Skocz do zawartości
  • Ogłoszenia

    • Jarpen Zigrin

      Zostań naszym fanem. Obserwuj nas w social mediach : )   12/11/2016

      Daj się poznać jako nasz fan oraz miej łatwy i szybki dostęp do najnowszych informacji poprzez swój ulubiony portal społecznościowy.    Obecnie można nas znaleźć m.in tutaj:   Facebook: http://www.facebook.com/pages/Historiaorgp...19230928?ref=ts Twitter: http://twitter.com/historia_org_pl Instagram: https://www.instagram.com/historia.org.pl/
    • Jarpen Zigrin

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum   12/12/2016

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum. Krótki przewodnik o tym, jak poprawnie pisać i cytować posty: http://forum.historia.org.pl/topic/14455-przewodnik-uzytkownika-jak-pisac-na-forum/
Bruno Wątpliwy

Ypatingasis būrys w powojennej Polsce

Rekomendowane odpowiedzi

Jest bardzo prawdopodobne, że przynajmniej niektórzy z kolaborantów litewskich w służbie niemieckiej, którzy "rozwiązywali kwestię żydowską" - trafili do korpusu gen. Andersa. Zob. temat Litwini u Andersa.

J. Krajewski, Wojenne dzieje Wilna 1939-1945. Losy Polaków, sensacje, zagadki, Warszawa 2011, s. 106, podaje natomiast, że Jonas Burkaukas (jeden z oddziału Ypatingasis būrys, tzw. "strzelców ponarskich") ukrywał się w ten sposób, że wyjechał z Wilna, zgłosił się do służby w (l)WP, potem mieszkał w Warszawie i pracował w orkiestrze Teatru Wielkiego. Został zdemaskowany dopiero w 1973 roku (i skazany na karę śmierci, zamienioną później na 25 lat więzienia). Zatem, mieliśmy najprawdopodobniej "zasłużonego" kolaboranta litewskiego także w Wojsku Polskim po tej stronie Łaby, nie tylko w PSZ na Zachodzie. Aczkolwiek, inaczej niż "Litwini u Andersa", ten podawał się pewnie za Polaka i jako taki był trudniejszy do zdemaskowania.

Według J. Krajewskiego - w Polsce ukrywali się także inni "strzelcy ponarscy" - J. Miakišius, V. Butkunas i V. Galvanauskas. Wszyscy wpadli i otrzymali wyroki w latach 70. Polska Wikipedia podaje (bez wskazania źródła), że w Polsce skazano ich w sumie 20. Angielskojęzyczna Wikipedia - podaje chyba bardziej prawdopodobną wersję, że 20 skazały władze polskie i radzieckie łącznie, a przed sądami polskimi w latach 70. stanęło ich 4.

Należy zakładać, że wszyscy z nich (tj. ukrywających się w powojennej Polsce) podawali się za Polaków (J. Krajewski podaje np. polskie nazwisko przybrane przez Galvanauskasa). Trochę jest także o tej sprawie (m.in. o Burkauskasie i jego przybranym, polskim nazwisku) w angielskojęzycznej Wikipedii. Ale czy znamy więcej szczegółów?

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Tak dla objaśnienia, to wspomniany Jonas (chyba Barkaukas a nie Burkaukas?), zanim został członkiem Ypatingasis būrys, był sobie zwykłym - Janem Borkowskim, który ni w ząb nie umiał po litewsku (z tego też powodu stracił pracę magazyniera w 1941 r.).

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Wśród Litwinów występuje zarówno nazwisko Burkauskas, jak i Barkauskas. Znalazłem go - jako Borkowskiego-Barkauskasa w: Hitler's Foreign Executioners, Christophera Hale: s. 135-36.

Czyli, niestety chyba Polak. Chociaż na tych terenach nic nie było wykluczone. Oskar Miłosz też nie mówił po litewsku.

A skąd wiesz o tym magazynierze, bo ja znalazłem tylko, że miał problemy z pracą?

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Informacje podałem za artykułem Michaela MacQueena "Lithuanian Collaboration in the 'Final Solution': Motivations and Case Studies" (w: "Lithuania and the Jews The Holocaust Chapter", Symposium Presentation, Washington 2005). Autor opierał się na zeznaniach Borkowskiego złożonych w latach siedemdziesiątych, w przypisach podaje m.in.:

"Protocol of Interrogation of Jan Borkowski, January 30, 1973, Main Commission Archive, Warsaw, file SWWW 73".

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Dziękuję, znalazłem. http://www.ushmm.org/m/pdfs/Publication_OP_2005-07-03.pdf. Zatem - raczej Polak - a po "dokonaniach" w Ypatingasis būrys służył w Pierwszej Armii (l)WP w orkiestrze. Pozostali dwaj skazani przez polskie sądy w latach 70. mieli być według tego źródła - mixed Polish-Lithuanian ethnicity.

Co ciekawe, jest tam także o Gečasie z korpusu gen. Andersa (aczkolwiek nie zgadza się mi się jego data promocji).

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Co do tych: "mixed", ciekawe czy "Władysław" i "Józef" - pojawili się później, czy tak im nadano po urodzeniu?

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Tym na pograniczu etnicznym naprawdę trudno się kierować przy ustalaniu narodowości.

Trochę mnie przy tym zastanawia łatwość, z którą przyjęto do Ypatingasis būrys osobę bez znajomości języka litewskiego.

Dopisek: sprawdziłem, J. Krajewski, Wojenne dzieje Wilna 1939-1945. Losy Polaków, sensacje, zagadki, Warszawa 2011, s. 106, podaje jednak nazwisko Barkaukas, natomiast brak na tej stronie wyraźnej wzmianki o jego polskim pochodzeniu.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.