Skocz do zawartości
  • Ogłoszenia

    • Jarpen Zigrin

      Zostań naszym fanem. Obserwuj nas w social mediach : )   12/11/2016

      Daj się poznać jako nasz fan oraz miej łatwy i szybki dostęp do najnowszych informacji poprzez swój ulubiony portal społecznościowy.    Obecnie można nas znaleźć m.in tutaj:   Facebook: http://www.facebook.com/pages/Historiaorgp...19230928?ref=ts Twitter: http://twitter.com/historia_org_pl Instagram: https://www.instagram.com/historia.org.pl/
    • Jarpen Zigrin

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum   12/12/2016

      Przewodnik użytkownika - jak pisać na forum. Krótki przewodnik o tym, jak poprawnie pisać i cytować posty: http://forum.historia.org.pl/topic/14455-przewodnik-uzytkownika-jak-pisac-na-forum/
secesjonista

Instrukcje poselskie i ich ograniczenia

Rekomendowane odpowiedzi

Kolega ma na myśli mandat limitatywny bądź imperatywny, czy instrukcje?

Poza tym w pewnym zakresie tematycznym w ówczesnej Rzplitej istniał wybór posłów z "plena et non limitata potestas".

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

A to przecież kolega w pierwszych swych postach (na tym forum) pouczył mnie, że nie jest na etapie czytania opracowań tylko badania źródeł. Zatem to kolega winien mnie oświecić.

Ja opieram się; jako osoba zupełnie niewykształcona; głównie na tym co mi w rękę wpadnie - zatem odsyłam do zapoznania się z legacjami i innymi materiałami:

AGAD, Metryka Koronna 62 i inne (zwłaszcza groźba wstrzymania diet 15 IX 1545)

"Diariusz sejmu walnego warszawskiego z roku 1556/57" wyd. S. Bodniak

W. Uruszczuk "Sejm walny koronny w latach 1506-1540"

K. Grzybowski "Teoria reprezentacji w Polsce epoki Odrodzenia"

S. Płaza "Sejmiki i zjazdy szlacheckie województw poznańskiego i kaliskiego. Ustrój i funkcjonowanie (1572-1632)", "ZN" UJ DCCXX "Prace Prawnicze", 1984, z. 110

... i inni.

Ale to materiał na inny temat w innym dziale zatem skończmy tu dyskusję by nie był O.T.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
A to przecież kolega w pierwszych swych postach (na tym forum) pouczył mnie, że nie jest na etapie czytania opracowań tylko badania źródeł.

Dotyczy to sztuki wojennej-na pozostałe rzeczy już nie starcza czasu, chyba okazyjnie, niemniej dziękuję za wskazanie literatury.

Co do instrukcji wiem tyle że były, poseł musiał ich przestrzegać i był z tego rozliczany na sejmiku relacyjnym, jeśli gdzieś się mylę proszę o wskazanie.

I o to własnie mi chodzi-by poseł nie przedstawiał postulatów różnych mniej lub bardziej ciemnych grup interesów musi reprezentować wyborców-instrukcje z tego co wiem były odpowiednim narzędziem, jednookręgowe wybory powodowałyby to o czym pisał Bruno:

System jednomandatowych okręgów wyborczych - dzięki, że mi przypomniałeś - grozi także tym, że parlament stanie się zbiorowością regionalnych liderów

Myślę więc że połączenie tego z instrukcjami zapewniłoby odpowiednią kontrolę posłów i umożliwiłoby w Polsce zastąpienie partiokracji(czy też oligarchii partyjnej) demokracją pośrednią(na bezpośrednią ze względu na rozmiar państwa nie ma szans-nie jesteśmy państwem-miastem).

Czy teraz wyraziłem się jaśniej ?

Edytowane przez Roman Różyński

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Panie Romanie by nie offtopować - warto założyć temat w odpowiednim dziale historycznym: choćby instrukcje poselskie ich ograniczenia, wątek ciekawy, ale nie tutaj.

Z chęcią się wypowiem co do praktyki i ustaleń.

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Panie Romanie by nie offtopować - warto założyć temat w odpowiednim dziale historycznym: choćby instrukcje poselskie ich ograniczenia, wątek ciekawy, ale nie tutaj.

Z chęcią się wypowiem co do praktyki i ustaleń.

A ja chętnie posłucham-dowiem się czegoś więcej o demokracji, liczę też na wskazanie linków do źrodeł dostępnych w sieci, moderację proszę o wydzielenie z ostatnich postów odpowiedniego tematu.

Pozdrawiam

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jest faktem, że władcy; nie tylko w Rzplitej, ale i ówczesnej Europie; naciskali na udzielanie posłom nieograniczonych pełnomocnictw. Stąd znane przykłady listów zwoławczych zalecających taką praktykę. We Francji ślady tego typu działań mamy już w XIV w., na Węgrzech od końca XIV w., w Hiszpanii od schyłku wieku XV. W odpowiedzi (w Austrii i księstwach niemieckich) na monarchy propozycje Einberufungschreiben w zasadzie pojawiały się formuły pełnomocnictw "blankietowych" (Blankvollmacht), jednakże zawsze z ograniczeniami.

/szerzej: N. Saper "Die schwabischosterreichischen Landstande und Landtage im 16. Jahrundert", S. Russocki "Początki zgromadzeń stanowych w Europie Środkowej", "Przegląd Historyczny" 1975, t. LXVI, z. 2, J. Bardach "La formation des Assemblees polonaises au XV siecle et la taxation" w: "Anciens Pays et Assemblees d'Etats, Standen en Landen", t. LXX, C. Soule "Les Etats Generaux de France (1302-1789)" i inne/.

Zatem jak na tle Europy wyglądało przestrzeganie instrukcji poselskich w RON-ie?

Czy faktycznie były wiążące, i w jakim zakresie?

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach
gregski   

No właśnie pacholęciem będąc przeczytałem w jakiejś książce dla młodzieży jak to dyskutowano na Sejmiku jakąś sprawę. W końcu ją przegłosowano, a za posła wybrano wielce wymownego szlachcica który co prawda optował przeciw przyjętemu wnioskowi ale uznano, że i tak jest najlepszym mówcą, więc biedak dostał odpowiednie instrukcje i musiał na Sejmie żołądkować wbrew swoim poglądom.

Tu pytanie do specjalistów. Czy taka sytuacja mogła mieć miejsce? ( Bo stopień zaufania do owego posła wydaje mi się niesamowity)

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Nadto anegdotycznie to brzmi, ale zajść mogło, podobnie zachowywał się Stanisław Szafraniec.

Sama kwestia terminologii nastręcza pewne kłopoty. Niektórzy sam mandat utożsamiają z instrukcją, co nie wydaje mi się słuszne. Nie ma też zgody co do tego jakie ograniczenia nakładały poszczególne rodzaje mandatów: imperatywny i limitatywny. Wacław Uruszczak uważał, że mandat imperatywny ograniczał ściśle działania posła, gdy limitatywny określał jedynie kwestii uprawniające go do podejmowania decyzji i pozostawiał mu "swobodę co do samego sposobu załatwiania".

/W. Uruszczuk "Sejm walny koronny w latach 1506-1540", Warszawa 1980, s. 46/

Co do instrukcji to Stanisław Płaza używa określenie pełnomocnictwa, i zgodny jest z Uruszczukiem, że umocowania poselskie, ograniczone czy pełne, stanowiły część instrukcji.

/S. Płaza "Sejmiki i zjazdy szlacheckie województwa sieradzkiego. Ustrój i funkcjonowanie (1572-1632)", "Zeszyty Naukowe UJ DCCLIV Prace Prawnicze", 1984, z. 110; tenże: "Sejmiki i zjazdy szlacheckie województw poznańskiego i kaliskiego. Ustrój i funkcjonowanie (1572-1632)", "Zeszyty Naukowe UJ DCCXX Prace Prawnicze", 1987, z. 122; szerzej K. Grzybowski "Teoria reprezentacji w Polsce epoki Odrodzenia"/.

Władcy regularnie domagali się pełnej mocy mandatów (plena potestas, plena et non limitata potestas, plena et absoluta potestas), co łatwo stwierdzić przeglądając legacje. Uruszczuk wskazywał, że np. za Zygmunta I plena potestas wystąpił czterokrotnie, ale dotyczyła tylko tych spraw przedłożonych w legacji (głównie co do podatku na obronę). Za Zygmunta Augusta tylko w 1569 r. wystąpiła pełna moc mandatu i dotyczyła kwestii zjednoczenia z Wielkim Księstwem Litewskim.

Jak to powiedział Stanisław Lupa Podlodowski w 1548 r.:

"U nas impossibile co innego czynić, aniż co nam bracia nasi poruczyli"

/"Diariusze sejmów koronnych 1548, 1533 i 1570", wyd. J. Szujski, SRP, t. I, Kraków 1872 r, s. 233/

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Mikołaj Rej nieomal wskazywał, że mandat to sacro sanctorum...

Czy uprawniony jest głos Jolanty Choińskiej- Miki, że:

"Skrępowanie poselską instrukcją jest bowiem jednym z mitów, utrwalonych w świadomości społecznej równie mocno jak ryciny Norblina, jednym z negatywnych stereotypów dotyczących staropolskiego parlamentaryzmu"

/głos w dyskusji w panelu: "Polska na tle Europy VI-XVII wieku" Materiały pokonferencyjne Zeszyt. 1, Warszawa 2007, s. 37/

Udostępnij tego posta


Odnośnik do posta
Udostępnij na innych stronach

Jeśli chcesz dodać odpowiedź, zaloguj się lub zarejestruj nowe konto

Jedynie zarejestrowani użytkownicy mogą komentować zawartość tej strony.

Zarejestruj nowe konto

Załóż nowe konto. To bardzo proste!

Zarejestruj się

Zaloguj się

Posiadasz już konto? Zaloguj się poniżej.

Zaloguj się

×

Powiadomienie o plikach cookie

Przed wyrażeniem zgody na Warunki użytkowania forum koniecznie zapoznaj się z naszą Polityka prywatności. Jej akceptacja jest dobrowolna, ale niezbędna do dalszego korzystania z forum.