego. Po uchwaleniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej 28 lipca 1990 r. oraz po opracowaniu i opublikowaniu najważniejszych przepisów wykonawczych do tej ustawy, Polska posiada najbardziej nowoczesny system ubezpieczeniowy w Europie Środkowej.Wynika to z faktu, że sama regulacja rynku ubezpieczeniowego odpowiada w dużym stopniu systemowi obowiązującemu w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Historia polskiego rynku ubezpieczeniowego sięga czasów przedwojennych. Przed 1939r. istniało 72 prywatnych firm ubezpieczeniowych, 38 towarzystw ubezpieczeń wzajemnych oraz 16 instytucji ubezpieczeniowych. Tamże, strona 86